یکی از رایج ترین انواع اتصالات در صنعت, اتصالات گالوانیزه می باشند . این اتصالات که از پوشش گالوانیزه برخوردار می باشند حدود پنجاه سال پیش وارد صنعت ایران شدند. اتصالات گالوانیزه در حالت کلی به دو نوع اتصالات گالوانیزه سفید و اتصالات گالوانیزه سیاه تقسیم می شوند که اغلب بصورت دنده ای هستند. این اتصالات در صنایع گوناگونی از جمله صنعت نفت، صنعت گاز، انتقال آب، بخار و هوا بکار برده می شوند. در این مقاله از پیکاتک با معرفی این نوع اتصالات و مشخصات و ویژگی های آن, شما را با اتصالات گالواینزه بیشتر آشنا خواهیم کرد.
گالواینزه چیست؟
گالوانیزه آهنی است که با روي پوشانده شده باشد. این آهن، حتی اگر پوشش آن هم شکستگی پیدا کند، از زنگ زدن محفوظ می ماند. ماهیت آهن گالوانیزه در آهن گالوانیزه ، بین آهن و روي ، پیلی الکتروشیمیایی تشکیل می شود که در آن روي به جاي آهن به عنوان آند بکار می رود وآهن به عنوان کاتد. روي در آند اکسید می شود چون فلزي پست تر یا فعالتر از آهن است و داراي پتانسیل احیاء کمتري از آهن است و پتانسیل اکسید بیشتري از آن دارد. در حلبی هایی که از آن ، قوطی می سازند، عمل معکوسی انجام می شود. در حلبی ، بر روي آهن ، پوشش قلع بکار رفته است وعمل معکوس آهن گالوانیزه انجام می شود. چون آهن فلزي فعالتر از قلع است و پتانسیل احیاء قلع بیشتر از آهن است و به عنوان کاتد در حلبی به کار می رود و آهن آند م یشود. البته در صورتی که پوشش قلع بشکند، خوردگی آهن در زیر این پوشش پیش می رود.
اتصالات گالوانیزه چیست ؟
اتصالات گالوانیزه به دلیل قرار گیری یک لایه گالوانیزه برو سطح آن مقاومت بالایی در برابر خوردگی و مواد شیمیایی دارد به همین دلیل در صنعت بسیار پر کاربرد است. عمل گالوانیزیسیون باعث شده اتصالات در هر شرایط آب و هوایی مقاوم بالایی در برابر زنگ زدگی داشته باشد .تنها نکته ای که باید در نظر گرفت وجود نداشتن هیچ گونه ناخالصی در مواد گالوانیزه است در غیر اینصورت باعث شده مواد به خوبی به فلز جذب نشده و در کوتاه مدت دچار خوردگی و زنگ زدگی شوند پس باید فلز و مواد گالوانیزه بدون هیچ گونه ناخالصی باشد تا از مشکلات در آینده جلوگیری شود . عمل گالوانیزیسیون را میتوان هم در اتصالات درز دار هم بدون درز انجام داد و در دو نوع گالوانیزه سیاه و گالوانیزه سفید تولید و عرضه می شود . بعد از عمل گالوانیزه کردن اتصالات آن ها را توسط قلاب مخصوص رزوه کرده تا امکان اتصالات به دیگر قطعات مهیا شود همچنین باید دقت داشت عمل گالوانیزه قبل از رزوه کردن انجام می شود به دلیل آنکه رزوه ها به وسیله مواد پرشده و از بین میروند به همین دلیل بعد از گالوانیزه کردن رزوه انجام می شود .
انواع اتصالات گالوانیزه
با توجه به نوع استفاده از اتصالات گالوانیزه خود به چند دسته تقسیم می شوند :
اتصالات جوشی
این نوع اتصالات به لوله های پایپینگی متصل شده و از طریق جوشکاری به هم متصل می شوند که جوشکاری اتصالات گالوانیزه خود به دو دسته جوشکاری BUTT WELD و SOCKET WELD تقسیم می شوند .
اتصالات دنده ای
این نوع اتصالات از طریق دنده های موجود در لوله و اتصالات به هم دیگر متصل می گردند اما عیب بزرگ این نوع اتصالات محدودیت سایز آنهاست که سایز 10 تا 12 سانتی متر را دارا هستند.
اتصالات فلنجدار
این نوع اتصالات در لوله های گالوانیزه بسیار رایج بوده که به صورت دنده ای یا جوشی به سر لوله ها متصل شده و از طریق پیچ و مهره به لوله دیگر متصل می گردد و از جنس آلیاژ چدن هستند.
مزایایی اتصالات گالوانیزه
همانطور که گفتیم در صنایع مختلف نفت، گاز، پتروشیمی و به صورت کلی صنایعی که استقامت اتصالات برایشان مهم باشد از اتصالات گالوانیزه استفاده می کنند. از جمله مزایای استفاده از این اتصالات می توان به مواردی نظیر:
- هزینه کم برای ساخت و فروش اتصالات گالوانیزه
- طول عمر بالا
- پایین تر بودن هزینه تعمیرات
- این اتصالات در برابر فشار زیاد مقاومت خوبی دارند
- به راحتی برای دماهای بالا قابل استفاده هستند.
- مقاومت مکانیکی آنها در برابر ضربات خوب است.
- مقاومت خوب در برابر آتش و نفوذ هوا به بدنه لوله ها
- کم بودن ضریب انبساط طولی
تولید اتصالات گالوانیزه
فولاد نرم اصلی ترین قسمت اتصالات گالوانیزه است که به دو صورت درز دار (دو ورق به هم جوش داده شده) یا به صورت بدون درز (یک تیکه) ساخته می شود . این اتصالات را در مواد مذاب فلز روی قرار میدهند این فلز در دمای بسیار بالا قرار دارد و بدون هیچ گونه ناخالصی است .فولاد را در مواد مذاب فلز روی قرار میدهند و بعد از خارج کردن آن را سرد میکنند تا مواد کاملا به فلز بچسید بعد از اطمینان از پوشیده شدن کامل انصالات از گالوانیزه آن را به وسیله دستگاه ها مخصوص رزوه میکنند و اتصالات گالوانیزه آماده است . عمل گالوانیزه کردن را برای محافظت از فولاد نرم انجام میدهند تا آن را در برابر انواع خوردگی ها مقام کنند و به راحتی آسیب نبیند و بتواند سال ها بدون هیچ مشکلی به کار کند . فلز گالوانیزه به راحتی آسیب پذیر است و در برابر انواع مواد شیمیایی واکنش نشان میدهد .برای بالا بردن عمر فولاد رویه آن را با موادی از جنس روی و آهن می پوشانند تا کم تر آسیب ببیند به دلیل آنکه اتصالات گاوانیزه معمولا به صورت دنده دار هستند جنس آن ها از فولاد است اما از آهن هم ساخته می شوند و بیشتر در صنایع نف و گاز برای خطوط لوله کشی انشعاب بندی ، تغییر مسیر همچنین دکل های برق فشار قوی نیز استفاده می شود . گالوانیزه کردن قطعات به دو روش آبکاری سرد و گرم و در دو رنگ سفید و سیاه بباعث تفاوت در قیمت اتصالات گالوانیزه شده است. روش گالوانیزه سرد که پر طرف دار تر هم بوده برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی فلزات است. این روش بیشتر برای اتصالات و پیچ و مهره ها کاربرد دارد .روش گالوانیزه گرم بیشتر برای دکل های برق فشار قوی استفاده می شود.
کاربرد اتصالات گالوانیزه
رایج ترین اتصالات در صنعت اتصالات گالوانیزه است که پنجاه سال پیش در ایران رواج پیدا کرده و در مواردی در ایران تولید می شود این اتصالات از پوشش گالوانیزه برخوردار است که مانع زنگ زدن و پوسیدگی می شود و رایج ترین مصرف آن در :
- آبرسانی
- گلخانه
- حصار کشی
- سازه فلزی
- تصفیه خانه
- کشاورزی
- مخابرات
فلنج چیست ؟
فلنج ( flange ) که در دسته اتصالات دنده ای گالوانیزه قرار می گیرد، وسیله ای است برای متصل کردن لوله های گالوانیزه، بستن لوله ها در تغییر مسیر و یا برای تغییر قطر لوله ها استفاده می شود. به فلنچ اتصالا دهنده شیر به لوله هم می گویند. این اتصالات که به راحتی قابلیت باز و بسته شدن را دارند، در صورت خرابی به راحتی تعویض می شوند چرا که اکثر استانداردهای ساخت در آنها رعایت می شود. این قطعات انواع مختلفی که مطابق با سایز مورد نظر مشتری طراحی و تولید می شوند.از انواع مختلف این اتصالات می توان به فلنج روکار ( اسلیپون )، فلنچ گلودار، فلنج سیاه توپیچ، فلنچ توپیچ گالوانیزه، فلنج دنده ای، فلنچ دارای سطحی ساده، فلنج سطح برجسته، فلنچ نر و ماده، فلنج شیار دار و دارای زبانه اشاره کرد. از این قطعات برای اتصال لوله ها، دریچه ها، پمپ ها و سایر تجهیزات برای ایجاد یک سیستم لوله کشی استفاده می شود.
انواع اتصالات گالوانیزه
آبکاری این اتصالات به صورت گرم و سرد است که اتصالهای گالوانیزه سرد بیشترین کاربرد را دارد و برای لوله های آب منازل و مشابه آن استفاده می شود و اتصالهای گالوانیزه گرم برای تیر های برق فشار قوی و موارد مشابه استفاده می شود.در حالت کلی دو مدل اتصالات گالوانیزه وجود دارد به نام گالوانیزه سیاه و گالوانیزه سفید و بیشتر این اتصالات از دنده برای متصل شدن استفاده میکنند و در صنایع مختلف مانند نفت ، گاز ، انتقال آب و … استفاده شده و نوع های مختلفی دارد مانند :
زانو گالوانیزه
نوعی از اتصالات گالوانیزه در دو زاویه ی 90 درجه و 45 به منظور استفاده راحت در زوایای مختلف و به دو گونه سرد و گرم تولید می گردد و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
چپقی گالوانیزه
جهت اتصال زاویه های 45 و 90 درجه در انشعابات و خطوط لوله گالوانیزه زمانی که یک طرف لوله بصورت دنده بیرون نری و طرف دیگر انشعاب بصورت دنده داخل مادگی باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
سه راهی گالوانیزه
بصورت دنده ای و به دو صورت سه راهی گالوانیزه سفید و سه راه گالوانیزه سیاه تولید و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
مغزی گالوانیزه
بصورت دنده ای و به دو صورت مغزی گالوانیزه سفید و مغزی گالوانیزه سیاه تولید; و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
درپوش گالوانیزه
جهت جلو گیری از خروج آب و یا سیالات دیگر در انتهای خطوط لوله گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.
تبدیل گالوانیزه
جهت گرفتن کاهش یا افزایش سایز انشعابات و خطوط لوله گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.
روپیچ توپیچ گالوانیزه
جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.
بوشن گالوانیزه
جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.
مهره ماسوره گالوانیزه
جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه و نصب شیرآلات مورد استفاده قرار می گیرد.
لینک های مرتبط :
