آهن آلات به دو دسته کلی صنعتی و ساختمانی تقسیم شده و سپس در دسته بندی های جزیی قرار می گیرند. یکی از زیر دسته بندی های بسیار مهم آهن آلات دسته بندی ورق می باشد. ورق نوع مسطح فلز آهن است که کاملا صاف و صیقلی می باشد. ورق ها به صورت کلی به دو شکل رول فرم و شیت فرم (برش شده ) تولید و به بازار عرضه می گردند. در تولید ورق از دو نوع تکنولوژی مختلف استفاده می شود که نام های نورد سرد و نورد گرم به آنها اطلاق می شود. در نورد گرم محصول خروجی ورق سیاه نامیده شده است. ورق پانچ سیاه شکلی از ورق های ساده سیاه هستند با این تفاوت که به صورت کاملا پانچ شده هستند. در این مقاله به بررسی ورق پانچ سیاه می پردازیم.
ورق پانچ چیست ؟
ورق پانچ یا به اصطلاح دیگر ورق مشبک ( perforated metal ) محصول انجام عملیات پانچ بر روی انواع ورقه های فلزی می باشد. ورق های فلزی می توانند از جنس ورق گالوانیزه ( ورق سفید )، ورق روغنی ( ورق نورد سرد )، ورق سیاه ( ورق نورد گرم )، ورق استیل و یا ورق آلومینیوم باشند که بسته به نوع کارایی و خواصی که در این نوع ورق ها وجود دارد می توانند در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
تاریخچه استفاده از ورق پانچ
تاریخچه ساخت ورق پانچ در حدود 150 سال پیش و در اواخر قرن نوزدهم می باشد. کارگران معادن زغال سنگ در آن زمان با استفاده از ابزارهای ابتدایی و به صورت دستی سوراخ هایی را بر روی ورق های فلزی ایجاد می کردند و از آن برای غربالگری زغال سنگ استفاده می نمودند. زمان بر بودن، سختی و صرف نیروی زیاد موجب پدیدار شدن روش های نوین در این زمینه گردید و همان طور که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، امروزه از دستگاه های مدرنی همچون لیزر و CNC ، پرس پانچ، پرفوراسیون غلتکی و . . . استفاده می گردد.
کاربرد ورق پانچ سیاه
ورق پانچ شده یا ورق مشبک فلزی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد، از جمله در:
معماری
ورق مشبک فلزی در معماری در ساخت سقف و سایه بان، پوشش ستون ها،حفاظ کشی، مصارف دکوراتیو و ... به کار میرود;همچنین از این نوع ورق در ساخت پانل های آکوستیک، محافظ لوله ها، دیواره و سقف آسانسور، درب پارکینگ و انبار ها، روکش تهویه و هواکش ساختمان ها و ساخت انواع حفاظ و جدا کننده استفاده میشود
صنایع غذایی
ورق پانچ شده در صنایع غذایی نیز کاربرد های زیادی دارد: ساخت محفظه کندو های زنبورداری، ساخت ماشین آلات خشک کن حبوبات و میوه ها، ساخت ماشین آلات سورت و دانه بندی حبوبات، قالب بندی پنیر، صفحه های مشبک بو دادن دانه های قهوه، صنایع پرورش ماهی و آبزیان و ... .
صنایع شیمیایی و تولید انرژی
از جمله استفاده هایی در این صنایع از ورق مشبک می شوند،می توان به ساخت ;فیلتر ها،سانتری فیوژ ها،صفحات جدا کننده باتری، صفحات شست و شوی زغال سنگ، خالص کننده گاز و ... اشاره کرد.
صنایع خودرو سازی
ورق پانچ در ساخت قطعاتی مانند فیلتر هوا، فیلتر روغن،گریل های رادیاتور،شبکه تهویه،موتور تهویه تراکتور و ... کاربرد دارند.
عمران و شهر سازی
از ورق مشبک در ساخت حفاظ برای اماکن ورزشی،دیواره ایستگاه های اتوبوس،سطل های زباله،مبلمان شهری،دکل های مخابراتی و ساخت حفاظ برای نیروگاه های تأمین انرژی استفاده میشود.
فرآیند تولید ورق پانچ
برای تولید ورق پانچ با ضخامت های معین و بسته به جنس ورق پانچی، ورق فلزی تحت فشار پرس دستگاه پانچ قرار می گیرد. در نتیجه فشار دستگاه حفره هایی بر روی تمام سطح ورق ایجاد شده ، ورق فلزی به شکل مشبک یا اصطلاحا پانچ در می آید.حفره ها و سوراخ های ایجاد شده بر روی ورق پانچ اصولا یکسان و در اشکال مختلف همانند دایره، مستطیل، مربع و ستاره و کاج و لوزی و ... می باشند. برای تولید ورق پانچ با اشکال پیچیده تر نیاز به محاسبات بیشتر و عبور متعدد ورق فلزی در زوایای مختلف از زیر دستگاه پانچ می باشد .متداول ترین نوع تولید ورق پانچ با فرایند ذکر شده میباشد.که در صنعت کاربرد بسیار زیادی دارد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و به روز شدن ماشین آلات صنعتی، دستگاه های CNC نقش بسیار پررنگی را در انواع فرآیند های تولید ایفا می کنند.و در طراحی و شکل دهی پتمچ کمک شایانی را ارائه نموده است. به منظور تولید ورق های پانچ با اشکال پیچیده نیز از دستگاه های پانچ CNC استفاده میگردد که از کامپیوتر و نرم افزار های طراحی فرمان میگیرند.
دستگاه های cnc به کاربر این امکان را میدهند تا با حرکت دادن ورق فلزی در راستای محورهای افقی (X-Y) و قرار گرفتن آن زیر رام دستگاه طرح مورد نظر ورق پانچ با کمترین خطا و زمان ممکن پانچ های مختلف بااشکال پیچیده را در ورق های فلزی را انجام دهند. بنابراین پانچ های متعدد و ضربات مجزا را با هم ترکیب نموده و شکل دلخواه را ایجاد مینمایند.این دستگاه همچنین قابلیت ایجاد اشکال سه بعدی مثل خم، فرورفتگی،پیچ و برش نیمه،دنده مارپیچی،پانچ کردن لبه های برش داده شده را نیز دارد که بسته به نوع ورق، ظرفیت های متفاوتی می گیرند.اشکال سه بعدی بیشتر در محفظه های فلزی کاربرد دارند.
انواع ورق پانچ
انواع ورق پانچ به شرح زیر میباشد:
- ورق پانچ گالوانیزه سفید ضخامت بین 0.22 میلیمتر تا 6 میلیمتر
- ورق پانچ نورد سرد (روغنی) ضخامت بین 0.50 میلی متر تا 1.5 میلیمتر
- ورق پانچ نورد گرم (سیاه) ضخامت بین 2 میلیمتر تا 20 میلیمتر
- ورق پانچ استیل
- ورق پانچ آلومینیوم
- ورق پانچ رنگی
نکته مهم در مورد ورق های پانچ (مشبک) بعد از ضخامت و طول و عرض ورق،چشمه ورق پانچ (مشبک) یا همان اندازه و شکل سوراخ هاست;چشمه ورق پانچ غالبا با واحد میلی متر بیان می شود و به مضرب قطر دایره سوراخ اطلاق می گردد.
ورق پانچ سیاه چیست ؟
همانطور که از اسم آن مشخص است ( ورق پانچ ) پایه این نوع کالا همان ورق عمومی است که ابعاد طولی و عرضی متفاوت؛ و ضخامت های مختلف دارد. این نوع ورق ها به دو صورت پانچ (سوراخ) شده و یا به صورت شبکه شبکه (مشبک) تولید می شوند.در تولید ورق از دو نوع تکنولوژی مختلف استفاده می شود که نام های نورد سرد و نورد گرم به آنها اطلاق می شود. در نورد گرم محصول خروجی ورق سیاه نامیده شده و در نورد سرد محصول خروجی ورق روغنی خواهد بود.
در نورد گرم تختال ها پس از گرم شدن تا حدود 1280 درجه سانتی گراد در کوره های پیش گرم کن و پوسته زدایی در نورد های اولیه و نهایی نورد شده و در نهایت ضخامت آن به 1.2 تا 16 میلی متر می رسد که به صورت کلاف ( کویل ) تولید می گردد.در ادامه فرآیند و در واحد تکمیل نورد گرم اعمالی از قبیل کم کردن وزن کلاف،بهبود خواص مکانیکی ، تسطیح ورق ، برش سبک و سنگین ورق در طول های 1 الی 12 متر صورت می گیرد.تولید ورق با تکنولوژی نورد گرم به این معناست که مواد اولیه تولید ورق در دما های بسیار بالا ذوب شده و در طی این فرآیند ورق، ظاهری مات به خود می گیرد و به دلیل رنگ ظاهری آن ، در بازار از اصطلاح ورق سیاه برای آن استفاده می شود.
کاربرد
ورق های نورد گرم (ورق سیاه ) در صنایع مختلفی از جمله موارد زیر کاربرد دارد.
- صنعت ساختمان
- تانکر سازی
- خودروسازی
- مخازن خاص
- کشتی سازی
- صنایع سنگین فلزی و …
لینک های مرتبط :
