انواع شیر پروانه

انواع شیر پروانه ایی و کاربرد آن

شیرهای پروانه ای از سری شیرهای صنعتی محسوب می شوند که دارای انواع مختلفی است و در عین سادگی دارای کاربردهای فراوان در صنایع مختلف می باشد. شیرهای پروانه ای دارای محبوبیت فراوانی دربین سایر شیرهای کنترلی دارند، زیرا به نسبت سایر شیرها دارای قیمت و وزن پایین تری هستند و همچنین سرویس و نگهداری این نوع شیرهای کنترلی ساده تر است. 

عملکرد شیرهای پروانه ای

شیرهای پروانه ای عملکردی مشابه شیرهای توپی دارند و سرعت بالایی در باز و بسته شدن دارند. در این نوع شیرها یک دیسک در مرکز لوله قرار می گیرد و دیسک موردنظر از طریق یک میله به یک محرک در خارج از شیر کنترلی متصل می شود. با چرخاندن محرک خارجی دیسک نیز شروع به چرخش می کند. برخلاف شیرهای توپی در شیرهای کنترلی دیسک همیشه در جهت جریان سیال قرار دارد به همین دلیل این نوع شیرها باعث افت فشار در سیال می شوند و حتی زمانی که باز هستند نیز افت فشار را خواهیم داشت. این نوع از شیرها ممکن است با چرخ دستی، مکانیزم آچار و یا چرخ دنده کار کنند.

کاربرد شیر های پروانه ای 

شیرهای پروانه ای در صنایع مختلفی به کار می رود وحتی در صنایع با دما و فشار بالا نیز استفاده می شوند. به طور کلی از شیرهای پروانه ای برای کنترل ورودی و شیرهای بای پس استفاده می شود. شیر پروانه ای در ابتدا در مواردی استفاده می شد که بسته شدن کامل شیرضرورت نداشت، با این حال در طول سال ها و با پیشرفت تکنولوژی قابلیت بسته شدن صد در صدی به این شیرها اضافه شد. شیرهای پروانه ای به دلیل حجم کم در جاهایی که فضا محدود است بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. بر خلاف شیرهای دروازه ای، شیرهای پروانه ای را می توان برای دریجه ی گاز و یا تنظیم جریان استفاده کرد. این نوع از شیرها دربرابر فشار نامتعادل آب عملکرد بهتری از خود نشان می دهند، به همین دلیل معمولا در سیستم های توزیع آب از این نوع شیرها استفاده می شود.
کاربرد اصلی این نوع شیرها در صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی و یا در کنترل جریان آب در سدها و نیروگاه های برق آبی می باشد، در کاربرد کنترل جریان آب در سد ها و نیروگاه های آبی، شیرهای پروانه ای علاوه بر عملکرد کنترل، عملکرد حفاظتی نیز دارند. این شیرها به عنوان یک محافظ ایمنی استفاده می شوند تا به لطف اثر روشن و خاموش شدن آنها بر جریان آب، امکان تعمیر و نگهداری سایر بخش های سد یا نیروگاه را فراهم کنند به طور خاص، شیرهای پروانه ای اغلب عملکرد محافظی برای توربین و خط تخلیه آب دارند.

انواع شیرهای پروانه ای 

شیرهای پروانه ای براساس نوع عملگر، نوع بدنه و نوع اتصال دسته بندی می شوند که براساس نوع اتصال به فلنجی، ویفری و لاگ بر اساس، نوع عملگربه دستی، پنیوماتیک و هیدرولیک و براساس نوع بدنه به استنلس استیل، چدنی وفولادی دسته بندی می شوند.

مزایای شیرها ی پروانه ای

• شیر پروانه ای به دلیل طراحی فشرده، وزن سبک و حجم کمی دارد به همین دلیل در مقایسه با سایر شیرها برای نصب به فضای کمتری نیاز دارد.
• به دلیل عملکرد سریع، به زمان کمتری برای باز یا بسته شدن نیاز دارد.
• هزینه تعمیر و نگهداری این نوع شیرها معمولا در مقایسه با سایر شیرها پایین تر است.
• افت فشار در شیر های  پروانه ای کم است.

معایب شیرها ی پروانه ای

• در این نوع شیرها به دلیل حضور دائمی دیسک در جهت جریان، احتمال کاویتاسیون یا خفگی وجود دارد. 
• شیر کنترلی پروانه ای برای مقابله با مواد جامد همراه با سیال به خوبی طراحی نشده است، به طوری که ممکن است در اثر برخورد مواد جامد دچار خوردگی و فرسایش شود تا جایی که دیگر نتواند آب بندی مناسب داشته باشد و دچار نشت شود.