کروم چیست : کروم (Cr) فلزی است با عدد اتمی24، سخت ، براق، با نقطه ذوب بالا و به رنگ خاکستری که به‌شدت جلا میگیرد، به سختی قابل جوش خوردن است و در برابر زنگ زدگی و سیاه شدن مقاوم می‌باشد.معمولی ترین حالتهای اکسیداسیون کروم 2+ ،3+ و 6+ است که 3+ پایدارترین آن و حالتهای 4+ و 5+ نسبتا" کمیاب می‌باشند. ترکیبات کروم در حالت اکسیداسیون 6، اکسیدکننده هایی قوی هستند.در موارد که از این فلز برای زیبایی استفاده میشود از ضخامت زیر 2 میکرون و در صنایع از ضخامت بالای 2.5 میکرون استفاده می شود.
کروم چیست
کروم ( Chromium) به شکل سنگ معدن کرومیت ( H2CrO4 ) استخراج می شود.این عنصر را با حرارت دادن سنگ معدن آن در حضور آلومینیوم یا سلیکون تهیه می کنند.تقریبا" نیمی از سنگ معدن کرومیت جهان در آفریقای جنوبی یافت می شود.البته قزاقستان ، هند و ترکیه نیز از تولید کنندگان عمده آن هستند.مقدار کرومیت اسخراج نشده بسیار زیاد است اما از نظر جغرافیایی در قزاقستان و آفریقای جنوبی متمرکز هستند.وجود کروم خالص بسیار نادر است. اما مقادیری از آن در روسیه کشف شده است. کروم بطور طبیعی متشکل از 3 ایزوتوپ پایدار و 19 رادیو ایزوتوپ است.این عنصر همچنین دارای 2 حالت برانگیخته می باشد.
ترکیبات کروم چیست
- دی کرومات پتاسیم عامل اکسیدکننده بسیار قوی است;که برای تمیز کردن ظروف آزمایشگاهی،ارجحتر از سایرترکیبات آلی است.
- اکسید کرومیک همان اکسید کروم سبز است (Cr2O3)که در نقاشی لعابی و رنگ کردن شیشه مورد استفاده قرار می گیرد.
- زردینه کروم رنگدانه زرد درخشانی است ( PbCrO4) که مورد استفاده نقاشان قرار می گیرد.
- اسید کرومیک و اسید دی کرومیک در طبیعت یافت نمی شوند اما آنیونهای آنها در ترکُبات متنوعی یافت می شود.
- تری اکسید کروم CrO3 ،-اسید بدون آب اسید کرومیک - بصورت تجاری ،بعنوان اسید کرومیک بفروش می رسد.
کاربرد کروم چیست
- کاربرد در متارلوژی برای مقاوم کردن در مقابل پوسیدگی و در براقی نهائی
- ساخت آلیاژها مانند فولاد ضدزنگ: افزودن کروم به فولاد تأثیر قابل توجهی در جلوگیری از فرسایش و تیرگی فولاد دارد.
- آب کاری کروم
- آلومینیوم آنادایز
- کاتالیزور
- ساخت قالب های پخت آجر
- نقاشی لعابی و رنگ کردن شیشه
- رنگ مو و رنگهای معمولی
- تمیز کردن ظروف شیشه ای آزمایشگاهی و عامل تیترات
- کاربرد بصورت دندانه( مثلا ،عامل ثابت نگه دارنده ) در رنگرزی
- استفاده از دی اکسید کروم(CrO2) در تولید نوارهای مغناطیسی
- جهت دوپ کردن در پوشش کربن شبه الماس
- آشناترین پوشش آبکاری الکتریکی کروم است.در پوشش دوچرخه ، وسائل خانگی ، تجهیزات بیمارستانی ، اتصالات ، سیم ها و بسیاری از موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
- امروزه عمده کاربرد کروم (85%) در آلیاژهای فلزی است و مابقی موارد استفاده آن در صنایع شیمیایی ، موادنسوز و صنایع پایه می باشد.
- کروم سه ظرفیتی برای سوخت و ساز کامل قند در بدن انسان مورد نیاز است.
خاصیت ضد زنگ کردن
فلز کروم می‌تواند بسیاری از فلزات دیگر را ضد زنگ کرده و از آنها در برابر خوردگی و زنگ زدن محافظت نماید. از همین رو یکی از آلیاژهای اصلی فولاد ضدزنگ یا استینلس استیل را کروم تشکیل میشود.حضور کروم کمتر از چهار درصد در کنار کربن به استحکام قطعه می افزاید، اما خاصیت ضد زنگ ایجاد نمیکند.
کاربرد کروم در فولاد ضد زنگ
اکثر فولاد ضدزنگ موجود در بازار 16 تا 25 درصدکروم، بیش از 15 درصدکربن و 7 تا 20 درصد نیکل دارند که در فرآیندهای شیمیایی، تصفیه نفت، کاغذسازی و فرآوری.مواد غذایی بکار می رود. فولاد ضد زنگ فریتی مورد استفاده در ساختارهای هنری، وسایل آشپزی، سینک آشپزخانه و سیستم‌های دفع گازهای آلوده 17-11 درصد کروم، آلیاژهای فوق فریتی مورد استفاده در سیستم‌های خنک کننده آب دریا، اسیدها و قلیاها تا 25 درصد کروم و فولاد ضد زنگ مضاعف مورد استفاده در طرح‌های شیمیایی و لوله‌ها 26-22درصد کروم دارند.
فروکروم
آلیاژهای آهن و کروم با مقدار 50 الی 70 درصد وزنی کروم که در کوره های قوس الکتریکی به روش احـیاء با کربن تولید می گردد فروکروم گفته می شود. بیشترین استفاده از فروکروم در فولادهای زنگ نزن به منظور جلوگیری از اکسیداسیون و ایجاد خاصیت نسوزندگی می باشد. آفریقای جنوبی، هند و قزاقستان از تولیدکننده های این محصول هستند.
آبکاری کروم
آبکاری کروم عموما به صورت پوششی نیکلی است. بدان معنی که ابتدا پوششی از نیکل بر روی سطح قرار گرفته و سپس لایه کرومی بر روی این لایه نیکلی می نشیند؛ به طوریکه ضخامت لایه نیکلی بیشتر از لایه کرومی است. در برخی موارد بر روی مس نیز این آبکاری انجام می گیرد که فقط یک لایه نازک از کروم بر روی لایه بالایی پوشش قرار می گیرد.ضخامت این پوشش تزئینی حدود 1 میکرومتر می باشد. روشنایی ، براقی و یا مات بودن سطح بستگی به ساختار نیکل دارد اما برای سطح مشکی باید مراحل اضافه دیگری نیز انجام داد . کروم اگرچه که یک فلز پایه است اما به سرعت یک فیلم اکسید قوی غیر قابل نفوذ می دهد که باعث می شود در شرایط عادی حالت خنثی پیدا کند. بنابراین پوشش کرومی در برابر کدر شدن و خوردگی بسیار مقاوم بوده و برای مصارف تزئینی بسیار گزینه ایده آلی خواهد بود .
آبکاری کروم سخت
پوشش کروم سخت بعنوان پوششی صنعتی ، فرایندی و مهندسی است که نتیجه یک فرایند آبکاری الکتریکی است که فلز کرم از محلول اسیدی کرومیک اسید رسوب می کند. هدف از گسترش پوشش کروم سخت افزایش عمر کاری قطعات فرایندی از طریق ایجاد سطحی با ضریب اصطکاک کم، در مقابل خراش سایش و خوردگی می باشد. ضخامت پوشش کروم سخت بین 2.5 تا 500 میکرومتر متغییر است. ضخامت های کم اغلب برای قطعاتی است که در معرض سایش یا خوردگی قرار دارند و ضخامت های زیاد به منظور قطعات تعمیر شده و یا برای جبران کاهش سایز آنها مورد استفاده قرار می گیرد.بر خلاف پوشش کروم تزئینی، پوشش کروم سخت به استثناء مواردی مستقیما روی فلز پایه نشانده می شود.از کاربردهای این نوع کروم بازسازی قطعات، ساخت قالب های آجر، آبکاری کروم سخت، آلیاژ های فولاد ضد زنگ و کاربرد در ابزارسازی را نام برد.
نقش بیولوژیکی
کروم سه ظرفیتی فلزی است که مقدار کم آن بسیار ضروری است و برای سوخت و ساز کامل قند در بدن انسان مورد نیاز است. کمبودهای کروم می‌تواند بر توانایی انسولین در ثابت نگه‌داشتن میزان قند خون تأثیر بگذارد. برخلاف سایر فلزاتی که مقدار کم آنها ضروری است، برای کروم عملکرد بیولوژیکی در متالوپروتئین دیده نشده است.
ایمنی کروم چیست
کروم و ترکیبات کروم 3 ظرفیتی آن معمولا برای سلامتی خطرناک نیستند اما ترکیبات کروم VI در صورت بلع سمی هستند. ترکیبات کروم سمی (VI) کشنده بوده و سرطانزا بودن مقادیر غیر کشنده آن به اثبات رسیده است. بیشتر ترکیبات کروم VI برای چشم ، پوست و بافتهای مخطی مضر می باشد. تماس دائمی با این ترکیبات می تواند موجب آسیبهای دائمی چشم گردد مگر مواردی که درمان کامل صورت پذیرد.در سال 1958 سازمان بهداشت جهانی حداکثر میزان مصرف مجاز کروم VI از جنبه سلامتی را 0.05 میلی گرم درهر لیتر آب آشامیدنی پیشنهاد نمود.
لینک های مرتبط :
