اسید فلوئوریدریک (هیدروفلوئوریک) از انحلال هیدروژن فلوئورید در آب به دست می آید و منبع با ارزشی از فلوئور می باشد.این اسید بسیار خورنده و سمی است.این محصول یکی از مواد مورد استفاده در صنایع مختلف مانند حکاکی روی شیشه است. نام های مترادف : فلوریدریک اسید ; اسید فلوریک ; اسید فلوئیدریک ; هیدروفلوئوریک اسید ; اسید هیدروفلوئوریک ; Hydro Fluoric Acid
اسید فلوئوریدریک
اسید فلوئوریدریک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول شیمیایی HF می باشد ; که با سایر اسید های دیگر متفاوت است. این ماده (HF) به دوصورت بدون آب و محلول در آب ( محلول هیدروژن فلوئورید در آب) است ویژگی ظاهری این دو نوع اسید :شفاف،بیرنگ و بسیار خورنده است همچنین این ماده بی رنگ منبع اصلی تامین فلوئور می باشد.اسید فلوئوریدریک یک اسید ضعیف است اما یک اسید بسیار خورنده است و میتواند بسیاری از مواد به خصوص اکسیدها و شیشه ها را در خود حل کند . بدلیل ایجاد پیوند قوی بین آنیون های فلوئوراید و مولکول های سیلیکون شیشه ، میتواند شیشه را در خود حل کند. اگر هیدروژن فلوئورید با آب رقیق شود ، اسید فلوریدریک تولید می شود که در کاربردهای متنوعی از حکاکی شیشه گرفته تا پاک سازی سطح فلزات مورد استفاده قرار می گیرد . مقدار کمی از این اسید برای تهیه محصولات شوینده و پاک کننده لکه استفاده می شود . در محصولاتی مانند پاک کننده های زنگ زدگی ، تمیز کننده چرخ و آجر، محصول فوق با غلظت 5% و یا بیشتر وجود دارد.اسید فلوئوریدریک می تواند باعث سوختگی عمیق بدون درد شود و همچنین هیدرون فلوئورید به سرعت به ریه ها و چشم ها آسیب می رساند.اشخاصی که با این محلول سر و کار دارند باید به توصیه های ایمنی توجه لازم را داشته باشند.
مشخصات فنی
- نام شیمیایی :اسید فلوئوریدریک | Hydrofluoric Acid
- فرمول شیمیایی : HF
- نقطه جوش:108 C
- انحلال پذیری در آب: محلول در آب
- شکل ظاهری :اين ماده به صورت مايع و بدون رنگ است.
ویژگیهای اسید فلوئوریدریک
- بسیار خورنده
- بسیار سمی
- با بازهای قوی، فلزها، شیشه، آب، چرم، سیلیكا، سولفیدها ، سیانیدها، كربناتها و بتن واكنش می دهد
کاربرد های اسید فلوئوریدریک
صنایع پتروشیمی و نفت
- برای تغییر آرایش مولکول ها : گاهی اوقات برای تولید یک محصول جدید ، باید ساختار مولکول های یک برش تغییر داده شود. معمولا اینکار با روشی به نام آلکیلاسوین انجام می شود. در روش آلکیلاسیون ، ترکیباتی را که وزن مولکولی پایینی دارند مانند پروپلین و بوتلین را در حضور یک کاتالیزور مانند اسید فلوئوریدریک یا اسید سولفوریک با هم مخلوط می کنند. محصولات آلکیلاسیون هیدروکربن های اکتان بالا می باشند که از آن ها برای تهیه بنزین استفاده می کنند تا آرام سوزی بنزین را بهبود بخشند.
- هگزا فلورید گوگرد از واکنش مستقیم گوگرد و گاز فلوئور در دمای 100 درجه سانتی گراد بدست می آید که به دلیل ثابت دی الکتریک بالای آن ( 00204.1) استقامت الکتریکی بالا 2/5 برابر هوا و غیر رسمی بودن ، برای جلوگیری از آتش گیری مذاب منیزیم حین ریخته گری ( افزودن چند دهم درصد به هوا ) و در چند جداره کردن پنجره ها و به ویژه عایق کاری حرارتی و صوتی و به عنوان گاز محافظ در تاسیسات ولتاژ بالا در نیروگاه بکار می رود.
صنایع شیمیایی
- تولید اسید سیلیسیک
- تولید اسید فلوبوریک
- تولید اسید زیر کونیک
- سنتز آمونیوم بی فلوراید از واکنش آمونیاک و هیدروژن فلوئورید.
- در فلوئوردار کردن الکتروشیمیایی ترکیبات آلی بکار می رود که در این روش ترکیبات عامل پر فلوئور توس الکترولیز ترکیبات غیرفلوئوردار مربوطه در فلوئورید هیدروژن مایع بدست می آیند.
- از واکنش فلورید هیدروژن و اسید بوریک (Boric acid ) در حضور اسید سولفوریک (درباره اسید سولفوریک ) ، تری فلورید بور بدست می آید که در سیلندرهای گاز تحت فشار به بازار عرضه می شود. این ماده به صورت کمپلکس یا ترکیب های افزایشی آن ، مثلا با اترها ، الکل ها ، اسیدهای کربوکسیلیک و ... و یا به صورت خالص به عنوان کاتالیزور فریدل – کرافتس مورد استفاده قرار می گیرد.
- در تولید پلی وینیلیدن فلوئورید از ترکیب تری کلرواتان با اسید فلوئوریدریک و تولید کلرو دی فلوئورو اتان و اسید کلریدریک گیری کلرو دی فلوئورو اتان بدست آمده و تولید وینیلیدن فلوئورید و پلیمریزاسیون آن بکار می رود که در تولید روکش سیم صنایع شیمیایی و غذایی کاربرد دارد.
شیشه
- برای حکاکی روی شیشه در لامپ و محصولات دیگری به کار می رود.
- ساخت و تولید کریستال های تزیینی و مات کاری شیشه آلات در صنایع فولاد ، سرامیک ، ریخته گری ، تهیه فر و آلیاژها و ... به کار می رود.
- اسید فلوریدریک به عنوان کاتالیست در تهیه سوخت های اکتان بالا ، خورنده و صیقل دهنده شیشه مورد استفاده قرار می گیرد.
فلزکاری و پردازش فلزات
- در صنایع فلز کاری، برای اسید شویی مورد استفاده قرار می گیرد
- می تواند اکسید ها و سایر ناخالصی های فولادهای کربن و فولاد ضد زنگ را بر طرف نماید.
- این ماده به صورت رقیق نیز می تواند در محصولات شوینده به عنوان پاک کننده مورد استفاده قرار بگیرد.
کاربردهای دیگر
- در تولید اورانیوم و بیش از صد نوع ماده شیمیایی فلوئور دار بکار می رود
- تولید پلاستیک های کم اصطحکاک و نیز در تولید هالوژن ها مانند فریون که در تهویه و در سرد سازی کاربرد وسیعی دارند به کار می رود.
- از فلوئور تک اتمی در تولید نیمه هادی به منظور ashing plasma استفاده می گردد.
- تولید آلومینیوم فلورید که برای ساخت کربولیت به کار می رود.
- تولید کربولیت مصنوعی در صنعت الکترولیز آلومینیوم به کار می رود.
- تولید فلورایدهای معدنی مانند تری فلورید بور BF3 و تترا فلورید تنگستن WF3 و تری فلورید کلر ClF3.
- تولید هگزا فلوئورو سیلیکات ها مانند هگزا فلوئوروسیلیکات منیزیم ،روی و مس که به سادگی در آب حل می شوند و به طور عمده به عنوان مواد نگهدارنده در محافظت چوب به کار می روند.
- در تولید پلی وینیل فلوئورید از ترکیب استیلن و اسید فلوئوریدریک و پلیمریزاسیون وینیل فلورید بدست آمده استفاده می شود ، که برای پوشش قطعات در مقابل آب استفاده می شود.
نکات ایمنی اسید فلوئوریدریک
تماس با چشم
- در صورت تماس، فورا چشم را با آب فراوان به مدت 30 دقیقه بشوئید و به پزشک مراجعه كنید.
- نحوه محافظت : از عینک های مخصوص کاربا مواد شیمیایی استفاده شود
بلع و گوارش
- این ماده فوق العاده سمی است و اگر چشیده یا استنشاق شود باعث مرگ می شود همچنین به آسانی از راه پوست جذب می شود و ممكن است مرگ را به دنبال داشته باشد بطور كلی این سم بر تمامی اندام انسان تاثیر می گذارد و باعث سوختگی های شدید می گردد .گاهی اوقات ممكن است بروز اثرات ناشی از این ماده و واكنش به آن به تاخیر افتد. در صورت تماس به پزشک مراجعه كنید.
- هزگز به فردی که بیهوش است چیزی نخورانید .دهان را با آب بشویید. شخص را وادار به استفراغ نكنید. فوراً با پزشك یا مركز پزشكی مشورت شود.
تماس با پوست
- مسمومیت شدید ایجاد می كند.معمولا سوزش و درد آنی ندارد، در حالیکه در زیر بافت های بدن در حال تخریب شدید می باشد، بنابراین در تشخیص آنی آن معمولا سهل انگاری می شود.
- قسمت های آلوده را سریعا از پوست جدا کنید تا اسید بیشتری را به قسمت آسیب دیده وارد نکند.با آب معمولی به مدت 30 دقیقه پوست آلوده را شستشو داده سریعا به پزشک مراجعه فرمایید.
- نحوه محافظت :از لباس ایمنی مناسب استفاد شود . دستکش مقاوم در برابر آسیب های اسیدی استفاده شود. از کفش های روبسته با روکش پلاستیکی استفاده شود
تنفس
- در صورت استنشاق مسمومیت شدید ایجاد می كند. استنشاق گاز آن می تواند باعث تخریب دائمی شش ها شود.
- در صورت وقوع ،فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و به پزشک مراجعه کنید
- نحوه محافظت : استفاده از ماسک مناسب با فیلتر قابلیت حذف گازهای آلی و معدنی الزامی می باشد.محیط کار حتما باید تهویه قوی داشته باشد.
بسته‌بندی و نگهداری اسید فلوئوریدریک
اين ماده در ظروف پلاستيكی نگهداري شود.اين ماده بايستي در ظروف در بسته حمل و نگهداري شود; حتماً نسبت به عدم نشت آن اطمينان حاصل گردد.اين ماده به روشنائی حساس است بنابراين نبايد در معرض نور قرار گيرد و همچنين در ظروف شيشه اي نبايد قرار گيرد.
لینک های مرتبط :
