اسید سولفونیک یا LABSA (لابسا) مایع چسبناک قهوه ای رنگی است.این ماده یکی از ارزان ترین ،مهم ترین و پر مصرف ترین سورفکتانت های مصرفی در صنایع شوینده های پودری و مایع استو دارای خواص پاک کنندگی و کف کنندگی بسیار خوبی است. نام های مترادف :سولفانيليک اسيد ; پي – آمينو بنزن سولفونيک اسيد ; پي – آمينو فنيل سولفونيک اسيد ; 4 – آمينو بنزن سولفونيک اسيد ; آنيلين – پي – سولفونيک اسيد ; آنيلين -4- سولفونيک اسيدsulfonic acid;
اسید سولفونیک
Linear Alkyl Benzen Sulphonic Acid نام علمی این اسید است که به اختصار آن را LABSA می نامند. از ویژگی های ظاهری این ماده می توان به ویسکوزیته ی بسیار بالای آن اشاره نمود که تقریباً مانند عسل ویسکوز می باشد. رنگ آن از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره تغییر می کند. اگر مقدار LABS در آن زیاد باشد قهوه ای سوخته و یا حتی سیاه خواهد بود که از مرغوبیت کمتری برخوردار است و قهوه ای خیلی روشن نیز به دلیل وجود ناخالصی های نامتعارف مطلوب نمی باشد. بوی آن بسیار کم بوده ولی در عین کم بودن بو نامطلوب می باشد. اگر بوی شدیدی از اسید به مشام برسد دال بر نامرغوب بودن آن است.اسید سولفونیک محلول در آب و غیر فرار و جاذب رطوبت است و به عنوان عوامل امولسیون کننده ، مواد افزودنی و روغنهای روان کننده و به عنوان جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی استفاده می شود. آلكيل بنزن سولفونات بعنوان يك ماده فعال سطحی، داراي قسمت آنيونيک سولفونات و قسمت آلكیلی میباشد که از سولفوناسیدن آلكیل بنزن خطی تشكيل مي‌شود.آلكيل بنزن سولفونيک اسيد مهمترين و پر مصرف ترین ماده سورفکتانت در فرمولاسیون شوینده های پودر و مایع می باشد.
مشخصات فنی اسید سولفونیک
- نام شیمیایی : sulfonic acid| sulphonic acid
- فرمول شیمیایی : C6H7NO3S
- نقطه اشتعال: 149 درجه سانتی گراد
- انحلال پذیری در آب: به راحتی در آب حل می گردد
- شکل ظاهری : مایع، قرمز یا نارنجی – قهوه ای
- گرید: صنعتی و آزمایشگاهی
کاربرد های اسید سولفونیک
مواد شوینده
- آلكيل بنزن اسید سولفونیک به عنوان سورفكتانت آنيونيك در فرمولاسيون بسياري از تركيبات شوينده مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
- اين سورفكتانت يكي از ارزان ترين سورفكتانت هاي مصرفي در صنايع شوينده مي باشد و مهمترين و پر مصرف ترين ماده سورفكتانت در فرمولاسيون شوينده هاي پودر و مايع مي‌باشد.
- اين تركيب بعنوان عامل پاك كننده، كف كننده و از بين برنده لكه ها در فرمولاسيون بيشتر تركيبات شوينده مصرف مي‌شود.
کاتالیزورهای اسیدی
- از آنجائیکه این ماده یک اسید قوی است این اسید به عنوان کاتالیزور استفاده می شود.
- معمول ترین مثال آن متان سولفونیک اسید و پاراتولوئن سولفونیک اسید است که در شیمی آلی به عنوان عامل چربی دوست (محلول در حلال های آلی) مورد استفاده قرار می گیرد.
- سولفونیک اسیدهای پلیمری نیز مفید هستند.
- رزین های Dowex از مشتقات سولفونیک اسید پلی استایرن هستند که برای تبادل آهن (در نرم کردن آب) مورد استفاده قرار می گیرند.
- نافیون که یک سولفونیک اسید پلیمری فلوئوردار شده است از اجزاء تبادل کننده پروتون در سل های خورشیدی است.
رنگ ها
- (Dyes) بسیاری از رنگ های آنتی کوئینون از طریق فرآیند سولفوناسیون تولید می شوند. سولفونیک اسیدها تمایل شدید به پیوند با پروتئین ها و کربوهیدرات ها دارند.
- اکثر رنگ های قابل شستشو یا از دسته سولفونیک اسیدها هستند و یا گروه عاملی سولفونیل دارند.
داروها
- اسید سولفونیک در تهیه برخی دارو های ضد باکتری و مخدر کاربرد دارد
- داروهای آنتی باکتریال مثل داروهای سولفا (Sulfa drugs) از سولفونیک اسید ساخته می شوند.
باتری
- متان سولفونیک اسید برای نگهداری الکترولیت روی – سریم و باتری های سرب – اسید (متان سولفونیک اسید) بکار می رود.
سایر کاربردها
- از اسید سولفونیک به عنوان کاتالیزور استفاده میشود.
- در جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی از LABSA استفاده می شود.
تولید اسید سولفونیک
برای تولید اسید سولفونیک معمولا از روش سولفوناسيون الكليل بنزن خطي استفاده می شود. و مواد تشکیل دهنده آن الکیل بنزن خطی ، اکسیژن ، گوگرد و اسید سیتریک می باشند.معمولا عامل سولفونیک، سولفور تری اکسید است. این روش برای تولید اسیدهای آلکیل بنزن سولفونیک کابرد زیادی دارد. اسید سولفونیک یا لابسا (LABSA) در فرمولاسیون با سورفکتنت های آنیونیک ، غیر آنیونیک و آمفو تریک همخوانی دارد و به دلیل قابلیت تجزیه پذیری در طبیعت از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
مشتقات اسید سولفونیک
اسید کلرو سولفونیک و فلئورو سولفونیک از مشتق های مهم این محصول به حساب می آیند.
کلرو سولفونیک
- این ماده عمدتا به عنوان یک عامل سولفوناته کننده و کلرو سولفوناته کننده در سنتز مواد آلی مورد استفاده قرار میگیرد.
- البته از آن نیز می توان برای سولفاته کردن نیز استفاده نمود.
فلوئورو سولفونیک
- این محصول به عنوان عامل فلوئوردار کردن در شیمی معدنی و آلی ، در تولید سولفوئورید ها مورد استفاده قرار می گیرد.
- همچنین از این ماده به عنوان کاتالیزور برای آلکیل دار کردن و واکنش های پلیمر شدن مورد استفاده قرار می گیرد.
- این ماده در پردازش شیشه های سربی (کریستال) نیز به کار برده می شود.
نکات ایمنی اسید سولفونیک
حریق
- موقع حریق گاز های سمی co و co2 ، اکسید های گوگرد و اکسیدهای نیتروژن تولید می کند
- در صورت وقوع ، از اسپری آب ، پودر خشک شیمیایی ، فوم مناسب یا co2 استفاده شود
تماس با چشم
- باعث سوختگی شدید چشم می شود و در اثر آسیب جدی کوری چشم را نیز به همراه دارد.
- در صورت وقوع ،چشم را باز نگه داشته و به مدت 15 دقیقه با آب ولرم شستشو داده شود.به پزشک مراجعه شود
- نحوه محافظت :از عینک ایمنی استفاد شود .
خوردن
- ممکن است باعث تحریک شود دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی آسیب بزند.
- هزگز به فردی که بیهوش است چیزی نخورانید .دهان را با آب بشوييد. شخص را وادار به استفراغ نكنيد. فوراً با پزشك يا مركز پزشكی مشورت شود.
تماس با پوست
- سوزاننده و محرک پوست است
- در صورت وقوع ، باید لباس های فرد را در آورده و قسمت آلوده را با آب و صابون شسته و لباس ها قبل از استفاد مجدد شسته شود.
- نحوه محافظت :از لباس ایمنی مناسب یا پیش بند ایمنی استفاد شود .
تنفس
- در صورت تنفس بخارات آن باعث سوزاندن سیستم تنفسی میشود
- در صورت وقوع ،فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت ادامه داشتن مشکل تنفس دستگاه اکسیژن وصل شود.
- نحوه محافظت :از ماسکهای محافظ استفاده کنید .محیط کار حتما باید تهویه قوی داشته باشد.
بسته‌بندی و نگهداری
در ظروف کاملا سربسته و در محيط خشک و خنک نگهداری شود.
لینک های مرتبط :
