شیر صافی

شیرصافی (استرینر)

شیر صافی یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات در صنعت است. جداسازی ناخالصی های معلق در سیالات و خطوط صنعتی از جمله مهمترین وظایف شیرصافی میباشد. وجود یک قطعه توری مانند در ساختار شیر صافی از عبور ضایعات و ذرات جامد شناور در سیال در مسیر عبور جلوگیری می کند و به این ترتیب عمل فیلتراسیون به خوبی انجام شده و از سلامت سیستم محافظت می شود. این شیر برخلاف سایر شیرآلات صنعتی برای قطع و وصل و کنترل جریان به کار نمی رود، بلکه همانطور که گفته شد وظیفه جداسازی ذرات معلق و ناخالصی های موجود و تصفیه سیالات را برعهده دارد.

شیرهای صافی از مهمترین  اتصالات لوله هستند  که جهت تصفیه و فیلتر کردن سیال  یا فرایند جداسازی ذرات جامد از مایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیرهای صافی جریان زباله‌های خطوط لوله مثل رسوب و ذرات حاصل از اکسیداسیون را متوقف می‌کند و از استهلاک و خرابی تجهیزاتی نظیر پمپ و کنتور به دلیل ورود ذرات معلق در سیستم پایپینگ جلوگیری می کند.

استفاده گسترده از شیر صافی در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان، صنعت کشاورزی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذائی و داروی، تاسیسات کارخانه ها، موجب افزایش بهره وری و عمر تجهیزات گران قیمت ، کنتور و پمپ ها در خطوط و سیستم های مختلف می گردد. شیر صافی با توجه به نوع و کاربرد از پیکربندی و ویژگی های ساختاری مختلفی برخوردار است که در ادامه این نوشتار به شرح و بررسی انواع مختلف این محصول می پردازیم:

 توری، درپوش و بدنه اجزای اصلی این شیر هستند. صفحه توری شیر صافی ، مهمترین بخش این شیر به حساب می آید که معمولا از جنس فولاد ضد زنگ ساخته می شود. بدنه شیر صافی از آلیاژهای مختلفی نظیر استیل ، چدن ، برنج و فولاد به منظور کاربردهای مختلف تولید و روانه بازار می گردد. شیرهای صافی در انواع جوشی و رزوه ای برای سایز های کمتر از 2 اینچ و در نوع فلنجی برای کلیه سایز ها و همچنین در مدل های مانند یک سبدی، دو سبدی، Y شکل، سه راهی و غیره تولید می شوند.

انواع  شیرصافی از نظر شکل ظاهری:

استرینر Y شکل

استرینر U شکل (سبدی)

استرینر 2 سبدی

استرینر ساده (صافی موقتی)

استرینر بک فلاش

استرینر خود تمیز شونده

انواع مختلف شیرصافی از نظر متریال:

1. شیر صافی چدنی

در طراحی و تولید بدنه شیر صافی چدنی، از آلیاژ چدن داکتیل استفاده می گردد که عمر و دوام بالاتری نسبت به سایر انواع خود دارد. شیر صافی چدنی در سیستم های آبی تا فشار کاری 16 بار کاربرد دارند و عموما دارای توری فولادی و استیل می باشند. انواع شیر صافی چدنی به دلیل جنس بدنه و جنس توری خود در برابر فرسایش و خوردگی از مقاومت بالائی برخوردارند. شکل ظاهری این شیر از یک سه راه ۴۵ درجه تشکیل شده که در قسمت دهانه آن توری استیل نصب می شود. در پوش انتهایی شیر صافی جهت تمیز کردن قسمت توری و استفاده مجدد قابلیت باز و بسته شدن دارد. همچنین می توان گفت که این نوع از شیر صافی برای انتقال آب آشامیدنی بزرگ مناسب است. شیر صافی چدنی در سایزهای 2 الی 12 اینچ قابل ارائه بوده و در محدوده دمای کاری تا 110 درجه سانتی گراد عملکرد مفید دارند. شیر صافی چدنی اغلب در خطوط انتقال آب آشامیدنی بزرگ و سیستم‌های آب غیرشرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد شیر صافی چدنی در محیط‌های کاری در معرض شوک حرارتی و مکانیکی توصیه نمی‌شود.

2. شیر صافی برنجی

جنس بدنه شیر صافی برنجی از جنس آلیاژ برنج یا برنز ریخته‌گری شده و کلاهک آن از جنس آلیاژ برنج فورج شده ساخته می شود و از نظر تحمل فشاری در گروه‌های مختلف ۱۰،۱۶،۲۰ و ۲۵ بار قرار دارد. شیر صافی برنجی در سایزهای ½ تا 2 اینچ تولید و روانه بازار می گردد. مقاومت بالای این آلیاژ ، این شیر را در برابر شکستن و آسیب های فیزیکی، خوردگی اسیدی، بازی و اکسایش مقاوم می سازد.

3. شیر صافی فولادی

بازه بالای تحمل فشار کاری در شیر صافی فولادی نشان دهنده میزان مقاومت بالای این محصول است ، شیر صافی فولادی با توجه به کاربرد، طبق استاندارد ASME B16.34 در کلاس‌های مختلفی طراحی و تولید می‌شود. بازه تحمل دمائی شیر صافی فولادی تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد می باشد. در شرایطی که محیط کاری نیاز به ایجاد مقاومت مکانیکی و حرارتی داشته و دما و فشار کاری بالا باشد، از شیر صافی فولاد کربنی و یا  شیر صافی فولادی ساخته شده از آلیاژ کروم/مولیبدن استفاده می‌شود.

4. شیر صافی استنلس استیل

عموما جنس توری و بدنه شیر صافی استیل از آلیاژ ضدزنگ ساخته می شود و در خطوط و سیال های خاص کاربرد دارند. به دلیل سطح صیقلی آلیاژ استنلس استیل ، امکان تمیزکاری بدنه و توی این شیر به راحتی وجود دارد. شیر صافی استیل در برابر حرارت و خوردگی مقاومت بالائی دارد و به همین دلیل از محبوبیت بالائی در میان صنایع برخوردار است.

تفاوت شیر صافی و فیلتر:

1- اگرچه از نظر کارکرد جداسازی ناخالصی ها فیلتر و شیرصافی یکسان عمل می کنند اما تفاوت هایی میان آنها وجود دارد. از مهمترین تفاوت های شیر صافی و فیلتر این است که شیر صافی تجهیزی مادام العمر است که قابلیت تعویض توری را دارد اما فیلتر یک ابزار یک بار مصرف است که در مسیر مایع قرار داده میشود.

2- همچنین شیر صافی برای حذف رسوبات و ذرات بزرگتر از 40 میکرون طراحی شده است که معمولا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده هستند اما فیلتر ابزاری یک بار مصرف است که می تواند ذرات معلق کوچکتر از 40 میکرون را جداسازی کند.

3- سیالی که از شیر صافی عبور می‌کند معمولاً افت فشاری نخواهد داشت و تنها در صورت انباشت مواد زائد در توری صافی شاهد افت فشار خواهیم بود که با تعویض و پاکسازی توری این مشکل حل خواهد شد. اما وجود فیلتر در مسیر سیال حتی در صورت تمیز بودن آن نیز موجب افت فشار در سیستم می گردد.

کاربرد شیر صافی

از شیر های صافی برای محافظت از تجهیزات مختلف استفاده می شود. در بخش های مختلف صنعت پایپینگ، ما نیاز به سیالات تصفیه شده یا در اصطلاح سیالات تمیز و عاری از هر گونه ذرات جامد خواهیم داشت. به همین دلیل از شیر های صافی یا استرینر برای رسیدن به این موارد استفاده می کنیم. شیر های صافی عموما در خطوطی که ذرات معلق باعث مختل شدن سیستم می شوند استفاده می شود که تصفیه ی این سیالات باعث افزایش طول عمر تجهیزات بالادست شیرصافی خواهند شد.  به طور مثال شیر های برقی، پمپ ها، مبدل های حرارتی، تله بخار و غیره همگی از تجهیزاتی محسوب میشوند که قبل از آنها نصب یک شیر صافی برای تصفیه سیال و جلوگیری از ورود ذرات معلق و جامد به داخل تجهیزات توصیه میگردد.