مونو اتیلن گلایکول یک ترکیب آلی می باشد که به عنوان ضدیخ در وسایل نقلیه و پیش ماده برای پلیمرها مورد استفاده قرار می گیرد. منو اتیلن گلایکول در حالت خالص، مایعی بیرنگ، بی بو و سمی می باشد و مزه ای شیرین دارد. نام های مترادف :(MEG);مونو اتیلن گلیکول ; اتیلن مونو گلیکول; مونو گلیکول
مونو اتیلن گلایکول
مونواتیلن‌گلایکول (Mono Ethylene Glycol, MEG) در اصل ماده خام برای تولید الیاف پلی‌استری و صنعت نساجی و تولید رزین‌های پلی‌اتیلن‌ترفتالات مورد استفاده در صنایع بطری‌سازی است. این ماده همچنین به مقدار اندک در صنایع و بخش‌های مختلف به عنوان ضدیخ استفاده می‌شود. این ماده علاوه بر خاصیت ضدیخی، خاصیت آبگیری نیز دارد. در اثر سوختن مونواتیلن گلایکول منوكسيدكربن و دي اكسيدكربن آزاد مي‌كند.اتیلن گلیکول با دی اتیلن گلیکول ( دی ال اتر سنگین‌تر) یا با پلی اتیلن گلیکول( پلیمر پلی اتر غیرسمی) مخلوط نمی‌شود.در آب قابل حل است و به نسبت مساوی در الكل‌های آلیفاتیك، گلایكول اتر و استون قابل حل است. به مقدار كمي در بنزن، تولوئن، دي كلرومتان و كلروفرم قابل حل است. اتیلن گلیکول (EG) ساده ترین عضو خانواده ی گلیکول ها می باشد.که انواع اتیلن گلیگول عبارتند از : دی اتیلن گلایکول (DEG) ، منو اتیلن گلایکول (MEG) ،تری اتیلن گلایکول (TEG)
مشخصات فنی مونو اتیلن گلایکول
- نام شیمیایی : مونو اتیلن گلایکول| Monoethylene glycol | MEG
- فرمول شیمایی : C2H6O2
- نقطه ذوب: 13 درجه سانتی گراد
- نقطه جوش:198 درجه سانتی گراد
- دماي خود آتشگيری: 398 درجه سانتی گراد
- نقطه اشتعال درحضور شعله:11 درجه سانتی گراد
- اسیدیته: ندارد
- حلالیت : قابل امتزاج با آب و قابل حل در اکثر حلال های آلی
- شکل ظاهری : مایعی بیرنگ، بی بو و سمی می باشد و مزه ای شیرین دارد.
ویژگیها مونو اتیلن گلایکول
- خواصی شبیه به آب دارد که باعث می شود با ترکیبات زیادی قابل امتزاج باشد
- ماده ای در دسترس است و قیمت پایینی دارد.
- قابلیت حمل گرمای مناسبی دارد.
- نقطه انجماد پایین و نقطه جوش بالایی دارد که در بسیاری از مصارف صنعتی کاربردی است.
- ماندگاری بالایی دارد.
- بسیار قابل اشتعال است و سریعا آب را جذب می کند.
- در صورت نشتی از اتومبیل می تواند خطر احتراق در پی داشته باشد.
- طعم شیرین آن به راحتی کودکان و حیوانات را جذب خود می کند که می تواند به سلامتی آسیب های جدی وارد کند.
تولید مونو اتیلن گلایکول
این ماده از اتیلن به وسیله واسطه ای به نام اتیلن اکساید تولید می شود. در این فرآیند EO و آب با هم واکنش داده و اتیلن گلیکولها شامل MEG، DEG و TEG ( تری اتیلن گلیکول) تولید خواهند شد. یکی از نکات جالب در مورد این واکنش این است که واکنش را در محیط هایی با pH متفاوت می توان انجام داد اما برای دست یابی به بازده های بالاتر انجام واکنش در محیط اسیدی و یا خنثی همراه با مقادیر اضافه آب توصیه شده است.
کاربردها مونو اتیلن گلایکول
مونو اتیلن گلایکول ضد یخ
- هنگامی که MEG در آب حل می شود باعث شکسته شدن پیوند هیدروژنی می شود، این ماده حدودا در منفی 12 درجه سانتیگراد یخ می زند، اما هنگامی که با آب مخلوط می شود کریستالیزه نشده و نقطه انجماد مخلوط را کاهش می دهد.
خنک کننده و انتقال دهنده حرارت
- عمدتا از Monoethylene Glycol برای انتقال حرارت جا به جایی در اتومبیل ها و کامپیوتر ها استفاده می شود. به عنوان ماده خنک کننده در سیستم های تهویه هوا و در سیستم های زمین گرمایی نیز برای انتقال گرمای زمین مورد استفاده قرار می گیرد.
سایر کاربردها
- تهیه رزین ها و فیبرهای پلیمری
- تولید ماده اولیه پلی‌استر پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)
- الیاف پلی استر، بطری‌های نوشیدنی و فیلم‌های بسته‌بندی
- سیالات انتقال حرارت
- چسب‌های پایه آبی
- رنگ‌های لاتکس
- امولسیون‌های آسفالت
- خازن‌های الکترولیتیکی
- الیاف نساجی ، کاغذ، چرم
نکات ایمنی مونو اتیلن گلایکول
حریق
- درمجاورت حرارت بالا می‌سوزد.
- نحوه مناسب خاموش كردن آتش،اسپری آب، دی اكسید كربن، پودر خشك، كف آتش نشانی است
انفجار
- در دمای بالاتر از نقطه اشتعال، مخلوط بخارات این ماده با هوا قابل انفجار است.
تماس با چشم
- مایع این ماده سبب التهاب، تحریك و ورم پلك‌ها می‌شود اما صدمات آن پایدار نیستند.
- در صورتی این اتفاق اگر لنز در چشم باشد باید لنز درآورده شود و چشم را با آب ولرم شستشو داد، اگر تحریکات چشمی ادامه داشت باید به پزشک مراجعه شود.
بلعیدن و خوردن
- خورده شدن مونو اتیلن گلایكول در سه مرحله روی بدن تاثیر می‌گذارد. در مرحله اول روی سیستم اعصاب مركزی تاثیر می‌گذارد و علایم آن عبارت است از قی، گیجی، اشكال در تنفس و تغییرات متابولیكی. در مرحله بعدی قلب و شش‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد در مرحله نهایی كلیه‌ها آسیب می‌بینند.
- طعم شیرین آن به راحتی کودکان و حیوانات را جذب خود می کند که می تواند به سلامتی آسیب های جدی وارد کند.
تماس با پوست
- مونو اتیلن گلایكول از راه پوست جذب می‌شود، این ماده سبب تحریك پوست می‌گردد.
- در صورت وقوع این اتفاق قسمت آلوده شده را باید با آب شستشو داد اگر تحریکات شدید بود حتماً به پزشک مراجعه شود.
تنفس
- بخارات این ماده سبب تحریك بینی و گلو می‌شود. میزان مجاز آن در هوای محیط كار برای كار كوتاه مدت، 15 دقیقه‌ای 50 قسمت در میلیون می‌باشد.
اثرات زیست محیطی
- اثرات مخربی ملاحظه نشده است، به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌كند و دو مرتبه به مدار آب خوردن بر می‌گردد.
بسته‌بندی و نگهداری مونو اتیلن گلایکول
دی اتیلن گلیکول باید در محيط با تهويه مناسب و خنک و بدور از گرما و رطوبت نگهداری شود از محكم بسته بودن درب بشكه‌ها و مخازن مطمئن باشيد.در حالت ذخیره طولانی مدت، همراه با کاهش pH آن، خاصیت اسیدی آن بیشتر شده و ماده پررنگتر می شود. برای حداقل کردن این تغییرات، دی اتیلن گلیکول را مخازن فولاد زنگ نزن و تحت یک گاز خنثی مانند نیتروژن نگهداری کنید.دور از اسيدها , بازها و عوامل اكسيدكننده قوی , گرما و منابع احتراق نگهداری شود .
لینک های مرتبط :
