• گیج فشار (Pressure Gauge): صفحه‌ نمایشی دایره‌ای شکل که میزان فشار داخل کپسول اکسیژن را بر حسب واحد بار نشان می‌ دهد.
• فلومتر (Flowmeter): یکی از اصلی‌ ترین اجزای مانومتر که میزان دقیق اکسیژن خروجی را بر حسب لیتر بر دقیقه تنظیم می‌ کند.
• لیوان مرطوب‌ کننده (Humidifier Bottle): بخشی که در آن آب مقطر وجود دارد و با استفاده از آن، اکسیژن خروجی از دستگاه مرطوب می‌ شود تا از خشکی سیستم تنفسی بیمار جلوگیری شود.
• رگلاتور (Regulator): برای تنظیم فشار خروجی کپسول اکسیژن مورد استفاده قرار می گیرد و گیج فشار روی آن نصب می شود.

• تنظیم دقیق فشار و جریان اکسیژن: مانومتر اکسیژن با کاهش فشار بالای گاز درون کپسول و تنظیم جریان خروجی بر حسب لیتر بر دقیقه، امکان تحویل مقدار دقیق اکسیژن مورد نیاز بیمار را فراهم می‌ کند.
• افزایش ایمنی: با کنترل فشار و جریان اکسیژن، مانومتر از خطرات احتمالی مانند انفجار کپسول‌ های اکسیژن که به دلیل فشار بالا و خاصیت اشتعال‌ زا بودن ممکن است رخ دهد، جلوگیری می‌ کند.
• مرطوب‌ سازی اکسیژن: اکسیژن خالص ممکن است باعث خشکی مجاری تنفسی بیمار شود. لیوان مرطوب‌ کننده موجود در مانومتر با افزودن رطوبت به اکسیژن خروجی، از خشکی و تحریک مجاری تنفسی جلوگیری می‌ کند.
• نظارت بر میزان اکسیژن باقی‌ مانده در کپسول: گیج فشار موجود در مانومتر، امکان مشاهده میزان فشار گاز درون کپسول را فراهم می‌ کند و به کاربر اطلاع می‌ دهد که چه مقدار اکسیژن باقی‌ مانده است، تا در صورت نیاز به‌ موقع کپسول را تعویض یا پر کند.
• سهولت در استفاده: مانومترهای پزشکی اکسیژن به گونه‌ ای طراحی شده‌ اند که استفاده از آن‌ ها ساده بوده و امکان حمل‌ و نقل آسان را فراهم می‌ کنند، که این امر به ویژه برای بیمارانی که نیاز به اکسیژن‌ درمانی در منزل دارند، مفید است.

 نکات مهم هنگام استفاده از مانومتر اکسیژن

استفاده صحیح و ایمن از مانومتر اکسیژن برای تضمین سلامت بیمار و جلوگیری از حوادث ناخواسته بسیار حائز اهمیت است. در ادامه، نکات مهمی که باید هنگام استفاده از مانومتر اکسیژن باید در نظر گرفته شوند، ذکر می شوند:

1. باز و بسته کردن آرام شیر کپسول: شیر کپسول اکسیژن را به‌ آرامی باز و بسته کنید تا از ایجاد شوک‌ های فشاری جلوگیری شود. پس از اتمام استفاده، مطمئن شوید که شیر کاملاً بسته شده است.
2. جلوگیری از قرارگیری در معرض حرارت و نور مستقیم خورشید: کپسول اکسیژن را در معرض نور مستقیم خورشید، دماهای بالای 65 درجه سانتی‌گراد یا مکان‌ هایی که احتمال جوشکاری وجود دارد، قرار ندهید، زیرا ممکن است منجر به آتش‌ سوزی شود.
3. عدم استفاده از روغن یا گریس: برای روان‌ کاری شیرها یا مهره‌های کپسول اکسیژن، از هیچ نوع روغن، گریس یا چربی استفاده نکنید، زیرا این مواد می‌ توانند با اکسیژن واکنش داده و منجر به آتش‌ سوزی شوند.
4. بررسی منظم اجزای کپسول و مانومتر: قبل از هر بار استفاده، مانومتر را بررسی کنید تا مطمئن شوید که گاز اکسیژن به میزان کافی وجود دارد. همچنین، سطح آب محفظه مرطوب‌ کننده را چک کنید و در صورت نیاز با آب استریل یا مقطر پر کنید.
5. ثابت نگه‌ داشتن کپسول در حین استفاده: در زمان حمل‌ و نقل و استفاده، کپسول‌ ها را با استفاده از زنجیر یا دیگر تجهیزات مناسب ثابت نگه دارید تا از سقوط و آسیب به شیر کپسول جلوگیری شود.
6. رعایت فاصله ایمن از منابع حرارتی و آتش‌ زا: کپسول اکسیژن را حداقل1.5 تا 3 متر از منابع آتش‌ زا و گرمازا مانند سیگار، کبریت، شمع، شومینه و سایر موارد مشابه دور نگه دارید.
7. تمیز نگه‌ داشتن تجهیزات: دستگاه و لوله‌ های متصل به آن را تمیز نگه دارید تا از ورود میکروب‌ ها به سیستم تنفسی بیمار جلوگیری شود.
8. استفاده از آب مقطر در مخزن مرطوب‌ کننده: داخل مخزن آب فلومتر حتماً آب مقطر بریزید تا اکسیژن مرطوب برای بیمار فراهم شود و از رسوب آهک بر روی لایه داخلی مخزن جلوگیری شود.

استفاده صحیح و ایمن از مانومتر اکسیژن (Oxygen Regulator) برای تنظیم و کاهش فشار بالای اکسیژن خروجی از سیلندر به فشار ایمن و قابل استفاده برای بیمار یا دستگاه‌های پزشکی، بسیار حیاتی است. در زیر به نکات مهم هنگام استفاده از مانومتر اکسیژن اشاره می‌کنیم:

1. بررسی قبل از اتصال:

• اطمینان از سالم بودن مانومتر: قبل از اتصال، مانومتر را از نظر هرگونه آسیب فیزیکی، ترک خوردگی، نشتی یا کثیفی بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه مشکل، از آن استفاده نکنید.
• بررسی واشر (Gasket): مطمئن شوید که واشر مناسب و سالم در محل اتصال مانومتر به سیلندر وجود دارد. واشر آسیب‌دیده یا نامناسب می‌تواند منجر به نشتی شود.
• اطمینان از تمیزی اتصالات: هر دو اتصال مانومتر و سیلندر باید تمیز و عاری از هرگونه روغن، گریس یا ذرات خارجی باشند. اکسیژن تحت فشار با مواد روغنی واکنش خطرناکی نشان می‌دهد و می‌تواند منجر به انفجار شود.
• مطابقت با نوع سیلندر: مطمئن شوید که مانومتر با نوع و سایز سیلندر اکسیژن شما مطابقت دارد. اتصالات سیلندرهای مختلف ممکن است متفاوت باشند.

2. اتصال صحیح به سیلندر:

• محکم کردن سیلندر: قبل از اتصال مانومتر، سیلندر اکسیژن را به طور ایمن در جای خود محکم کنید تا از افتادن آن جلوگیری شود.
• قرار دادن صحیح مانومتر: مانومتر را به آرامی و در راستای صحیح روی دهانه سیلندر قرار دهید.
• محکم کردن مهره اتصال: مهره اتصال را با دست محکم کنید. در صورت نیاز، از آچار مخصوص استفاده کنید، اما از اعمال نیروی بیش از حد خودداری کنید، زیرا ممکن است به اتصالات آسیب برساند.
• هرگز از روغن یا گریس برای روانکاری اتصالات استفاده نکنید.

3. تنظیم فشار خروجی:

• بستن شیر خروجی مانومتر: قبل از باز کردن شیر اصلی سیلندر، مطمئن شوید که شیر تنظیم فشار خروجی (معمولاً یک پیچ یا فلکه در بالای مانومتر) کاملاً بسته باشد (معمولاً در جهت خلاف عقربه‌های ساعت چرخانده می‌شود).
• باز کردن شیر اصلی سیلندر به آرامی: شیر اصلی سیلندر اکسیژن را به آرامی و به طور کامل باز کنید (معمولاً در جهت خلاف عقربه‌های ساعت). به گیج فشار بالای مانومتر توجه کنید تا فشار داخل سیلندر را نشان دهد.
• تنظیم فشار خروجی: به آرامی شیر تنظیم فشار خروجی را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا فشار مورد نظر بر روی گیج فشار پایین (فشار خروجی) تنظیم شود. فشار خروجی باید مطابق با تجویز پزشک یا دستورالعمل دستگاه مورد استفاده تنظیم شود.
• هرگز شیر تنظیم فشار خروجی را بیش از حد باز نکنید.

4. استفاده ایمن:

• استفاده در محیط با تهویه مناسب: از مانومتر اکسیژن در محیطی با تهویه مناسب استفاده کنید.
• دور نگه داشتن از منابع شعله و حرارت: اکسیژن گازی غیرقابل اشتعال است، اما به شدت به احتراق کمک می‌کند. مانومتر و سیلندر اکسیژن را از منابع شعله باز، سیگار کشیدن، حرارت زیاد و مواد قابل اشتعال دور نگه دارید.
• عدم دستکاری بیش از حد: از دستکاری غیرضروری یا اعمال نیروی زیاد به اجزای مانومتر خودداری کنید.
• استفاده از تجهیزات سازگار: از نازل‌ها، لوله‌ها و سایر تجهیزات پزشکی استفاده کنید که برای استفاده با اکسیژن و مانومتر شما طراحی شده‌اند.
• بررسی نشتی: پس از اتصال و تنظیم فشار، اتصالات را از نظر نشتی با استفاده از محلول آب و صابون بررسی کنید. در صورت مشاهده حباب، نشتی وجود دارد و باید رفع شود.
• آموزش مناسب: افرادی که از مانومتر اکسیژن استفاده می‌کنند باید آموزش‌های لازم در مورد نحوه استفاده صحیح و ایمن را دیده باشند.

5. پس از استفاده:

• بستن شیر خروجی مانومتر: ابتدا شیر تنظیم فشار خروجی را کاملاً ببندید.
• بستن شیر اصلی سیلندر: سپس شیر اصلی سیلندر اکسیژن را به طور کامل ببندید.
• تخلیه فشار باقیمانده: شیر تنظیم فشار خروجی را به آرامی باز کنید تا فشار باقیمانده در مانومتر تخلیه شود و گیج فشار پایین به صفر برسد. سپس شیر را ببندید.
• جدا کردن مانومتر (در صورت نیاز): در صورت نیاز به جدا کردن مانومتر، این کار را با احتیاط انجام دهید.

6. نگهداری:

• نگهداری در جای مناسب: مانومتر را در جای تمیز، خشک و دور از گرد و غبار و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
• بازرسی دوره‌ای: مانومتر باید به طور دوره‌ای توسط افراد متخصص از نظر عملکرد صحیح و ایمنی بازرسی شود.
• تعمیرات توسط افراد متخصص: در صورت بروز هرگونه مشکل یا خرابی، تعمیرات باید فقط توسط افراد متخصص انجام شود.

برندهای مطرح تولیدکننده مانومتر اکسیژن

• مانومتر اکسیژن گلور (Gloor)
• مانومتر اکسیژن هریس (Harris)
• مانومتر اکسیژن زینسر (Zinser)
• مانومتر اکسیژن سیگما (Sigma)
• مانومتر اکسیژن وینر (Winner)
• مانومتر اکسیژن توان جم
• مانومتر اکسیژن ایران اکسیژن