لرزه گیر لاستیکی چیست و چه کاربردی دارد؟

یکی از بهترین روشهای جلوگیری از انتقال لرزش و صدای بوجود آمده در خطوط لوله، استفاده از لرزه گیر لاستیکی می باشد. استفاده از این لرزه گیر های لاستیکی در شبکه های لوله کشی ضروری است، چرا که وجود تجهیزات دینامیکی در خطوط لوله از جمله پمپ، کمپرسور، فن، توربین و ...، به علت داشتن حرکت داخلی، باعث ایجاد لرزش، سر و صدا، استهلاک زودرس خطوط لوله و مشکلات متعدد دیگری می شود. از کاربردهای مهم لرزه گیر های لاستیکی ، استفاده در قسمت Suction و Discharge پمپ ها می باشد، که علاوه بر جذب لرزشهای موجود، قابلیت حذف ضربه قوچ و شوک های بوجود آمده را دارند.

در این مطلب از سایت پیکاتک به بررسی لرزه گیر لاستیکی و مزایا آن می پردازیم.  

لرزه گیر لاستیکی چیست ؟

لرزه گیر لاستیکی، بلوز لاستیکی هم نیز نامیده می شود. این لرزه گیرها عمدتاً از دو فلنج pcs و یک بدنه کروی لاستیکی تشکیل می شوند، همچنین از فلنج برای اتصال لرزه گیرها استفاده می کنند، بدنه کروی لاستیکی، انعطاف پذیر بوده و می تواند جا به جایی های ناشی از تکان های فشرده ساز، کششی، زاویه ای، پیچشی، جانبی و محوری را جذب کند.

لرزه گیرهای لاستیکی، برای کاهش لرزش ها و تعدیل انتقال صدا در سیستم های لوله کشی، طراحی شده اند. همچنین برای جذب تکان های فشرده ساز، کششی، زاویه ای، پیچشی و جانبی که خط لوله، متحمل می شود، به کار می روند. آنها اتصال دهنده هایی انعطاف پذیر هستند که از الاستومرهای طبیعی یا مصنوعی، فلوروپلاستیک ها و بافت پارچه ای و در صورت نیاز، از تقویت کننده های فلزی ساخته شده اند که برای جذب تکان ها در سیستم لوله کشی که تحت فشار و یک جریان متوسط در طول خود قرار دارد، مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از لرزه گیر لاستیکی یکی از روشهای جلوگیری از انتقال لرزشهای به وجود آمده به سایر قسمتهای خط می‌باشد.

یکی از کاربردهای بسیار رایج لرزه گیرهای لاستیکی در قسمت Suction و Discharge پمپها می‌باشد که علاوه بر جذب لرزشهای موجود، قابلیت حذف ضربات قوچ و شوکهای به وجود آمده را دارند از کاربردهای دیگر لرزه گیرهای لاستیکی حذف حرکات ناشی از تغییرات ناشی از تغییرات ابعادی خطوط می‌باشد مزیت عمده لرزه گیرهای لاستیکی نسبت به اتصالات آکاردئونی، قابلیت استفاده از آنها در محیطهای بسیار خورنده می‌باشد، هرچند که این اتصالات دما و فشار محدودی را تحمل می‌کنند. گاهی نیز از لرزه گیرهای لاستیکی برای جلوگیری از هدایت الکتریکی استفاده می‌شود.

برخی از موارد کاربرد لرزه گیرها در صنایع شیمیایی، داروئی، دریایی، تاسیساتی، فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی می‌باشد.

انواع لرزه گیر لاستیکی

در انتخاب نوع لرزه گیر لاستیکی باید به نوع سیال، دما و فشار کاری سیال جاری در لوله و اتصالات دقت شود، زیرا هرکدام از لرزه گیرهای لاستیکی برای منظور خاصی طراحی شده است که در ادامه دسته بندی آنها آورده شده است: در شرایط سیال معمولی مانند آب، باتوجه به دما و فشار به 4 دسته اصلی زیر تقسیم بندی می‌شوند:

• لرزه گیر لاستیکی مارک زرد: توانایی تحمل فشار 10 بار و دمای 60 درجه سانتی گراد را دارد.
• لرزه گیر لاستیکی مارک آبی: توانایی تحمل فشار 16 بار و دمای 60 درجه سانتی گراد را دارد.
• لرزه گیر لاستیکی مارک قرمز: توانایی تحمل فشار 10 بار و دمای 90 درجه سانتی گراد را دارد.
• لرزه گیر لاستیکی مارک آبی- قرمز: توانایی تحمل فشار 16 بار و دمای 90 درجه سانتی گراد را دارد.

  حال با توجه به نوع ویژه سیال، لرزه گیرهای لاستیکی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• لرزه گیر لاستیکی مارک سبز: جهت استفاده برای سیالات اسیدی و بازی
• لرزه گیر لاستیکی مارک سفید: جهت استفاده در سیستم‌های بهداشتی
• لرزه گیر لاستیکی مارک قهوه‌ای: جهت استفاده برای سیالات که مربوط به نفت و گاز و فرآورده‌های آنها می‌شود.
• لرزه گیر لاستیکی مارک خاکستری: جهت استفاده در سیستم هوای فشرده

  نحوه عملکرد لرزه گیر لاستیکی

1. جذب حرکت های محوری (منبسط و فشرده شدن) : حرکت محوری (axial)، تغییری در طول بعدی بلوز، از طول آزاد آن در جهت موازی با محور طولی بلوز است.
2. جذب حرکت های جانبی: حرکت جانبی (lateral)، یک جابه جایی نسبی از یک انتهای بلوز به انتهای دیگر در جهت عمود بر محور طولی آن است.
3. جذب حرکت های زاویه ای و پیچشی: حرکت زاویه ای (angular)، یک جابه جایی چرخشی محور طولی بلوز نسبت به نقطه چرخش است. پیچش (torsion)، اشاره به تاب دادن یک انتهای بلوز با توجه به انتهای دیگر، پیرامون خط مرکزی بلوز دارد.
4. کاهش لرزه: لرزه گیرهای لاستیکی، لرزه های ناشی از عملکرد دستگاه را جدا کرده یا کاهش می دهند. انتقال لرزه، کاهش یافته و لرزه گیرها از تجهیزات در برابر این عوامل مضر، محافظت می کنند.
5. تضعیف انتقال صدا: لرزه گیرهای لاستیکی، به دلیل ارتباط لاستیک و فولاد اتصالات و فلنج های میتینگ، باعث تضعیف انتقال صدا می شوند.

مزایا لرزه گیر لاستیکی

• با توجه به انعطاف پذیری بلوز، این لرزه گیرها برای جذب تکان ها در فضاهای محدود و تنگ، بهینه هستند.
• حرکت های جانبی، زاویه ای و محوری را جذب می کنند.
• تلاطم های جریان آبی را کاهش می دهند.
• ایمن، قابل اطمینان، با دوام و بدون نیاز به حفظ و نگهداری هستند.
• مقاوم در برابر خوردگی، مواد شیمیایی و حرارت هستند.
• میزان نرخ ارتجاع آنها پایین است.
• در برابر فشار و خلأ مقاوم هستند.
• دارای اثر خفه کردن صدا هستند.
• به دلیل داشتن فلنج هایی از لاستیک وولکانیزه و فابریک که با لوله ادغام شده اند، برای نصب آنها نیاز به واشر نیست.
• اتلاف حرارت را کاهش می دهند.

  کاربرد لرزه گیر لاستیکی

استفاده از لرزه گیرهای لاستیکی یکی از روشهای جلوگیری از انتقال لرزشهای به وجود آمده به سایر قسمتهای خط می‌باشد. یکی از کاربردهای بسیار رایج لرزه گیرهای لاستیکی در قسمت Suction و Discharge پمپها می‌باشد که علاوه بر جذب لرزشهای موجود، قابلیت حذف ضربات قوچ و شوکهای به وجود آمده را دارند از کاربردهای دیگر لرزه گیرهای لاستیکی حذف حرکات ناشی از تغییرات ناشی از تغییرات ابعادی خطوط می‌باشد مزیت عمده لرزه گیرهای لاستیکی نسبت به اتصالات آکاردئونی، قابلیت استفاده از آنها در محیطهای بسیار خورنده می‌باشد، هرچند که این اتصالات دما و فشار محدودی را تحمل می‌کنند. گاهی نیز از لرزه گیرهای لاستیکی برای جلوگیری از هدایت الکتریکی استفاده می‌شود.

برخی از موارد کاربرد لرزه گیرها در صنایع شیمیایی، داروئی، دریایی، تاسیساتی، فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی می‌باشد. در ادامه به برخی از کاربردهای مهم این وسایل اشاره می کنیم :

1. ایستگاه های تولید برق
2. نفت و گاز
3. آب شیرین کن
4. سیستم های خنک کننده
5. پمپ ها
6. ماشین آلات شیمیایی
7. گرمایش و تهویه هوا
8. کشتی سازی
9. کارخانه های تصفیه آب
10. فاضلاب شهری
11. سیستم های لوله کشی بهداشتی
12. کارخانه های خمیر و کاغذ
13. سیستم های لوله کشی برای آب گرم یا سرد
14. تولید برق سیستم های خنک کننده
15. ماشین آلات فسفات
16. صنایع غذایی

چگونگی انتخاب لرزه گیر لاستیکی مناسب

انتخاب لرزه گیر لاستیکی مناسب نیازمند توجه به عواملی خاص است. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:

• نوع ارتعاشات: برای انتخاب لرزه گیر مناسب، ابتدا باید نوع ارتعاشات و جهت آن‌ها را مشخص کنید. اگر ارتعاشات در محور عمودی هستند، لرزه گیر فشاری مناسب خواهد بود و اگر ارتعاشات پیچشی وجود دارد، باید از لرزه گیر پیچشی استفاده کنید.

• جنس لاستیک: انتخاب جنس لاستیک مناسب نیز بسیار مهم است. لاستیک‌های مقاوم در برابر حرارت و شیمیایی در محیط‌های صنعتی خاص بهتر عمل می‌کنند.

• محدوده دمایی: دمای محیط نیز بر عملکرد لرزه گیر تأثیر می‌گذارد. در محیط‌های با دمای بالا، باید از لرزه گیرهایی با مقاومت دمایی مناسب استفاده کنید.

• فشار وارد بر دستگاه: اگر فشار و ضربات وارد بر دستگاه‌ها زیاد است، لرزه گیرهایی با ظرفیت بالا باید انتخاب شوند تا بتوانند فشار را تحمل کنند.

عوامل کلیدی در انتخاب لرزه گیر لاستیکی مناسب

با در نظر گرفتن نیازهای سیستم و آشنایی با انواع لرزه گیرهای لاستیکی، باید به عوامل کلیدی زیر برای انتخاب مدل مناسب توجه کنیم:

• جنس لاستیک: انتخاب جنس لاستیک مناسب با توجه به نوع سیال، دما و شرایط محیطی بسیار حیاتی است. لاستیک‌های مختلفی مانند EPDM (اتیلن پروپیلن داین مونومر)، NBR (نیتریل بوتادین رابر)، Neoprene (کلروپرن)، Viton (فلوروکربن) و PTFE (پلی تترافلوئورواتیلن) برای کاربردهای مختلف موجود هستند. برای مثال، EPDM برای آب و هوا مناسب است، در حالی که Viton مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و دماهای بالا دارد.
• اندازه و طول لرزه گیر: اندازه (قطر داخلی) لرزه گیر باید با قطر لوله مطابقت داشته باشد. طول لرزه گیر بر میزان جابجایی قابل تحمل و نیروی فنری آن تأثیر می‌گذارد. لرزه گیرهای بلندتر معمولاً انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.
• تحمل فشار و دما: لرزه گیر انتخابی باید قادر به تحمل حداکثر فشار و دمای کاری سیستم با ضریب ایمنی مناسب باشد. مشخصات فنی لرزه گیر شامل حداکثر فشار و دمای قابل تحمل باید به دقت بررسی شود.
• میزان جابجایی مجاز: لرزه گیر باید قادر به جذب میزان جابجایی‌های محوری، جانبی و زاویه‌ای مورد انتظار در سیستم باشد. این مقادیر معمولاً در کاتالوگ سازنده ذکر می‌شوند.
• نیروی فنری (Spring Rate): نیروی فنری لرزه گیر، نیرویی است که در اثر جابجایی در لرزه گیر ایجاد می‌شود. این نیرو باید در طراحی سیستم پایپینگ در نظر گرفته شود، به خصوص در سیستم‌های بدون مهار.
• نوع اتصال: نوع اتصال لرزه گیر (فلنجی، رزوه ای، جوشی) باید با نوع اتصال لوله‌ها و تجهیزات مطابقت داشته باشد. در اتصالات فلنجی، استاندارد فلنج (PN، Class) نیز باید یکسان باشد.
• استانداردها و گواهینامه‌ها: بسته به صنعت و کاربرد، ممکن است لرزه گیرها نیاز به رعایت استانداردهای خاصی داشته باشند. اطمینان از دارا بودن گواهینامه‌های معتبر می‌تواند کیفیت و عملکرد لرزه گیر را تضمین کند.
• برند و سازنده: انتخاب یک برند معتبر و با سابقه در زمینه تولید لرزه گیرهای لاستیکی می‌تواند اطمینان از کیفیت و عملکرد محصول را افزایش دهد.