گشتاور سنج وسیله ای برای اندازه گیری و ضبط گشتاور بر روی یک سیستم چرخشی مانند موتور، میل لنگ، گیربکس، روتورو ... است. در صنعت، اندازه گیری گشتاور اعمالی به پیچ ها امری ضروری است که اگر گشتاور پیچشی اعمالی به هنگام سفت کردن یک پیچ کم باشد، در محل اتصال لرزش ایجاد می شود و به تدریج شل می شود. از طرفی اگر گشتاور اعمالی بیش از حد لازم باشد، ممکن است اتصال بریده و قطعات متصل به هم از یکدیگر باز شوند و یا در هنگام تعمیر و باز کردن پیچ ها با مشکل مواجه شویم. بنابراین برای جلوگیری از این مشکلات در هنگام سفت کردن اتصالات از وسیله ای به نام آچار ترک (آچار گشتاور) استفاده می شود. آچار ترک پرتابل کاربردهای گسترده ای دارد و به طور کلی هر کجا که با بستن یک پیچ سر و کار داریم برای جلوگیری از صدمه دیدن محل اتصال استفاده از آچار ترک امری ضروری است.
گشتاور یا تورك ( Turaqe) حاصلضرب برداری نیروی وارد بر یك جسم از نقطه اثر نیرو تا نقطه ای كه جسم بر اثر همین نیرو شروع به دوران می كند. گشتاور نیرو و انرژی لازم برای گرداندن یك شی می باشد. گشتاور تولید شده به وسیله ی یك موتور توان كششی یارانشی را برای گرداندن چرخها ایجاد می کند. مثلا زمانی كه می خواهید با یك آچار پیچی را بچرخانید نیروی لازم برای گرداندن پیچ گشتاور نام دارد.در این حالت گشتاور با مقدار نیروی لازم ضربدر فاصله مركز پیچ تا مكانی كه نیرو به آچار اعمال می شود برابر است.
گشتاور میتواند با چرخش استرین گیجها ویا حسگرهای magnetoelastic و magnetostrictive اندازه گیری شود که همه به دما حساس هستند. با تغییرات گشتاور، ضریب نفوذ پذیری مغناطیسی برای میله تغییر میکند که میتوان آن را توسط یک magnetostrictive sensor اندازه گیری کرد. ، وقتی میله بدون بار است ضریب نفوذپذیری آن در همه جا یک نواخت است. اما تحت گشتاور تعداد خطوط میدان مغناطیسی و به تناسب گشتاور ضریب نفوذپذیری تغییر میکند.
این نوع حسگر از دو سیم پیچ اولیه و دو سیم پیچ ثانویه که در یک سمت میله قرار داده میشوند، ساخته شده است. حسگر گشتاور magnetoelastic، تغییرات نفوذپذیری خود را با اندازه گیری تغییرات در میدان مغناطیسی خود، اندازه گیری میکند. این نوع حسگر از یک میله باریک فولادی تشکیل شده که محکم به میله چرخان کوپل شده است. این ترکیب به عنوان یک آهنربای ثابت که شدت میدان مغناطیسی اش با گشتاور اعمال شده به میله متناسب است، عمل میکند. این میله باریک میان موتور و بار قرار داده میشود. یک حسگر مغناطیسی میدان تولید شده را به یک سیگنال الکتریکی خروجی تبدیل میکند که با گشتاور اعمال شده متناوب میباشد.
به دلیل محدودیتهای فضا حسگرهای چرخشی می بایست روی محور قرار داده شوند اماهمیشه این کار امکان پذیر نیست. یک استرین گیج مستقیما میتواند روی یک میله نصب شود. اتصال حسگر گشتاور به منبع تغذیه و همچنین انتقال سیگنال اطلاعاتش توسط یک رینگ لغزان که روی میله نصب شدهاست به دلیل چرخش میله، ، انجام میشود. همچنین استرین گیج از طریق یک مبدل هم به منبع میتواند وصل شود در نتیجه نیاز به نگهداری از رینگ لغزان از بین میرود. ولتاژ تحریک به صورت القایی برای یک Strain gauge کوپل میشود و خروجی Strain gauge به یک پالس تبدیل میشود. بیشینه سرعت 1500rpm برای چنین ترکیبی میباشد. Strain gaugها را می شود روی بخشهای ثابت نیز قرار داد.
گشتاوری را که از میله به قطعات منتقل شدهاست را این حسگرهای عکس العمل، اندازه گیری میکنند. اما این اندازه گیری دقیق نیست زیرا اینرسی موتور را در نظر گرفته نمی شود . Strain gaugeهایی که برای اندازه گیری گشتاور استفاده میشوند شامل فویل، نیمه هادی منتشر شده و انواع لایه نازک است. اینها میتوانند به صورت مستقیم با لحیم کاری یا چسب به میله متصل شوند. اگر نیروهای وارده زیاد نباشند و بتواند یک بار نامتعادل را تحمل کند. در نتیجه میتوان لوازم جانبی الکترونیکی شامل باتری، تقویت کننده و فرستنده رادیویی روی میله قرار داد. حسگرهای proximity و جابجایی میتوانند گشتاور را با اندازه گرفتن جابجایی زاویهای بین دو انتهای یک میله به دست آورند. با وصل کردن دو چرخ دندانه دار یکسان به دو انتهای میله با یک فاصله خاص، جابجایی زاویهای ایجاد شده را میتوان توسط گشتاور اندازه گرفت.
حسگرهای proximity یا فوتوسل که روی هر چرخ دندانه دار نصب شده اند، دو ولتاژ که اختلاف فازشان باافزایش گشتاور وارد بر میله زیاد میشود تولید میکنند. روش دیگری برای اندازه گیری گشتاور ،فوتوسل است، که هرچه گشتاور افزایش مییابد چرخهای دندانه دار روی هم بیشتر میفتند و برای همین نور کمتری به سمت دیگر میرسد.
میتوان با حسگرهای دیگری از جمله حسگرهای نوری، القایی، خازنی و پتانسیومتری ، جابجاییهای ناشی از گشتاور را اندازه گرفت. برای مثال یک گشتاور سنج از نوع خازنی کارکردش به این شکل است که با تغییر گشتاور فاصله بین دو صفحه تغییر میکند و ظرفیت خازنی آنها عوض میشود. حسگر مقدار گشتاور را با اندازه گرفتن این تغییر خازنی اندازه میگیرد.
Filter by:
Clear All