شیر گیوتینی یا Gate Valve یک نوع شیر است که برای قطع و وصل جریان سیالات، به‌ویژه سیالاتی با ذرات جامد و یا ویسکوزیته بالا طراحی شده است. این شیر از یک تیغه‌ی گیوتین‌مانند تشکیل شده که به صورت عمودی در داخل بدنه شیر حرکت کرده و با پایین رفتن کامل، جریان سیال را قطع می‌کند. سوال شیر گیوتینی چیست و چه کاربردی دارد؟
با درک ساده این عملکرد پاسخ داده می‌شود: این شیر امکان کنترل دقیق و سریع جریان را فراهم می‌کند، بدون اینکه جریان را به طور ناگهانی مسدود کند و یا باعث ایجاد فشار زیاد در سیستم شود.
شیر گیوتینی چیست؟
شیر گیوتینی یکی از انواع شیرآلات صنعتی میباشد که از اجزاء مختلفی از جمله یک تیغه عمودی در وسط آن تشکیل شده است. تیغه عمودی تعبیه شده در این شیر سبب باز و بسته شدن تدریجی دستگاه می شود. همچنین این دستگاه را از متریال های متعدد از جمله استیل، چدن و فولاد تولید می کنند.
انواع مختلف این دستگاه را در سایزها و اندازه های متعدد و از سایز ۵ تا ۵۰ سانتی متری تولید می کنند. این نوع شیر به گونه ای طراحی شده است که عبور سيال ما بين ۱۰ تا ۹۵ درصد فلو در جریان خواهد بود. به‌کارگیری این نوع شیر دارای مزیت های بسیاری است که مهم ترین آن ها قابل تعویض بودن آن بدون جدا شدن از سیستم است.
کاربرد شیر گیوتینی
شیر گیوتینی در شرایط و مکان های مختلف از جمله بخش های متعدد صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی این شیر وسیله ای کاربردی جهت استفاده در مواجه با سیالات حاوی جامدات است. همچنین در انواع مایعات شیمیایی و خورنده و همچنین چسبنده مورد استفاده قرار می گیرد. اما کاربرد اصلی این شیر همان گونه که پیش تر نیز بیان شد در صنعت است. صنایعی همچون کاغذسازی، سیمان، آب و فاضلاب، غذا و دارو و کشاورزی است. لازم به ذکر است که از این شیر در صنایع سیمان به دلیل چسبنده بودن و وجود ذرات ناخالصی و جامد بسیار کاربرد دارد.
انواع شیر گیوتینی
شیر گیوتینی را می توان با توجه به موارد متعددی دسته بندی کرد. در واقع این دستگاه را می توان با توجه به فاکتور های مختلف در انواع متعددی دسته بندی کرد. به عنوان مثال با توجه به نوع اتصال به مدل لاگ و ویفری تقسیم می شود. همچنین با در نظر گرفتن متریال و جنس به کار رفته در ساخت آن به مدل های استیل و فولاد و چدن و برنزی تقسیم شده است. علاوه بر آن انواع دستی و پنوماتیک این نوع شیر را بر اساس عملگر طراحی و تولید کرده اند که این دو مدل جزء مهم ترین مدل های این دستگاه به شمار می آیند.
شیر گیوتینی پنوماتیک
شیر گیوتینی پنوماتیک جهت حذف اپراتور در کنترل و تنظیم سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. این مدل از شیر با نیروی باد فشرده باعث حرکت دیسک در جهت عمودی به صورت خطی می شود. بنابراین شیر پنوماتیک تحت تاثیر نیروی باد مسیر مایعات یا سیالات را باز و یا مسدود می کند.
شیر دستی
تولید کننده های شیر گیوتینی نوع دستی، این شیر را در دو حالت فلکه ای و اهرمی تولید می کنند. طراحی مدل دستی به گونه ای است که باید اپراتور به طور مستقیم کنترل و تنظیم آن را انجام دهد و به نوعی محرک آن باشد.
ساختار و اجزاء تشکیل دهنده شیر گیوتنی
شیر گیوتینی دارای ساختاری دو تکه است و در بخش فلنج یا تماس از ضخامت بالاتری برخوردار است. دو تکه بودن ساختار این شیر دلیل اصلی مقاومت بالای آن است. ساختار این نوع شیر از بخش هایی مانند استم، بدنه، عملگر، مهره، دیسک، سیت و سیت رینگ، پکینگ و اورینگ تشکیل شده است. جنس و ساختار اجزای تشکیل دهنده این شیر با در نظر گرفتن فاکتور های مختلف از جمله دمای کاری، شرایط محیطی و فشار متفاوت است. همچنین بدنه شیر را به روش ریخته گری تولید می کنند و برای ساخت بدنه از متریال های چدن، فولاد و استنلس استیل استفاده می کنند.
تولیدکننده های شیر گیوتینی
تولیدکننده های شیر گیوتینی جنس دیسک شیر گیوتینی را از استیل و فولاد و با روکش کرم و آلومینیوم و برنز تولید می کنند. این امر به دلیل مواجه این دستگاه با مواد خورنده و شیمیایی است. علاوه بر آن در ساختار آن بخشی به نام شافت یا همان استم وجود دارد که آن را نیز از متریال استیل و یا فولاد تولید می کنند. لازم به ذکر است که رزوه های آن را طی پروسه هایی هدفمند مقاوم سازی می کنند. این مقاوم سازی با هدف بالا بردن مقاومت آن در برابر سایش و فشار انجام می شود. علاوه بر آن سیت و سیت رینگ موجود در ساختار این نوع شیر را با توجه به نوع سیال، میزان حرارت و فشار در جنس های مختلفی مانند تفلون، استیل، برنز و لاستیک تولید می کنند.
راهنمای خرید شیر گیوتینی
۱. توجه به نوع سیال
در خرید شیر گیوتینی باید به نوع سیال توجه ویژه‌ای داشت. به عنوان مثال، برای سیالات خورنده باید از موادی با مقاومت بالا در برابر خوردگی استفاده کرد.
۲. تعیین فشار و دمای عملیاتی
با توجه به نوع کاربرد، فشار و دمای عملیاتی سیستم را تعیین کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا نوع مناسب شیر را انتخاب کرده و از خرابی و افت عملکرد جلوگیری کنید.
۳. انتخاب نوع عملکرد (دستی، پنوماتیکی، هیدرولیکی، الکتریکی)
بسته به نیاز صنعتی، نوع عملکرد شیر را انتخاب کنید. برای مثال، در سیستم‌های اتوماسیون، استفاده از شیرهای الکتریکی به دلیل قابلیت کنترل از راه دور مفیدتر است.
۴. برند و کیفیت ساخت
در انتخاب شیر گیوتینی، به برند و کیفیت ساخت نیز توجه کنید. برندهای معتبر معمولاً محصولاتی با دوام بالا و عملکرد بهتر عرضه می‌کنند.
سخن پایانی
شیر گیوتینی از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به شیرهای پروانه است. همچنین از لحاظ عملکرد تا حد زیادی به شیر کشویی نزدیک است. با این حال از لحاظ کارکرد از این مدل ها سر تر و کارآمد تر است.
