شیر پروانهای اهرمی (Lever Butterfly Valve) یکی از پرکاربردترین مدل های شیرآلات صنعتی ربع گرد (Quarter turn) است که عملیات قطع و وصل جریان سیال را انجام می دهد. این محصول بیشتر حداکثر تا سایز 10 اینچ با عملگر دستی اهرمی (Lever/Handle) عرضه می شود و به دلیل عملکرد کاملاً مکانیکی و بی نیاز از انرژی برق یا هوای فشرده، در بسیاری از خطوط انتقال، سیستم های تصفیه آب، صنایع شیمیایی و واحدهای تأسیسات، به عنوان گزینهای اقتصادی و قابل اعتماد شناخته می شود.
عملکرد شیر پروانهای اهرمی به گونهای است که با حرکت 90 درجه ای اهرم، دیسک داخلی شیر هم جهت با لوله یا عمود بر خط سیال قرار گرفته و به سادگی عمل باز یا بسته شدن جریان را امکان پذیر می سازد. این ویژگی نه تنها تسریع در پروسه راهاندازی و توقف جریان را به همراه دارد، بلکه باعث سهولت کاربری و کاهش خطاهای اپراتوری در محیطهای صنعتی می شود.
از نقاط قوت شیر پروانهای اهرمی میتوان به حجم کم، نصب آسان، هزینه نگهداری پایین و قابلیت استفاده در فضاهای محدود اشاره کرد. بدنه و اجزای داخلی این شیرها بسته به نیاز پروژه می تواند از جنس استیل، چدن یا آلیاژهای دیگر انتخاب شود تا دوام و مقاومت مناسبی در برابر فشار و دمای کاری داشته باشد. .
شیر پروانه ای اهرمی یا اهرم دار انتخابی مقرون به صرفه، سریع و کارآمد برای کنترل جریان در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی به شمار می رود و به علت دوام بالا و سادگی عملکرد، نزد مهندسان و مدیران پروژه بسیار محبوب است. در ادامه این مقاله از پیکاتک به راهنمایی جامع خرید شیر پروانه ای دستی اهرمی می پردازیم.
شیر پروانهای اهرمی ساختاری ساده دارد که هرکدام از اجزای آن نقش کلیدی در عملکرد دقیق، ایمن و پایدار شیر ایفا می کنند. بررسی دقیق این اجزا به شرح زیر است:
بدنه اصلی ترین بخش شیر بوده و وظیفه تحمل فشار، قرارگیری اجزای متحرک و محافظت از مجموعه را برعهده دارد. بسته به نوع کاربرد و سیال عبوری، بدنه می تواند از متریالهایی مانند چدن داکتیل (Ductile Iron)، فولاد کربنی یا استنلس استیل (Stainless Steel) ساخته شود. انتخاب جنس بدنه بر اساس مقاومت در برابر خوردگی، فشار کاری و شرایط محیطی صورت می گیرد تا طول عمر شیر تضمین گردد.
دیسک مرکز فرآیند قطع و وصل جریان است و در حین چرخش با زاویه 90 درجه، مسیر را باز یا مسدود می کند. دیسک معمولاً از استیل ضدزنگ برای مقاومت بالا یا از چدن با روکش مناسب جهت پوشش ضد خوردگی ساخته می شود. طراحی اصولی دیسک باعث کاهش افت فشار و افزایش راندمان شیر می گردد.
آب بند یا سیت شیر پروانهای همان ناحیهای است که دیسک روی آن می نشیند تا آب بندی کامل جریان تضمین شود و از نشت سیال جلوگیری گردد. متریال سیت براساس نوع سیال، دما و فشار کاری انتخاب می شود؛ جنس های رایج شامل EPDM، NBR، PTFE (تفلون)، لاستیک سیلیکونی و وایتون هستند. انتخاب درست متریال سیت تأثیر زیادی بر عمر مفید و کارایی شیر خواهد داشت.
محور یا شافت، وظیفه انتقال نیروی چرخش اهرم به دیسک را بر عهده دارد. این قطعه باید استحکام بالا داشته باشد, به گونهای که در برابر فشار کاری، تنش مکانیکی و حتی مواد خورنده مقاومت کند. محور از فولاد آلیاژی یا استیل ضدزنگ انتخاب می شود تا عملکرد شیر همیشه روان و دقیق باشد.
اهرم یا دسته، رابط میان اپراتور و شیر است. کاربر با حرکت ساده و ارگونومیک این دسته، به راحتی وضعیت باز یا بسته شیر را تعیین می کند. طراحی اهرم معمولاً به گونهای است که با یک چرخش 90 درجه، بتوان مسیر جریان را کاملاً باز یا مسدود نمود.
در بسیاری از مدل های شیر پروانهای اهرمی، یک سیستم قفل دار تعبیه شده تا پس از تنظیم وضعیت باز یا بسته، امکان تثبیت اهرم فراهم گردد. این مکانیزم از تغییر ناخواسته وضعیت شیر به واسطه ضربه یا لرزش خطوط جلوگیری می کند و ضریب ایمنی عملکرد را به طرز چشمگیری افزایش می دهد.
شیر پروانهای اهرمی یکی از پرمصرف ترین و مقرون به صرفه ترین انواع شیرآلات صنعتی قطع و وصل جریان است که به دلیل ویژگی های کاربردی و طراحی ساده، در بسیاری از پروژه های صنعتی و تأسیسات مورد توجه قرار گرفته است. برخی از مهمترین مزایای این دسته از شیرآلات عبارتند از:
شیر پروانه ای از نظر مکانیزم باز و بسته شدن به دو نوع اصلی اهرم دستی (Lever Operated) و گیربکسی (Gear Operated) تقسیم می شود. هرکدام برای محدوده خاصی از سایزها و شرایط عملکردی مناسب هستند و انتخاب درست آنها تاثیر مهمی در کارایی سیستم و راحتی اپراتور دارد.
در این مدل، باز و بسته کردن شیر به وسیله یک اهرم دستی انجام میشود. اپراتور کافی است دسته را تا زاویه 90 درجه بچرخاند تا دیسک داخل شیر باز یا بسته شود. این مکانیزم برای سایزهای کوچک تا متوسط (معمولاً تا 4 اینچ) ایده آل است زیرا گشتاور مورد نیاز برای حرکت دیسک پایین بوده و کاربر به راحتی و تنها با نیروی دست میتواند شیر را کنترل کند.
در مقابل، شیر پروانهای گیربکسی برای سایزهای بزرگ تر طراحی شده است. با افزایش سایز شیر و قطر دیسک، نیروی گشتاور (Torque) لازم برای غلبه بر فشار سیال و حرکت مجرابند به طور چشمگیری افزایش می یابد. در این شرایط، استفاده از اهرم دستی محدودیت پیدا می کند و باز و بسته کردن شیر برای اپراتور، خصوصاً در فشارهای کاری بالا، بسیار دشوار و گاهی غیرممکن خواهد شد.
در شیر گیربکسی، یک جعبه دنده (Gearbox) بر روی شیر نصب می شود که نیروی ورودی اپراتور را چند برابر کرده و انتقال آن به شفت و دیسک را آسان می کند. کافی است کاربر با چرخاندن یک فرمان یا فلایویل، بدون نیاز به فشار زیاد، شیر را به آرامی باز یا بسته کند. این مکانیزم به ویژه در سایزهای بالاتر از 4 اینچ حتی تا 48 اینچ مورد استفاده قرار می گیرد.
در هنگام خرید و انتخاب شیر پروانهای اهرمی برای خطوط فرآیندی، تأسیسات، پروژههای آب و فاضلاب و کاربردهای صنعتی، توجه به چند نکته کلیدی می تواند باعث افزایش بازدهی، طول عمر و کاربری بیدردسر گردد. موارد زیر اصلی ترین پارامترهای فنی و اجرایی هستند که باید به آن ها توجه ویژهای داشت:
در نهایت، شما با انتخاب دقیق برند، نوع اتصال، سایز، متریال، دمای کاری و کلاس فشار می توانید بهترین مدل شیر پروانهای اهرمی را متناسب با نیاز پروژه و با کمترین دغدغه از نظر عملکرد و نگهداری تهیه نمایید. سفارش از فروشگاه پیکاتک و دریافت مشاوره تخصصی پیش از خرید می تواند احتمال بروز خطا و هزینه های اضافی را به حداقل برساند.
پیکاتک به عنوان یکی از معتبرترین فروشگاههای تخصصی در زمینه ابزار دقیق و شیرآلات صنعتی، با سابقهای درخشان در تأمین تجهیزات مهندسی، توانسته است اعتماد بسیاری از فعالان حوزه آب، نفت، گاز، صنایع غذایی و دارویی، ساختمان و کشاورزی را جلب کند.
پیکاتک با تکیه بر تیم پشتیبانی فنی مجرب و همکاری با برندهای معتبر داخلی و خارجی، انتخابی مطمئن برای تهیه انواع شیر پروانهای اهرمی و دیگر تجهیزات صنعتی است. جهت دریافت مشاوره تخصصی رایگان و اطلاع از لیست قیمت به روز شیر پروانه ای اهرمی، می توانید با کارشناسان فروش پیکاتک به شماره 88109770-021 تماس بگیرید.
شیر پروانهای اهرمی چیست و چه تفاوتی با سایر شیرآلات دارد؟
شیر پروانهای اهرمی (lever butterfly valve) یک شیر قطع و وصل جریان است که با گردش یک دسته/اهرم به صورت 90 درجه، دیسک داخلی را در مسیر سیال باز یا بسته می کند. تفاوت مهم آن با شیرهای کشویی یا توپی، ساختار ساده، ابعاد کم، سرعت عملکرد بالا و قیمت اقتصادی تر است.
آیا شیر پروانهای اهرمی برای سیالات خورنده یا بهداشتی مناسب است؟
بله، به شرط انتخاب متریال مناسب: برای سیالات خورنده یا بهداشتی “استنلس استیل” و آب بندهای مخصوص (تفلون یا وایتون) توصیه می شود. در صنایع غذایی و دارویی نیز انواع استیل بهداشتی با سطوح صاف و قابل شستشو مناسب هستند.
چه نوع اتصال هایی برای شیر پروانهای اهرمی وجود دارد؟
شیرهای پروانهای اهرمی به دو صورت اتصال ویفری (Wafer) و لاگ (Lug) تولید میشوند. اتصال ویفری بین دو فلنج قرار می گیرد و با پیچ بسته می شود؛ اتصال لاگ علاوه بر نگهداری بین فلنج ها، اجازه باز و بسته کردن یک طرف خط لوله بدون توقف کل خط را فراهم می کند.
آیا امکان نصب قفل روی دسته اهرمی وجود دارد؟
بله، بیشتر مدل های شیر پروانهای اهرمی، مکانیزم قفل کن دارند تا با یک پین یا قفل، موقعیت باز یا بسته ثابت شود و از باز و بسته شدن ناخواسته جلوگیری گردد.
شیر پروانهای اهرمی برای چه سیالاتی مناسب است؟
آب، هوا، فاضلاب، سیالات شیمیایی ملایم، روغن، بخار و حتی برخی اسیدها و بازها با انتخاب متریال مناسب قابل استفاده است. توصیه میشود برای سیالات خاص با کارشناسان پیکاتک مشاوره کنید.