به دلیل اهمیت سنجش و اندازه گیری سیالات مختلف و گازهایی که به تاسیسات صنایع مختلف وارد می شوند استفاده از روتامتر شیشه ای روز به روز در حال گسترش است. به زبان ساده تر این وسیله یکی از ابزارهای بسیار مهم در صنعت است که اندازه گیری دبی را بر عهده دارد. این نوع روتامتردارای مشخصه ها و کاربردهای متنوع و متفاوتی است که در ادامه به آنها می پردازیم.
روتامتر شیشه ای چیست ؟
روتامتر شیشه ای ابزاری کاربردی است که جهت سنجش شدت جریان انواع سیالات و گاز مورد استفاده قرار می گیرد. روتامتر مربوطه از یک استوانه توخالی شیشه ای تشکیل شده که یک مخروط در درون آن تعبیه شده است. در قسمت انتهای این مخروط یک پیستون یا شناور قرار داده شده است. شناور به کار گرفته شده معمولا از جنس استنلس استیل بوده و با تاثیر پذیری از جریان سیال حرکت آن آغاز می شود. با حرکت شناور امکان سنجش سرعت و فشار سیال در درون لوله یا مخزن فراهم می شود.
به زبان ساده تر در روتامتر شیشه ای لوله اصلی دستگاه از متریال شیشه ساخته شده است. از این رو پیستون تعبیه شده در آن قابل مشاهده است. این نوع روتامتر جزء ساده ترین روتامتر های ساخته شده است.
انواع جنس های بدنه روتامتر
روتامتر شیشه ای یکی از انواع روتامتر هایی است که بر اساس جنس بدنه تقسیم بندی شده اند. روتامتر انواع مختلفی دارد که جنس بدنه تمامی آنها از سه متریال مختلف تشکیل شده است. به عبارتی بدنه هر روتامتری که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد از یکی از این سه متریال ساخته شده است. شیشه، فلز و پلاستیک جنس های به کار رفته در بدنه روتامتر ها هستند.
- بدنه شیشه ای روتامتر
شیشه یکی از جنس های به کار رفته در بدنه روتامتر است. شیشه مورد استفاده در این دستگاه ها بر اساس بوروسیلیکات است که از شفافیت خاصی برخوردار است. لازم به ذکر است اولین روتامتر های ساخته شده در جهان دارای بدنه ای شیشه ای بوده اند. هر چند بدنه شیشه مقاومت دستگاه را تا حد زیادی پایین می آورد با این حال روتامتر با بدنه شیشه رایج ترین روتامتر های حال حاضر به شمار می آیند.
- بدنه فلزی روتامتر
فلز به کار رفته در بدنه روتامتر معمولا از جنس آلومینیوم، استیل، برنج و فولاد است. روتامتر هایی که دارای بدنه فلز هستند بسیار مقاوم بوده و در برابر خوردگی و ضربات وارده استقامت بالایی دارند. دلیل ساخت بدنه این دستگاه با فلز استفاده از آن جهت اندازه گیری شدت و سرعت سیالات خورنده، داغ و شیمیایی است. لازم به ذکر است که بدنه ساخته شده از جنس فلز هیچ تاثیر منفی یا مثبتی ی بر روی عملکرد دستگاه ندارد. بلکه تنها سبب بالا رفتن مقاومت دستگاه در برابر عوامل خارجی می شود.
- بدنه پلاستیکی روتامتر
پلاستیک یکی دیگر از جنس ها و متریال های به کار گرفته شده برای ساخت بدنه روتامتر است. به کار بردن پلاستیک در بدنه این نوع دستگاه ها باعث پایین آمدن قیمت آن ها می شود. زیرا پلاستیک جزء مواد ارزان قیمت است. با این حال پلاستیک از مقاومت بیشتری نسبت به شیشه برخوردار است به همین دلیل روتامتر های ساخته شده با بدنه پلاستیکی پر طرفدار تر از روتامتر ها با بدنه شیشه هستند. لازم به ذکر است که روتامتر های بدنه پلاستیک بیشتر جهت سیالات با حرارت بالا مورد استفاده قرار می گیرند.
ویژگی های روتامتر شیشه ای
روتامتر شیشه ای دارای ویژگی های مهم و بارزی است که برای استفاده بهینه از آن، لازم است این ویژگی ها مد نظر قرار بگیرند. نصب آسان و سریع، پایین بودن هزینه خرید و نگهداری، افت فشار پایین و ثابت، قابل استفاده جهت سنجش سیال خورنده و شیمیایی مهم ترین ویژگی های این دستگاه هستند. علاوه بر آن برخورداری از مقیاس خطی و دقت در تمامی مقیاس های آن، عدم نیاز به نیروی الکتریکی خارجی، برخورداری از ساختاری ساده از دیگر مشخصه های روتامتر مدل شیشه ای به شمار می آیند.
جدا از تمامی مواردی که برای بیان ویژگی های روتامتر شیشه ای بیان شد موارد دیگری وجود دارند که جزء ویژگی های شاخص این دستگاه به حساب می آیند و نمی توان به آسانی از آن ها چشم پوشی کرد. قابلیت تماس با مایعات قابل اشتعال و سنجش جریان به کمک نیروی جاذبه، امکان تکرار پذیری بالا و نمایان شدن متر خوان بر روی سطح شیشه مشخصه و ویژگی شاخص یاد شده هستند.
کاربرد روتامتر شیشه ای
روتامتر شیشه ای جزء ابزارهای بسیار کاربردی و رایج است که امکان اندازه گیری و رصد لحظه ای شدت جریان را به خوبی فراهم می کند. با توجه به ویژگی های این دستگاه از آن به عنوان وسیله ای مهم در صنعت یاد می شود. استفاده در آزمایشگاه ها و کارخانه جات، استفاده بر روی لوله های حاوی آب و دیگر سیالات ساده جهت اندازه گیری شدت فشار و سرعت این سیال از جمله کاربرد های این دستگاه هستند. لازم به ذکر است به دلیل مقاومت کمی که این دستگاه در برابر ضربه و مواد شیمیایی و خورنده دارد از آن برای اندازه گیری مواد غیر شیمیایی بهره گرفته می شود. همچنین روتامتر مدل شیشه ای برای اندازه گیری سیالات با درجه حرارت بالا توصیه نمی شود. زیرا حرارت بالا سبب وارد آوردن آسیب به بدنه آن می شود.
کلام آخر
روتامتر شیشه ای اغلب جهت استفاده سرعت و فشار سیالاتی مناسب است که نیاز به سنجش مداوم و لحظه ای دارند. زیرا به دلیل شفاف بودن بدنه آن امکان کنترل و مشاهده سرعت و فشار مواد داخل لوله به صورت لحظه ای برای افراد فراهم می شود. نباید فراموش کرد که نوع شیشه ای این دستگاه اولین نسل از روتامتر ها است که توسط بشر اختراع و مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین این نوع دستگاه مدت های طولانی مورد استفاده واقع شده است. همچنین مدل های جدید با متریال های دیگر بر اساس عملکرد مدل شیشه ای طراحی و ساخته شده اند. در پایان باید گفت که هر کدام از روتامتر ها از جمله مدل های شیشه ای دارای کاربردها و ویژگی مختص به خود هستند. بنابراین می توان بر اساس آن ها مناسب ترین نوع را انتخاب کرده و مورد استفاده قرار داد.
