شیر فلکه کشویی

شیر فلکه کشویی از دسته شیرآلات برنجی محسوب می گردد که موارد مصرف بیشماری دارد. اولین مورد مصرف شیر فلکه کشویی دنده ای در مصارف ساختمانی صنعتی است. شیر آلات کشویی برای قطع و وصل کردن آب و ورودی انشعاب ها مورد استفاده قرار می گیرند و همچنین شیر فلکه کشویی جزوی از تجهیزات و لوازم موتورخانه است. شیر فلکه کشویی در مدلهای مختلف و با جنس های مختلف برای مصارف متفاوت تولید می گردد. در این مقابه از پیکاتک شیر فلکه کشویی و مشخصات آن را بررسی می کنیم.تاریخچه شیرفلکه بر می گردد به اولین شیرفلکه هایی که به‌وسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آب‌بند می شناسیم. دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه‌ای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند.

شیر فلکه کشویی چیست؟

شیر فلکه کشویی از جمله شیرهایی است که برای قطع و وصل جریان استفاده می شود . این نوع شیرها دارای فلکه ای هستند که با چرخش آن بصورت پاد ساعتگرد و ساعتگرد عمل باز و بسته شدن انجام می شود .شیر کشویی یک شیر مسدود کننده است که برای دو حالت باز یا بسته مناسب می باشد. شیر فلکه کشویی دارای نشیمنگاه است که زبانه شیر روی آن مینشیند و مسیر عبور سیال را سد میکند. شیر کشویی را می توان به صورت دستی از طریق فلکه یا آچار مخصوص (در صورت نصب در یک محفظه) و یا به وسیله یک محور (در صورت نصب در زیر زمین) باز و بسته کرد. باز و بسته کردن شیر به صورت خودکار از طریق مکانیزم نیز مخصوص امکان پذیر است و جهت استاندارد بستن شیر، موافق جهت عقربه های ساعت است. شیر فلکه ها ابزاری هستند که در صنعت با توجه به موقعیت و نحوه عمل شیرفلکه ها مورد استفاده قرار می گیرند. مهمترین استفاده شیر فلکه قطع یا ایجاد جریان سیال در درون لوله می باشد .یک شیرفلکه ایده ال, شیرفلکه ای است که سیال را با کمترین مقاومت و ایجاد کمترین افت فشار از خود عبور دهد و به بیان دیگر در وقت لازم از عبور سیال به هر صورت از داخل خود جلوگیری کند. گاهی اوقات برای تنظیم جریان سیال نیز شیرفلکه مورد استفاده قرار می گیرند که این عمل با تغییر مسیر حرکت و با اندکی مقاومت صورت می پذیرد در برخی مواقع نوع بخصوصی از شیرفلکه ها که به طور اتوماتیک باز و بسته می شو.ند و از بروز اتفاقات جلوگیری می کنند در صنعت بکار می روند.  

استاندارد

• در مورد ابعاد شیرآلات صنعت آب از جنس فولادی استاندارد رایج DN2501 و یا معادل آن 1-7005 ISO فاصله فلنج تا فلنج استاندارد DN3202مورد استفاده قرار می گیرند.
• در مورد شیرآلات چدنی استاندارد فلنج 2- 7005 ISOمورد استفاده قرار می گیرند.

کاربرد شیر فلکه کشویی

بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیرفلکه بکار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرفلکه های چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل یا همان استنلس استیل استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی/غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیرفلکه عبور می‌کند ویا محیطی که شیرفلکه در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن می سازند.

• قطع و وصل کامل جریان
• جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده
• تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گازها
• تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها
• کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار
• اصولا شیرفلکه ها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز ) اختلاف فشار وجود داشته باشد .

اجزا تشکیل دهنده این شیرآلات

این شیرها عموما از از اجزا زیر تشکیل شده اند:

• میله انتقال حرکت (میل فلکه یا استم) در دو نوع درجا و بالا رونده
• زبانه با وجوه یکپارچه و یا مجزا
• نشیمنگاه زبانه فلزی یا نشیمنگاه زبانه الاستومری
• نشیمنگاه بدنه فلزی یا نشیمنگاه الاستومری بدنه
• متعلقات از آلیاژهای آهن یا مس
• فلنج های انتهایی

رنگ شیر فلکه کشویی

به دلیل مقاومت خوب رنگ و عدم استفاده از تینر در مراحل پاشش رنگ، سامانه رنگ آمیزی شیرفلکه ها اصولا باید به روش الکترواستاتیکی بوده و رنگ ها از نوع اپوکسی پودری و کوره ای باشند. این رنگ ها در درجه حرارت های حدود 180 درجه پخته می شوند. حداقل ضخامت نباید کم تر از 150 میکرون باشد. انواع دیگر پوشش حفاظتی شیرفلکه ها نیز موجود هستند که عبارتند از رنگ های لعابی که در درجه حرارت های بسیار زیاد پخته می شوند ولی به دلیل گرانی معمولا در شرایط عادی استفاده نمی شوند.

ویژگیهای شیر فلکه کشویی

شیر فلکه کشویی شایع ترین نوع شیر است که در هر کارخانه فرآوری مورد استفاده قرار می گیرد. این یک شیر با حرکتی خطی است که برای شروع یا توقف جریان مایع استفاده می شود. در سرویس، این شیرها یا در حالت کاملا باز یا کاملا بسته هستند.شیرفلکه کشویی نباید برای تنظیم یا کاهش جریان استفاده شود زیرا کنترل دقیق جریان امکان پذیر نیست. سرعت بالای جریان در شیر زمانی که بیشتر زمان باز شده ممکن است موجب فرسایش دیسک وسیت شود و موجب ایجاد لرزش و نویز شود.

مزایا و معایب شیرفلکه کشویی

مزایا شیرفلکه کشویی

1. افت فشار در حین عملیات بسیار کمتر است.
2. شیر فلکه کشویی را می توان غلب برای دو جهت استفاده کرد.
3. آنها برای کاربرد فشار و دما مناسب هستند و نیاز به نگهداری کمتر دارند

معایب شیرفلکه کشویی

1. برای کنترل فلو مناسب نیست
2. باز و بسته کردن شیر فلکه کشویی آهسته است
3. هنگامی که بخشی از آن باز می شود لرزش و نویز ایجاد می کند.
4. تعمیرات، مانند لپینگ و آسیاب کردن صندلی ها به دلیل دسترسی محدود، مشکل تر است

شیرفلکه کشویی صنعتی

در بین شیرآلات کشویی ، شیر فلکه کشویی فلزی و شیر فلکه کشویی زبانه لاستیکی ، به عنوان شیر فلکه صنعتی به شمار می آیند. این شیر ها که کاربرد زیادی در صنعت آب و فاضلاب دارند. شیر فلکه صنعتی بیشتر در محل هایی به کار می روندکه بخواهند جریان سیال را به طور کامل بسته یا باز نمایند. از خواص این شیر می توان به کم بودن افت فشار در طول آن اشاره نمود. به همین دلیل در سر راه لوله هایی با طول زیاد, از شیر فلکه صنعتی استفاده می شود. شیر فلکه صنعتی برای محدوده وسیعی از سیالات می تواند مورد استفاده قرار گیرد و در هنگام بسته شدن, آببندی خوبی دارد. مهمترین موارد استفاده از این شیرها در مایعات ویسکوز (چسبنده) همانند گریسهای سبک، روغنهای سنگین و سایر سیالات غیر قابل اشتعال می باشد. مجرابند شیر فلکه صنعتی وقتی که بطور کامل باز می‌شود، از مسیر عبور جریان حذف می‌شود. این خاصیت باعث از بین رفتن هرگونه مقاومتی در شیر هنگامی که باز است می‌گردد. وقتی که شیر کاملا بسته شد یک حلقه مجرابند را آببندی می‌کند. با قرارگیری مجرابند درداخل حلقه آب بندی، نشتی به مقدار زیادی کاهش می یابد و حتی امکان دارد مقدار نشتی به صفر نیز برسد.

شیر کشویی زبانه لاستیکی

عمر کاری بسیار طولانی و عدم رسوبگیری از مهمترین مزایای این شیرفلکه ها می باشد. قطع و وصل جریان در تامین آب، تصفیه خانه ها، فاضلاب، آبیاری، سدها، موتور خانه ها، نیرو گاه ها و ..... همچنین این شیر فلکه مورد استفاده برای سیالاتی چون آب آشامیدنی، فاضلاب، روغن، هوای فشرده،سیالات غیر اسیدی تا دمای 70 درجه سانتی گراد.