پانچ ورق یک فرآیند شکلدهی فلزات است که در آن با استفاده از یک پرس پانچ ، به ابزاری به نام پانچ نیرو وارد می گردد تا به داخل قطعه فلزی وارد شده و با برش دادن قطعه ، یک سوراخ در آن ایجاد کند. غالبا پانچ پس از عبور از قطعه و سوراخ کردن آن ، به یک حفره حدیده در زیر قطعه وارد می شود. طی عملیات پانچ ورق، یک تکه قراضه فلزی که از محل سوراخ بریده میشود ، به داخل حفره حدیده میافتد. بسته به نوع و جنس قطعهای که پانچ میشود ، این قطعات قراضه ممکن است بازیافت شود ، دوباره مورد استفاده قرار گیرد و یا دور ریخته شود. در این مقاله از پیکاتک به معرفی و بررسی ورق پانچ آلیاژی می پردازیم.
ورق پانچ آلیاژی چیست ؟
ورق پانچ آلیاژی یا فولاد آلیاژی ورقی فلزی است که در ترکیب عناصر سازنده آن دستکاری شده و با تغییرات این چنینی خواص فیزیکی و شیمیایی ورق تغییر پیدا کرده است. امروزه صنایع مختلف نیازمند فولادهای خاصی هستند تا محصول نهایی خود را عرضه کنند.این که یک جایی دمای هوا بسیار بالا (مانند تنور نانوایی یا کوره های سیمان) یا بسیار پایین (مانند قله کوه ها و ارتفاعات ) باشد ، آهن معمولی نه تنها کاربردی ندارد بلکه ممکن است استفاده از آن باعث بروز آسیب جدی به کل پروژه شود.از این رو و برای کاربرد های خاص ، ورق های آلیاژی توسط مهندسین و متخصصین ساخته شدند و روز به روز در حال تکامل و گسترش هستند. ورق پانچ آلیاژی بیشترین کاربرد را در صنایع بالا دستی مانند نیروگاه ، پالایشگاه ،صنایع پتروشیمی، صنایع نفت و صنایع گاز دارند.
هر جایی که صحبت از روغن و فشار و دما های بالا یا خیلی پایین باشد نیاز است که از محصولات آلیاژی بهره برد. محصولات آلیاژی مانند ورق پانچ آلیاژی و یا لوله و اتصالات آلیاژی از این حیث حائز اهمیت هستند که بشر به وسیله آنها توانسته مواد جدیدی را ایجاد و برای مصارف روزانه تولید کند.بسیاری از محصولاتی که اطراف ما وجود دارند و خیلی ساده از کنار آنها گذر می کنیم به واسطه همین ورق های آلیاژی در دسترس قرار گفته ان.برای مثال بنزین ، انواع پلاستیک ، نان های صنعتی ، روغن های خوراکی و... همگی با اتکا به کاربرد ورق های آلیاژی تولید می شوند.
نحوه تولید پانچ ورق آلیاژی
ورق پانچ آلیاژی با دستگاه CNC یک فرآیند ساخت است که توسط پرس CNC صورت میگیرد. این دستگاه طراحی چند ابزار دارد و به صورتی طراحی شده است که یک ورق پانچ آلیاژی را در جهت محورهای x و y حرکت دهد تا ورق بهدقت در زیر رام پانچ دستگاه قرار گرفته و برای پانچ آماده شود.انتخاب حفرهای که باید ایجاد شود میتواند بهسادگی یک شکل دایرهای یا مستطیلی شکل و یا شکلهای خاصی باشد که از پیش طراحی شدهاند. برای ایجاد شکلهای پیچیده از ورق پانچ آلیاژی ، از ترکیبی از همپوشانی پانچهای متعدد و ضربات مجزا استفاده میشود.
این دستگاه همچنین شکلها و برگههای سهبعدی مثل خم ، فرورفتگی ، پیچ و برش نیمه را در ورقهایی با ظرفیتهای متفاوت ایجاد میکند. این شکلها اغلب در طراحی محفظههای فلزی بهکار برده میشوند. این دستگاه قابلیت ایجاد دنده مارپیچی ، تا کردن نوارهای کوچک ، پانچ کردن لبههای برش داده شده بدون ایجاد هیچگونه علامت و نشانه ابزاری را دارند و در نتیجه دستگاههای بسیار سازندهای هستند.
مشخصات ورق پانچ آلیاژی
ورقهای پانچ آلیاژی در بیشتر کاربرد ها و استفاده ها در اندازه و سایز 1000 در 2000 در نوع آلیاژی تولید میشوند اما با توجه به نیازهای متعدد مشتریان این ورقها در ابعاد مورد نیاز سفارش داده شده نیز تولید شده و به فروش می رسند. اکثر ورقهایی که بر روی آنها عملیات پانچ صورت میگیرد، ضخامتی بین نیم میلیمتر تا هشت میلیمتر دارند.عملیات پانچ را گاهی بر روی ورقهایی که ضخامت بیشتر از مقدار گفته شده داشته باشند نیز انجام میدهند. همانطور که در بخشهای بالا اشاره کردیم از موارد مهم ورقی که عملیات پانچ بر روی آنها صورت میگیرد ضخامت و ابعاد طولی و عرضی است.
عامل مهم دیگری که از اهمیت ویژهای برخوردار است اندازه سوراخهای ایجاد شده بر روی ورق یا همان چشمه است. واحد در نظر گرفته شده برای اندازهگیری سوراخهای ورق مشبک میلیمتر است و به مضرب قطر دایره چشمه تعلق دارد.در یک مثال ساده این موضوع را واضحتر بیان میکنیم. فرض میکنیم ورق پانچی (در همان ابعاد معمول تولیدی ورق مشبک) مورد نیازتان است که میخواهید هر سوراخ آن قطر 7 میلیمتری داشته باشد در این صورت باید از فروشنده ورق پانچ سفید با چشمه 7 میلیمتری را تقاضا کنید.
کاربرد ورق پانچ آلیاژی
کاربردهای این نوع ورق به شرح زیر است
- تولید صنایع فلزی و صنایع دکوراسیون
- قابل استفاده در پروژه های صنعتی ، ساختمانی ، بهداشتی ، پتروشیمی، ورزشی ، کشاورزی
- حفاظی برای نیروگاه های برق
- حفاظ برای دکل های مخابراتی
- ساخت حفاظ هایی برای مناطق حساس نظامی و زندان ها
- ساخت حفاظ برای اماکن ورزشی
- ساخت درب هایی برای در پارکینگها ، ورودی منازل و انبارها
- جداسازی و دانه بندی در خطوط تولید مواد غذایی و کشاورزی
- سقف و دیواره های آسانسور
- کاربرد پانچ ورق در حفاظ هواکش موتورخانه ها
- کاربرد پانچ ورق در ساخت قطعات لوازم خانگی
- کاربرد پانچ ورق درایستگاه های اتوبوس
مزایا ورق پانچ آلیاژی
مزایا ورق پانچ آلیاژی به شرح زیر است
- قابل استفاده در دماهای بسیار بالا و بسیار پایین
- مخازن تحت فشار
- استحکام و سختی بسیار بالا
- مقاومات در برابر زنگ زدگی
- مقاومت در برابر خورندگی هوا
- مقاومت در برابر نمک های دریایی
- فولاد های مقاوم در برابر اسید
خم کاری پانچ ورق آلیاژی
خم کردن ورقهای فلزی یک فرایند رایج در صنایع تولیدی میباشد. خم کاری ورقهای فلزی عبارت است از شکلدهی غیر کشسان یک قطعه بر روی یک محور بهطوریکه تغییراتی در هندسه آن قطعه ایجاد شود. در جریان این عملیات تغییراتی در شکل قطعه ایجاد میشود اما حجم آن قطعه بدون تغییر میماند.در برخی موارد ممکن است خمکاری موجب ایجاد تغییراتی در ضخامت ورق گردد اما در اغلب عملیات خمکاری ورق، ضخامت ورق فلزی، هیچ گونه تغییری نخواهد کرد.
خمش ورق، جهت ایجاد شکل هندسی مناسب در قطعه استفاده میشود، و علاوه بر آن بهمنظور افزایش مقاومت و سختی یک ورق فلزی،تغییر گشتاور اینرسی یک قطعه و نیز برای تأمین زیبایی ظاهری و حذف لبههای تیز کاربرد دارد.پرس پانچ CNC که برای پانچ ورق در ابعاد مختلف جهت تولید ورق های مشبک،مربع،دایره، ستاره و غیره مورد استفاده قرارمی گیرد که دارای تنوع و ابعاد مختلف در پانچ بوده و از این حیث باعث استفاده آن در صنایع ساختمان و صنایع دیگر میشود.در خمکاری یا Bending، ورق را حول یک محور مستقیم کج میکنند تا شکل ورق به طور دائمی تغییر نماید.
توجه داشته باشید ورقی که بر روی آن عملیات خمکاری صورت میگیرد ممکن است کشیده شود.اگر ضخامت ورق نسبت به شعاع خم بزرگتر باشد حین فرآیند خمکاری ورق کشیده خواهد شد.در این فرآیند شکل قطعه مورد نظر تغییر میکند.اما تغییری در حجم قطعه مشاهده نمیشود.برخی مواقع ضخامت قطعه مورد نظر تغییر میکند اما ضخامت قطعه در اکثر مواقع ثابت است.بطور کلی هدف از خمکاری ورق از بین بردن لبههای تیز،افزایش مقاومت ورق و زیبایی ظاهری ورق است.
انواع خم کاری
خمکاری به دو صورت انجام میشود.که به شرح زیر است
خمکاری V شکل
مورد استفاده در تولیدات ارزان قیمت، قابیلت اجرا روی پرس برک.
خمکاری روی لبه
این نوع خمکاری مناسب برای تیراژهای تولیدی بالا هستند، عملیات ورقگیری احتیاج است.ماتریسهای مورد استفاده در این نوع خمکاری از خمکاری نوع اول گرانتر و پیچیدهتر است.
لینک های مرتبط :