شیر برقی دستگاهی کاملاً صنعتی است که در بخش های مختلف صنعت و جهت کنترل جریان انواع سیالات و گازها مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار فوق العاده به کمک نیروی الکترو مغناطیسی کار می کند.و اغلب در صنایع پنوماتیک و هیدرولیک مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که این وسیله را با نام سلونوئید ولو نیز می شناسند و معمولاً در میان افراد متخصص و مهندسان به این نام شناخته شده است.
شیر برقی چه کاربردی دارد؟
شیر برقی در اغلب تجهیزات کنترل مخصوص سیالات کاربرد دارد. اساس عملکرد این دستگاه به صورت متوقف کردن و یا استارت جریان سیال است. لازم به ذکر است که بارزترین کاربرد این وسیله در چرخه های مایعات و گازها یا همان سیالات است. نکته قابل توجه درباره کاربرد این نوع شیر آن است که جهت استفاده از آن نیازی به تماس دست اپراتور نیست و از راه دور و به کمک سیستم کنترل PLC یا اتاق کنترل می توان آن را باز و بسته کرد. به طور کلی این دستگاه در موارد ذیل کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد.
- در سیستم های لوله کشی و آب‌رسانی منازل و ساختمان های مختلف.
- در انواع کمپرسورها
- .در سیستم های پیشرفته تصفیه آب آشامیدنی شهری.
- در کروماتوگرافی گاز.
- در تجهیزات و ابزارهای آنالیز خون.
- در سیستم های پیچیده و مدرن تهویه ساختمانی عظیم.
- در سیستم های تصفیه آب های فاضلابی.
- در انواع ماشین آلات و تجهیزات و ابزارهای ساختمانی.
- در سیستم های تهویه و خنک کننده و همچنین سیستم های مدرن روانکاری.
- در انواع پکیج ها.
- در تجهیزات و سیستم های کنترل کننده سوخت مشعل گازی موتورخانه ها.
- در سیستم های سوخت رسانی.
- در دستگاه های کنترل کننده آب و هوا.
- در انواع سیستم ها و برنامه های حفاظتی.
- در سیستم های اطفاء حریق تعبیه شده در ساختمان ها.
- در انواع شیرهای تخلیه یا شیرهای اطمینان.
- در تجهیزات و ابزارهای متعدد حمل و نقل.
ساختار شیر برقی
شیر برقی از لحاظ ساختاری دارای دو بخش بسیار مهم و اساسی به نام سلونوئید (بوبین) و بدنه است. بخش سلونوئید دستگاه دارای نوعی سیم پیچی از نوع القایی الکترومغناطیسی است. هرگاه جریان الکتریسیته وارد بخش سلونوئید شود انرژی به سیم پیچ مذکور وارد می شود در نتیجه سبب ایجاد یک میدان مغناطیسی قوی می شود. ایجاد این میدان القائی باعث حرکت پیستون توسط همان نیروی جاذبه مغناطیسی شده و غلبه بر نیروی فنر با حرکت دادن آن حادث می شود. اگر شیر در حالت عادی مسدود شود (Normally Close) پیستون حرکت کرده و باعث باز شدن دهانه شیر می شود. در چنین حالتی مایع در درون شیر جریان پیدا می کند.
همچنین اگر شیر برقی را در حالت عادی باز نگه دارند(Normally Open) پیستون در جهت پایین حرکت می کند و سبب مسدود شدن دستگاه می شود. در نتیجه مایع جاری شده در شیر قطع می شود. لازم به ذکر است که در ساختار این دستگاه بخشی حلقه مانند وجود دارد که به نوعی سبب جلوگیری از بروز لرزش در سیم پیچ می شود.
اجزای تشکیل دهنده این تجهیزات
شیر برقی از بخش های متعددی تشکیل شده است که عبارت‌اند از:
● هسته یا سیم پیچ مغناطیسی
● ورودی
● خروجی
● بوبین یا سلونوئید.
●کویل.
● فنر
● بدنه دستگاه
● میله فلزی دستگاه
انواع شیر برقی
شیر برقی در طرح ها و مدل های مختلف طراحی و تولید می شود. این مدل ها شامل موارد ذیل هستند.
شیر برقی جریان مستقیم:
در این مدل از شیر برقی کویل مغناطیسی، دستگاه را در حالت مستقیم باز نگه می دارند. در این مدل باز و بسته شدن دستگاه به وسیله بوبین حاوی جریان الکتریکی انجام می شود.
مدل پایلوت یا غیر مستقیم:
در این نوع از شیر برقی عمل باز و بسته شدن به وسیله فشار وارد شده بر دستگاه صورت می گیرد. همچنین از این مدل شیر در جریان مایعات سنگین استفاده می شود.
مدل دو راهه:
در مدل دو راهه شیر برقی دارای دو بخش است که از هر دو بخش جهت عبور جریان سیال و یا قطع آن استفاده می شود. به عبارتی می توان شیر را در دو حالت باز و بسته کرد. زمانی که دستگاه در حالت باز قرار بگیرد تا جریان مخصوصی بر آن وارد نشود در همان حالت باقی می ماند و قادر به بستن جریان نیست. همچنین هنگامی که در حالت بسته قرار بگیرد تنها با وارد شدن نیروی الکتریکی می تواند در حالت باز قرار بگیرد.
مدل سه راه:
مدل سه راهه شیر برقی از سه عدد پورت تشکیل شده است و بیشتر در سیستم هایی مورد استفاده قرار می گیرد که جریان الکتریکی مناسب و مداومی جهت کارکرد آن وجود داشته باشد.
مدل چهارراه:
در این مدل همان طور که از نامش پیداست اغلب چهار عدد پورت اتصال دهنده و گاهی هم بیشتر به کار برده می شود. همچنین این مدل از شیرها در حالت های باز، بسته و نرمال و یا حالت های ترکیبی استفاده می شود و معمولاً به همراه ابزاری به نام اکچیوتر استفاده می شود.
سخن پایانی
شیر برقی را می توان در مدل های مختلف و با توجه به نوع کارکرد و کاربردشان تهیه و مورد استفاده قرار داد. شیر برقی ها یا همان سلونوئید ولو با انرژی الکتریکی که از سمت اتاق کنترل دریافت میکنند انرژایز میشوند و آماده بکار میشوند و زمانی برق از روی آنها برداشته شود دی انرژایز شده و خاموش میشوند. ازین دستگاهها معمولآ در محیط هایی که استفاده از سایر شیرآلات مثل شیر آلات با عملگرهای نیوماتیکی و هیدرولیکی به دلایل مختلفی امکان پذیر نباشد مورد استفاده قرار میگیرند.
