ضخامت سنج

ضخامت سنج ها از تجهیزات حیاتی در فرآیندهای تولید و کنترل کیفیت به‌ شمار می‌ روند، زیرا به کمک آنها میتوان میزان یکنواختی لایه‌ های رنگ یا پوشش را ارزیابی کرد و اطمینان یافت که محصول نهایی مطابق استانداردهای صنعتی ساخته شده است.

به عنوان مثال در صنایع خودروسازی و تعمیر بدنه‌ی خودرو، ضخامت‌ سنج برای بررسی سلامت رنگ اصلی بدنه و تشخیص نقاطی که مجدداً رنگ شده‌ اند، به‌ کار می‌ رود؛ روشی مؤثر برای شناسایی تصادفات یا تعمیرات پنهان که در تعیین ارزش واقعی یک خودروی دست دوم نقشی کلیدی دارد.

گستره کاربرد ضخامت‌ سنج‌ ها تنها محدود به رنگ و پوشش نیست؛ بلکه در فرآیندهایی مانند گالوانیزه‌ کردن، آندایزینگ (Anodizing)، آبکاری فلزات و تست ضخامت دیواره در تجهیزات تحت فشار و مخازن صنعتی نیز از آنها استفاده می‌ شود.

این  تجهیز با فراهم‌ کردن داده‌ های دقیق و قابل اطمینان، به مهندسان کنترل کیفیت کمک می‌ کند تا از انطباق کامل محصولات با استانداردهای بین‌ المللی اطمینان حاصل کنند. هدف از این مقاله آشنایی با انواع، کاربردها، مزایا و راهنمایی جامع خرید ضخامت سنج است.

ضخامت سنج چیست؟

ضخامت‌ سنج (Thickness Gauge) یکی از تجهیزات پرتابل و غیر مخرب است که جهت اندازه گیری ضخامت سطوح مختلف از جمله فلز، رنگ، پوشش و غیره به کار می رود. این تجهیز در هنگام اندازه گیری آسیبی به سطح وارد نمی کند و به عنوان یکی از تجهیزات کلیدی در صنایع خودروسازی، بازرسی رنگ، ساخت‌ و ساز، صنایع نفت و گاز، تجهیزات صنعتی و کنترل کیفیت تولیدات فلزی محسوب می‌ شود.

عملکرد ضخامت‌ سنج بر اساس فناوری‌ هایی مانند القای مغناطیسی، جریان گردابی و التراسونیک (Ultrasonic) است. ضخامت سنج های القایی معمولاً برای سطوح آهنی و فولادی استفاده می‌ شوند، در حالی که تجهیزات مبتنی بر جریان گردابی برای فلزات غیرآهنی نظیر آلومینیوم یا مس کاربرد دارند. مدل‌ های التراسونیک، انعطاف‌ پذیری بالایی دارند و می‌ توانند حتی ضخامت مواد غیررسانا یا چندلایه را نیز اندازه‌ گیری کنند.

ضخامت‌ سنج ها در دو مدل با پراب سرخود (Built-in Probe) و پراب جدا (Separate Probe) عرضه می‌ شوند. مدل‌ های پراب جدا برای محیط‌ های صنعتی، نقاط سخت‌ دسترس و سطوح منحنی مناسب‌ تر می باشند اما نوع پراب سرخود برای اندازه‌گیری‌ های سریع و کاربردهای عمومی ایده‌ آل است. در واقع ضخامت‌ سنج نه تنها تجهیزی برای بازرسی فنی است، بلکه نقشی حیاتی در تضمین کیفیت، کاهش هزینه‌ های نگهداری و پیشگیری از بروز نقص‌ های ساختاری در تجهیزات صنعتی ایفا می‌ کند. 

انواع ضخامت سنج

ضخامت‌ سنج‌ ها بر اساس نوع ماده، کاربرد صنعتی و فناوری اندازه‌ گیری، به چند گروه اصلی زیر تقسیم بندی می شوند:

ضخامت‌ سنج رنگ و پوشش

ضخامت‌ سنج‌ های رنگ و پوشش برای ارزیابی یکنواختی و کیفیت لایه‌ های سطحی به کار می روند. این تجهیزات معمولاً بر پایه فناوری‌ های القای مغناطیسی (Magnetic Induction) یا جریان گردابی (Eddy Current) کار می‌ کنند و بسته به نوع زیرلایه (فلزی یا غیرفلزی) مخصوص هر کاربرد طراحی می‌ شوند. کاربردهای ضخامت‌ سنج رنگ و پوشش به شرح زیر است:

• کنترل کیفیت رنگ خودروها
• اندازه‌ گیری پوشش‌ های محافظتی مانند اپوکسی، گالوانیزه، کروم، نیکل و رنگ‌ های صنعتی بر روی فلزات
• بازرسی محصولات صنعتی و کنترل کیفیت نهایی در صنایع رنگ، فلزکاری، سازه‌های ساختمانی و حتی صنایع هوایی و دریایی 
• بررسی فرآیندهای تعمیر و رنگ‌ آمیزی

ضخامت‌ سنج فلزات

این تجهیزات برای اندازه‌ گیری ضخامت مواد پایه‌ای و سازه‌ای مانند فلزات، آلیاژها و گاهی پلاستیک‌ های فشرده استفاده می شوند. در این تجهیزات معمولاً تکنولوژی‌ های التراسونیک (Ultrasonic Thickness Measurement) یا القای مغناطیسی (Magnetic Induction) به‌کار می‌ رود.

به طور کلی اندازه‌ گیری با ضخامت سنج به‌ صورت غیرمخرب انجام می‌ شود و نتایج با دقت بالا در کوتاه‌ترین زمان قابل دستیابی است. کاربردهای رایج ضخامت سنج فلزات عبارتنداز:

• اندازه‌ گیری ورق‌ ها و صفحات فلزی در صنایع فولاد، قطعه‌ سازی و ساخت بدنه‌ های صنعتی، برای بررسی یکنواختی ضخامت ورق قبل از مرحله جوش یا مونتاژ
• کنترل کیفیت جوشکاری و سازه‌ ها در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و بررسی دوام و سلامت نواحی جوش در مخازن، لوله‌ ها و اتصالات
• اندازه‌ گیری دوره‌ای ضخامت داخلی لوله‌ ها و مخازن برای پیش‌ بینی فرسایش و جلوگیری از نشتی یا شکست سازه
• بررسی فرسودگی تجهیزات صنعتی و تصمیمات نگهداری پیشگیرانه 

روش های اندازه گیری ضخامت سنج

1.ضخامت سنج التراسونیک (Ultrasonic Thickness Gauge)

ضخامت‌ سنج التراسونیک از دقیق‌ ترین تجهیزات اندازه‌ گیری ضخامت به شمار می رود. این تجهیز با قرار گرفتن روی سطح جسم، بدون نیاز به برداشتن پوشش یا رنگ، قادر است ضخامت لایه‌ ها را محاسبه کند.  عملکرد این مدل بر پایه‌ی ارسال پالس صوتی با فرکانس بالا (Ultrasound) است؛ پالس از میان پوشش عبور کرده و پس از برخورد به سطح زیرین بازتاب می‌ شود.

پردازنده دستگاه با محاسبه زمان رفت‌ و برگشت موج (Time of Flight)، ضخامت واقعی ماده را تعیین می‌ کند. به دلیل دقت بالا و قابلیت اندازه‌گیری، این فناوری کاربرد گسترده‌ای در صنایع کشتی‌ سازی، خطوط لوله و بازرسی‌ های غیرمخرب (NDT) دارد.

2.ضخامت سنج مغناطیسی (Magnetic Induction Thickness Gauge)

در این روش اندازه‌گیری، دستگاه بر اساس اصول القای مغناطیسی عمل می‌ کند؛ به این معنا که تغییرات میدان مغناطیسی میان سنسور و سطح فلز پایه، مبنای تعیین ضخامت پوشش است. سنسور دستگاه معمولاً شامل یک آهنربای دائم یا یک الکترومغناطیس می‌ باشد. هنگامی که پوشش غیرمغناطیسی مانند رنگ، رزین یا لایه گالوانیزه روی فلزی مغناطیسی (نظیر فولاد یا آهن) قرار می‌ گیرد، فاصله مؤثر بین سنسور و فلز پایه افزایش یافته و در نتیجه شدت میدان مغناطیسی کاهش می‌ یابد.

دستگاه این تغییر شدت میدان را به صورت سیگنال ولتاژی ثبت کرده و بر اساس آن، ضخامت پوشش را به‌ صورت عددی محاسبه می‌ کند. از ضخامت‌سنج‌ های مغناطیسی عمدتاً برای اندازه‌ گیری ضخامت رنگ، پوشش‌ های پودری و لایه‌ های فلزی (مانند روی) روی زیرلایه‌ های آهنی استفاده می‌ شود. این روش در صنایع خودروسازی، سازه‌ های فلزی، خطوط لوله و تجهیزات نفت و گاز برای کنترل کیفیت پوشش‌های محافظ کاربرد گسترده‌ای دارد.

3.ضخامت سنج جریان گردابی (Eddy Current Thickness Gauge)

عملکرد این مدل بر مبنای القای الکترومغناطیسی (Electromagnetic Induction) است. در این نوع، کویل داخل سنسور با اعمال جریان متناوب، میدان مغناطیسی تولید می‌ کند. این میدان در سطح فلزات هادی غیرمغناطیسی (مثل آلومینیوم یا مس) جریان‌ های گردابی (Eddy Currents) ایجاد می‌ کند.

تغییر فاصله بین کویل و فلز باعث تغییر شدت جریان‌های گردابی و در نتیجه تغییر در پاسخ ولتاژ سنسور می‌ شود. این تغییر متناسب با ضخامت پوشش است. این مدل فقط روی سطوح فلزی غیرمغناطیسی قابل استفاده است زیرا تحت تأثیر رسانایی و دمای محیط قرار می گیرد.

مزایای استفاده از ضخامت سنج

• کنترل دقیق کیفیت پوشش: با ضخامت سنج دقت اجرای پوشش‌ (رنگ، گالوانیز، رزین یا اپوکسی) را میتوان بررسی کرد تا مطمئن شوید لایه نه نازک‌ تر از حد مجاز است نه ضخیم‌ تر. این کار مانع زنگ‌ زدگی، پوسته‌ شدن یا هدررفت مواد پوششی می‌ شود.
• افزایش طول عمر تجهیزات: با تشخیص کاهش ضخامت در سازه‌ ها، لوله‌ ها و مخازن میتوان قبل از بروز شکست یا نشت، اقدام به تعمیر کرد. این موضوع مستقیماً باعث افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش توقف‌ های تولید می‌ شود. 
• بهبود ایمنی و پیشگیری از حوادث: ضخامت‌ سنج تجهیزی کلیدی در بازرسی‌ های NDT است؛ چون کاهش ضخامت در جداره لوله‌ ها یا مخازن می‌ تواند علامت خطر باشد. اندازه‌ گیری منظم از بروز ترک، نشتی یا انفجار در سیستم‌ های تحت فشار جلوگیری می‌ کند.
• دقت بالا و سهولت استفاده: تمامی مدل های ضخامت سنج قابل حمل، سریع و غیرمخرب هستند و دقتی تا حد میکرون دارند؛ بدون نیاز به بریدن یا نمونه‌ برداری از قطعه ضخامت را اندازه گیری می کنند.
• امکان استفاده در طیف گسترده مواد: با توجه به تنوع فناوری‌ ها، ضخامت‌ سنج‌ ها قابلیت اندازه‌ گیری روی فلزات، پلاستیک‌ ها، فایبرگلاس و ترکیبات چندلایه را دارند.
• صرفه‌ جویی اقتصادی: استفاده از این تجهیز، هزینه‌ های ناشی از بازکاری، تعویض قطعه و توقف تولید را کاهش می‌ دهد. همچنین با کنترل مناسب ضخامت رنگ، از مصرف بیش‌ از حد مواد پوششی جلوگیری می‌ شود.

کاربردهای ضخامت سنج

ضخامت سنج ها مزایای متعددی را ارائه می دهند به همین دلیل در طیف گسترده ای از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از کاربردهای رایج ضخامت سنج ها عبارتنداز:

• سنجش میزان خوردگی داخلی و خارجی لوله‌ ها، مخازن و مبدل‌ ها
• پایش دوره‌ای ضخامت خطوط لوله تحت فشار
• بررسی سلامت تجهیزات در بازرسی‌ های NDT (غیرمخرب)
• کنترل کیفیت ضخامت رنگ، پوشش ضدزنگ و لعاب بدنه خودرو
• اندازه‌گیری لایه‌ های آبکاری کروم یا نیکل روی قطعات
• پایش ضخامت ورق‌ های بدنه و مخازن سوخت
• تشخیص نقاط دچار خوردگی در سازه‌ های غوطه‌ور در آب دریا
• بررسی پوشش‌ های ضدخوردگی (رنگ یا گالوانیز) روی اسکلت‌ ها و پل‌ ها
• کنترل کیفیت جوش و ضخامت ورق‌ ها در پروژه‌های عمرانی
• سنجش ضخامت پوشش‌ های روی، کروم، نیکل، قلع یا رنگ پودری
• کنترل ضخامت محصول در فرآیند گالوانیزه یا آبکاری
• پایش ضخامت محفظه‌های تحت فشار و راکتورها
• بررسی یک‌ دستی و کیفیت پوشش‌ های محافظی داخلی مخزن‌ ها
• شناسایی نواحی دچار فرسایش یا خوردگی پیش از بروز نشتی
• ارزیابی عمر باقی‌ مانده تجهیزات فلزی
• اندازه‌گیری ضخامت قطعات فایبرگلاس، PVC و پلی‌اتیلن
• کنترل یکنواختی دیواره در ساخت لوله‌ ها و تانک‌ های پلیمری

برندهای مطرح تولیدکننده ضخامت سنج

• ضخامت سنج بنتک (BENETECH)
• ضخامت سنج سم (CEM)
• ضخامت سنج یونیتی (UNI-T)
• ضخامت سنج زویی (ZOYI)
• ضخامت سنج مستک (Mestek)
• ضخامت سنج الکومتر (Elcometer)
• ضخامت سنج دفلسکو (Defelsko)
• ضخامت سنج اکستچ (Extech)
• ضخامت سنج جنرال الکتریک (GE Inspection Technologies)

خرید انواع ضخامت سنج از فروشگاه اینترنتی پیکاتک

فروشگاه اینترنتی پیکاتک به‌ عنوان یکی از مراجع معتبر در حوزه تأمین ابزار دقیق و تجهیزات پرتابل اندازه‌ گیری، مرجعی مطمئن برای خرید انواع ضخامت‌ سنج در ایران است. این مجموعه با سال‌ ها تجربه در زمینه عرضه تجهیزات تست و کنترل کیفیت، مجموعه‌ای کامل از ابزارهای حرفه‌ای مانند ضخامت‌ سنج، گشتاورسنج، نیروسنج، نورسنج، لرزش‌ سنج، صوت‌ سنج، رطوبت‌ سنج، غبارسنج و جریان‌ سنج پرتابل را عرضه می‌ کند.

برای انتخاب و خرید ضخامت‌ سنج مناسب، کافی است در بالای همین صفحه مشخصات فنی، قابلیت‌ها و قیمت مدل‌های مختلف را بررسی کرده و گزینه متناسب با نیاز صنعتی یا آزمایشگاهی خود را انتخاب کنید.

در پیکاتک، تمامی محصولات به همراه توضیحات تخصصی، جدول مشخصات فنی و تصاویر باکیفیت ارائه شده‌اند تا کاربران بتوانند تصمیم‌گیری دقیق و آگاهانه‌ای داشته باشند. هنگام خرید انواع ضخامت سنج پارامترهای مهم زیر را در نظر بگیرید:

• برند سازنده
• رنج اندازه گیری (از میکرو متر تا میلی متر)
• دقت اندازه گیری
• نوع سنسور (التراسونیک، مغناطیسی، جریان گردابی)
• حالت اندازه گیری (Continuous یا Single)
• نوع لایه فلزی و پوششی (مغناطیسی یا غیر مغناطیسی)
• منیع تغذیه/ باتری
• ویژگی های خاص (Backlight و USB وبلوتوث و ... )

برای دریافت راهنمایی تخصصی، مشاوره خرید و استعلام قیمت به‌ روز انواع ضخامت‌ سنج از جمله مدل‌ های فلزی، رنگ خودرو، التراسونیک، مغناطیسی و جریان گردابی می‌ توانید با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.