سولفات روی

سولفات روی جامدی بلورین و بی رنگ است. این نمک به صورت بلورهای یک، شش و هفت آبه و یا نمک بدون آب وجود دارد. در میان اشکال مختلف سولفات روی هفت آبه دارای اهمیت خاصی می باشد.مهمترین کاربرد روی در کشاورزی، پزشکی، صنایع رنگرزی و تصفیه آب و فاضلاب می باشد. نام های مترادف :روی سولفات ; زینک سولفات ; Zinc sulfate

سولفات روی

سولفات روی یک ماده معدنی است. و  به صورت کریستال های سفید رنگ  و ترکیبی از Zn و گوگرد می باشد.در اثر تجزیه این ماده، اکسیدهای گوگرد تولید می کند.. فرم نمک آن در بسیاری از مواقع به عنوان یک دارو یا مکمل غذایی Zn استفاده می شود. همچنین در کشاورزی از این ماده به عنوان کود استفاده می گردد.Zinc sulfate در اشکال مختلف و به صورت قرص، گرانوله، کپسول و محلول برای مصارف گوناگون موجود می باشد.

مشخصات فنی

• نام شیمیایی :سولفات روی | Zinc sulfate
• فرمول شیمیایی :ZnSO4
• جرم مولکولی : 161.47 g/mol
• انحلال پذیری در آب : به طور کامل در آب حل میشود
• شکل ظاهری : به صورت جامد و بی رنگ

انواع سولفات روی

بدون آب

دارای ساختار کریستالی رومبوهدرال ، به صورت جامد و بدون رنگ و دارای دانسیته ی 3.54 g/cm3 می باشد. این ماده در دمای 600 درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد و در آب متانول و گلیسیرین به راحتی حل می شود

مونو هیدرات

در دمای 25 درجه ی سانتی گراد دارای دانسیته ی 1.005 g/mL است. در دمای 235 در جه ی سانتی گراد تجزیه می شود و در آب انحلال پذیری بالایی دارد

هگزاهیدرات

هگزا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4•6H2O دارای ساختار کریستالی مونوکلینیک و یا هگزاگونال می باشد. دانسیته ی آن در دمای 15 درجه ی سانتی گراد 2.072 g/cm3 است و در دمای 70 درجه ی سانتی گراد تمام مولکول های آب خود را از دست می دهد

هپتا هیدرات

نوع هپتا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4.7H2O کریستال های بی رنگ با ساختار رومبوهدرال می باشد. دانسیته ی آن در دمای 25 درجه ی سانتی گراد 1.957 g/cm3 است و در دمای 100 درجه ی سانتی گراد ذوب می گردد. در دمای 280 درجه ی سانتی گراد شاهد از دست رفتن همه ی مولکول های آب در هپتا هیدرات خواهیم بود. در دمای 500 درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد. انحلال پذیری بالایی در آب دارد به طوری که 96.5 g/100mL از این ماده در دمای 20 درجه ی سانتی گراد در آب حل می شود. همچنین هپتا هیدرات در گلیسیرین نیز انحلال پذیری خوبی دارد اما در الکل ها نامحلول است        

کاربرد های سولفات روی

پزشکی

• برای تأمین Zn بدن در موارد کمبود آن از این محصول استفاده می‌گردد.
• روی به سیستم ایمنی کمک می کند تا باکتری ها و ویروس ها را از بین ببرد.
•  روی همچنین باعث بهبودی زخم ها می شود و برای بهبود حس و طعم و بو مهم است.
• مصرف روی در دوران بارداری به رشد جنین کمک می کند.
• روی باعث افزایش فعالیت انسولین می شود.
• مصرف هم‌ زمان این ماده با مواد غذایی دارای کلسیم مانند لبنیات یا فسفر باعث جذب کمتر روی به بدن می‌گردد.
• مصرف هم زمان با داروهایی مانند ویتامین‌ها و یا داروهای گیاهی ممکن است باعث مسمومیت شود.
• در درمان اسهال‌ های مزمن و حاد در کودکان که بیش از 40 کشور درحال‌ توسعه جهان صورت گرفت نشان داد که درمان با روی (ZINC THERAPY) طی مدت 3 تا 10 روز و همچنین جایگزینی آب از دست‌ رفته بدن می‌تواند تا حداقل سه ماه از بروز دوباره این مشکل جلوگیری کند.

کود سولفات روی

• بیش از نیمی از زمینهای زراعی در کشورمان دارای کمبود روی میباشند و این مسئله باعث کاهش 50 درصدی محصولات ­گردیده است.محصولاتی مانند غلات و درختان میوه (مرکبات، سیب، گلابی و هلو) به شدت تحت تاًثیر کمبود روی هستند
• روی از طریق آوندهای چوبی از ریشه به شاخه و برگ‌ها منتقل می­‌شود. جابجایی روی از برگ‌های پیرتر به برگ‌های جوان‌تر در زمان نمو دانه نیز اتفاق می­افتد. در گیاهانی که دچار کمبود نیتروژن هستند، نشانه های کمبود روی بیشتر می‌باشد.
• علائم کمبود این عنصر در گیاهان متفاوت می باشد اما یکی از رایج ترین علائم آن به وجود آمدن خط هایی در برگ ها می باشد که در طی دو تا سه هفته از جوانه زنی پدید می آید.
• این کود به فرم ZnSO4.H2Oبرای گیاهانی مانند فلفل، بادمجان، لوبیا، گوجه، خیار و… به مقدار 1 الی 1.5 کیلوگرم به صورت خشک و یا محلول به خاک تزریق می گردد.
• برای گیاهانی نظیر گندم، جو، پسته، سویا و…  به مقدار بیشتری از کود ZnSO4.H2O نیاز می باشد و 2 الی 2.5 کیلوگرم از آن را به صورت خشک و یا محلول به حاک اضافه می نمایند.

کاربردهای دیگر

• ساختن ترکیبات مختلف روی
• در قلع کاری فلزات به روش الکترولیز
•  تولید ابریشم مصنوعی
• صنایع کاغذ سازی
• در رنگ ها و رنگدانه ها (پیگمنت ها) و محصولات مرتبط
• تهیه منسوجات رنگرزی و چاپ بر روی پارچه های چیت و چلوار
• تولید خوراک دام و طیور
• به عنوان ضدعفونی کننده
• برای تهیه خشک کننده ها
• استفاده در تجهیزات آتش نشانی

تولید سولفات روی

این ماده با واکنش کربنات روی با اسید سولفوریک (درباره اسید سولفوریک) تولید می‌شود. (ZnCO3 (s) + H2SO4 (aq) → ZnSO4 (aq) + H2O (l) + CO2 (g سولفات روی به‌کار رفته برای ساخت داروها از واکنش اسیدسولفوریک با ZnO برای سنتز با خلوص بالا استفاده می‌شود (ZnO (s) + H2SO4 (aq) → ZnSO4 (aq) + H2O (l      

نکات ایمنی

اشتعال

• غیر قابل اشتعال است

تماس با چشم

• سوزاننده چشم ها
• در صورت تماس ،چشم ها را حداقل به مدت 15 دقیقه با آب زیاد بشوئید.

بلع و گوارش

• بلعیدن این ماده می تواند موجب خوردگی دستگاه گوارش شود و یا موجب تحریک آن گردد.

تماس با پوست

• تحریک کننده پوست.
• در صورت تماس ،پوست را با آب و صابون بشوئید.

تنفس

• از غبار آن اجتناب کنید.سوزاننده بافت های مخاطی و اعضا تنفسی میباشد
• در صورت تنقس این ماده ، مصدوم را به هوای آزاد ببرید.

بسته‌بندی و نگهداری سولفات روی

در ظروف سربسته نگهداری شود.

لینک های مرتبط :

سلفات آهن