انواع کنترل ولو

انواع کنترل ولو را می توان به عنوان یک دستگاه صنعتی در تمام بخش ها و محیط های صنعتی و پالایشگاهی به کار برد. در واقع کنترل ولو یا (Control Valve) نوعی شیر صنعتی است که عمل هدایت، کنترل یا تنظیم جریان انواع  سیالات در سیستم های صنعتی را انجام می دهد. این محصول کاربردی و مهم، به دسته های مختلف تقسیم بندی شده که هر دسته دارای ویژگی ها ی خاصی هستند. همچنین در موارد و موقعیت های ویژه ای مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به بررسی کامل انواع مختلف این محصول خواهیم پرداخت.

کنترل ولو چیست؟

قبل از آنکه به معرفی انواع کنترل ولو بپردازیم لازم است شرح مختصری در رابطه با این دستگاه ارائه دهیم. کنترل ولو یا Control Valve یکی از متداول ترین المان‌ها و ابزارهای کنترل سیالات در سیستم‌های کنترل صنعتی است. این دستگاه خارق العاده بر اساس فرمان سیگنال اتوماتیک عمل می کند. به این صورت که سیگنال یک کنترل کننده یا دستگاه مانند PLC به آن ارسال می شود. سپس کنترل ولو وارد عمل شده و فلوی سیال عبوری در مخازن یا لوله ها را محدود، مسدود یا کنترل می‌کند.

انواع کنترل ولو از نظر جنس بدنه

متریال یا جنس انواع کنترل ولو با هم متفاوت است. بنابراین می توان این وسیله را از لحاظ جنس بدنه به دسته های مختلفی تقسیم بندی کرد. متریال های به کار رفته در بدنه مدل های مختلف این دستگاه اغلب کربن استیل، استنلس استیل، چدن، آهن انعطاف پذیر، برنج، برنز، چدن و PVC هستند. اهمیت متفاوت بودن جنس بدنه انواع مختلف این دستگاه در عملکرد و شرایط و سیستمی است که دستگاه در آن مورد بهره برداری قرار می گیرد. به عنوان مثال کنترل ولوهایی که در مواجه با سیالات خورنده مانند آب دریا قرار می گیرند جنس بدنه آن ها از برنج است. زیرا متریال برنج استحکام بسیار بالایی را در این شرایط از خود نشان می دهد.
همچنین انواع کنترل ولوهایی که در معرض سیالاتی با فشار و دمای بالا قرار می گیرند را از بدنه استنلس استیل تولید می کند. این امر به آن دلیل است که استیل در برابر حرارت و دمای بالا مقاوم بوده و به راحتی از بین نمی رود.

انواع کنترل ولو از نظر اکچویتور

انواع کنترل ولو به دو صورت مکانیزه و دستی باعث قطعی جریان سیال در لوله ها می شوند. حال برای قطع و وصل کردن سیال عبوری به صورت مکانیزه لازم است از وسیله ای به نام اکچویتور استفاده کرد. اکچویتور را بر روی بدنه کنترل ولو نصب می کنند تا بتوانند عمل کنترل سیال را به صورت اتوماتیک و بدون دخالت دست انجام دهند. لازم به ذکر است که اکچویتور های نصب شده بر روی کنترل ولوها در انواع مختلف هیدرولیکی، پنوماتیکی و الکتریکی طراحی می شوند. علاوه بر آن اکچویتور های پنوماتیکی در دو نوع دیافراگمی و پیستونی تقسیم بندی می شوند.

کابردهای کنترل ولو در صنعت

انواع کنترل ولو در بخش های مختلف صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. از مدل های مختلف این دستگاه در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی، نفت و گاز، صنایع غذایی و دارویی، صنایع مس، فولاد و ... مورد بهره برداری قرار می گیرند. در تمامی موارد ذکر شده این وسیله نقش یک کنترل کننده مایعات، گاز و یا بخار را در تأسیسات و تجهیزات صنعتی ایفا می کند.
برای مقایسه شیرآلات کنترلی با سایر شیرها باید گفت که شیرهای کنترلی همانطور که از نامشان پیداست جهت کنترل جریان سیالات مورد استفاده قرار میگیرند در صورتی که سایر شیرآلات جهت قطه و وصل جریان یا کاربرد های ایمنی و اطمینان مورد استفاده قرار میگیرند و نمیتوان از آنها برنامه هایی نظیر کنترل جریان را انتظار داشت. به همین جهت شیرآلات کنترلی اغلب توسط یک سیگنال جریانی یا سیگنال نیوماتیکی که از طرف اتاق کنترل یا PLC کنترل شده و باز و بسته شدن شیر نسبت به آن سیگنال فرمانی انجام خواهد شد. اما شیرآلات قطه و وصل با دریافت آن سیگنال صرفآ باز (یعنی کاملآ باز) یا صرفآ بسته (یعنی کاملآ بسته) خواهند شد.

در ادامه بطور مختصر به معرفی انواع دیگر شیرآلات صنعتی که کاربرد کنترلی کمتری داشته یا صرفآ برای قطع و وصل جریان مورد استفاده قرار میگیرند خاهیم پرداخت:

شیر توپی

شیرهای صنعتی مدل توپی نوعی از شیرآلات هستند که در ساختار آن ها از یک توپ کروی شکل استفاده شده است. این کره ها را در مسیر جریان لوله ها قرار می دهند و با چرخش 90 درجه ی خود جریانات درون لوله ها را مسدود و یا آزاد می کنند. از این شیرها اغلب برای قطع و وصل سیالات استفاده می شود.

شیر دروازه‌ای

شیرهای دروازه‌ای یا کشویی وسیله ای هستند که دارای بخشی شبیه به دروازه هستند که با برداشتن آن، مسیر عبور سیال باز می شود. این مدل شیرها کم حجم بوده و فضای بسیار کمی اشغال می کنند. همچنین در زمان برداشت کامل دروازه افت بسیار اندکی در جریان مایع به وجود می آورند.

شیر پروانه ای

این مدل از شیرهای صنعتی نیز دارای چندین دریچه چرخشی از نوع یک چهارم هستند. در میانه این دریچه ها یک صفحه دایره ای تعبیه شده است که از خاصیت حرکت چرخشی و باز و بسته کردن جریان برخوردار است. ویژگی اصلی این شیرها نوع و نحوه آب‌بندی آن ها است. همچنین این نوع از شیرها در خطوط لوله های بسیار عظیم و بزرگ استفاده می شود.