گلیسیرین مایع بی بو و شفافی است که در بیشتر چربی های طبیعی گیاهی و حیوانی، از جمله چربی هایی که در پوست شما هستند وجود دارد.در حال حاضر گلیسیرین بیش از 2000 کاربرد مختلف به خصوص در صنعت دارو سازی ، بهداشت و مراقبت شخصی ، مواد آرایشی و صنایع غذایی را دارا می باشد. نام های مترادف : گلیسرول ; Glycerin ; Glycerine ;
گلیسیرین
این ماده که یک شوگر الکل( الکل قند) به حساب می آید. به صورت طبیعی (گیاهی و حیوانی) و همچنین سنتزی ( در صنایع پتروشیمی ) وجود دارد. بیش از دو قرن پیش، این ماده از واکنش اتفاقی و طی گرم نمودن روغن زیتون و سرب مونوکسید کشف گردید. گلیسیرین تجاری از محصولات طبیعی مانند روغن های گیاهی یا از طریق الکل پروپیلن ساخته شده است که در بسیاری از صابون ها و محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود. فقط مطمئن شوید که یک گلیسیرین گیاهی را به جای یک ماده مشتق شده از مواد شیمیایی انتخاب کنید تا بیشتر از مزایای آن بهره مند گردید. الکل سه عاملی است که به هر نسبتی در آب حل می شود ولی در اتانول و دیگر حلال های آلی به خوبی حل نمی شود. گلیسیرین در حضور گرما و مواد آبگیر آب خود را از دست داده به آلئید دود کننده با بوی بد که مخاط را به شدت آزار می دهد تبدیل می شود. ایجاد آکرولئین با این مشخصات راهی برای تشخیص گلیسرول می باشد. گلیسرول 3 گروه هیدروکسیل دارد که مسئول حلالیت در آب می باشد. گلیسرول در طبیعت بیشتر به صورت ترکیب با اسیدهای چرب است که چربی را می سازد. برای نمونه یک مولکول گلیسرول با 1 یا 3 اسید چرب مونوگلیسرید یا تری گلیسرید را می سازد. مانند روغن نباتی و ...
مشخصات فنی گلیسیرین
- نام شیمیایی :گلیسیرین | Glycerin
- فرمول شیمیایی :C3H8O3
- دمای ذوب : 17.8 درجه فارنهایت
- دمای جوش : 554 درجه فارنهایت
- حلالیت در آب : قابل حل است.
- شکل ظاهری :مایع شیرین ، شفاف ، بی بو و چسبناک
- گرید محصول : صنعتی و خوراکی
انواع گلیسیرین
انواع گلیسیرین به شرح زیر میباشد:
گیاهی
این ماده از گیاهان سرشار از چربی های تری گلیسیرید به دست می آید از روغن سبزی‌ها و گیاهانی مانند روغن نخل، روغن هسته خرما و روغن نارگیل، تحت فشار و یا در طی واکنش با باز های قوی مانند سدیم هیدروکسید تولید می‌گردد. این عملیات موجب می شود تا گلیسیرین موجود، از اسیدهای چرب جدا شود و با آب مخلوط گردد. در نتیجه محصول نهایی که یک مایع بی بو و دارای طعم شیرین است حاصل می گردد.
حیوانی
به وسیله چربی های حیوانی طی فرآیند تولید صابون تولید میشود. هیدرولیز چربی های گیاهی و یا حیوانی با کمک سدیم هیدروکسید می تواند بیشترین حجم تولیدی گلیسرول به روش طبیعی را تولید نماید.
سنتزی
توسط قند عصاره نیشکر یا ذرت و همین‌طور پروپیلن به دست میآید.از تقطیر نفت، پروپیلن به دست می آید. در نهایت گلیسیرین نیز با اضافه کردن کلر به مولکول و سپس هیدرولیز کردن تری کلروپروپان تولید می گردد. محصول تولید شده از روش سنتزی یا مصنوعی به دلیل خلوص 99.7 درصد در کاربردهای دقیق تری به خصوص در بیوتکنولوژی و ساخت داروها استفاده می شود.
کاربرد های گلیسیرین
آرایشی و بهداشتی
- در فرمولاسیون محصولات مراقبت شخصی برای روان کنندگی و به عنوان نرم کننده در بسیاری از محصولات مراقبتی پوست ومو که رطوبت باید در حد مطلوبی باشد استفاده می شود.
- به عنوان ماده اصلی برای جلوگیری از سختی و خشکی خمیر دندان در تیوب ها استفاده می شود و تقریبا یک سوم استفاده این ماده در محصولات مراقبت شخصی در خمیر دندان ها است.
- کرم های حاوی این ماده می توانند رطوبت بیشتری را نسبت به کرم های ساخته شده از هیالورونیک اسید و یا روغن های سیلیکونی جذب نمایند و مانع از، از دست دادن آب شود.
- گلیسرول به‌طور گسترده در تولید محصولات مراقبت از مو، شامپوها، صابون‌ها و کرم‌های آرایشی برای ایجاد نرمی، صافی و یکدستی مورد استفاده قرار می گیرد.
- این ماده به دلیل رایحه دار کردن ، دوئدورانت، نرم کنندگی مو، کاهش ویسکوزیته و… نیز در این صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.
- در صابون های شفاف این ماده معمولا تا حدود 15 الی 20 درصد مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند موجب مرطوب سازی پوست شوند.
دارویی
- برای حل کردن دارو ها ، رطوبت بخشی به قرص ها و افزایش ویسکوزیته داروهای مایع استفاده می شود.
- این ماده در شربت سرفه ، داروهای درمان عفونت گوش، به عنوان حامل برای آنتی بیوتیک ها و ضد عفونی کننده و پلاستی سایزر در کپسول های پزشکی استفاده می شود.
- در داروهای قلبی، شیاف‌ها و ضد سرفه‌ها کاربرد دارد.
- برای کاهش فشار داخل جمجمه به‌صورت وریدی برای جلوگیری از تورم مغز به کار می‌رود.
- مکمل‌های خوراکی گلیسرول ممکن است به کاهش فشار بیش‌ازحد چشم، ناشی از اختلالات چشم مانند گلوکوم (glaucoma) کمک کند.
- محصول فوق می تواند به صورت خوراکی ، با رساندن آب کافی به روده ها سبب جلوگیری از یبوست شود.
- این ماده به‌عنوان یک مرطوب‌کننده برای درمان و پیشگیری از خشکی، زبری پوستی، خارش و تحریکات جزئی پوست استفاده می‌گردد.
صنایع غذایی
- گلیسیرین یک شوگر الکل به حساب می آید و در لیست ترکیبات موجود در مواد غذایی در دسته ی کربوهیدرات ها قرار می گیرد.
- اتحادیه ی اروپا این محصول را در گرید خوراکی با شماره ی E422 معرفی نموده است.
- مقدار کالری این ماده در هر گرم 4.3 می باشد و شیرینی آن نسبت به ساکارز حدود 75 درصد است.
- به‌عنوان یک روان کننده (عامل مرطوب‌کننده)، ضخیم کننده و حجم دهنده در شیرینی‌پزی استفاده شود
- به عنوان حلال یا شیرین‌کننده برای محصولات لبنی (کرم) استفاده شود
- نگه‌دارنده در کنسروها، میوه‌های فرآوری شده، تولید مربا و سایر مواد غذایی اضافه شود.
- به عنوان عامل نرم کننده در نان، کیک، گوشت ، پنیر و شکلات استفاده می شود.
- برای جلوگیری از تشکیل کریستال‌های یخ در غذاهای یخ‌زده مانند ماست، بستنی و سایر دسرها استفاده میشود.
- اغلب میوه های خشک برای حفظ رطوبت به آن ها گلیسیرین افزوده می شود. این ماده در میوه های خشک مانع می شود تا این میوه ها رطوبت خود را از دست بدهند و خشک و شکننده شوند.
- برای ورزشکاران نیز این ماده برای حفط آب بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
- پایه این درجه محصول الزاماً گیاهی نیست و ممکن است طبق روش‌های ذکرشده به دست آمده باشد.
- منبع گلیسیرین (روغن حیوانی یا سبزی‌ها، نفتی) که در یک محصول غذایی استفاده میشود معمولاً بر روی برچسب غذایی ذکر نمی‌شود.
مواد منفجره
- گلیسرول یکی از مواد اولیه ی مورد استفاده در تولید نیتروگلیسیرین و در نتیجه تولید مواد منفجره ای مانند دینامیت می باشد.
- این ماده از مخلوط نمودن و واکنش بین گلیسرول، اسید نیتریک و اسید سولفوریک به وجود می آید. این ماده ی روغنی به وجود آمده وقتی در برابر حرارت قرار می گیرد منفجر می شود.
ضد یخ
- به دلیل نقطه ی انجماد پایین این ترکیب، glycerol اولین ضد یخ مورد استفاده در رادیاتور ماشین ها به حساب می آید.
- اگر چه امروزه اتیلن گلیکول ها توانستند جایگزین این ماده شوند اما همچنان در فرمولاسیون ضد یخ ها می توان ترکیب یک گلیکول، یک الکل و گلیسرول را مشاهده نمود.
کاربردهای دیگر گلیسیرین
- کاربرد در تولید کف‌پوش‌های ساختمان، گریس‌ها، رنگ‌ها و حلال‌های شیمیایی از دیگر مزایای این محصول است.
- گلیسیرین می تواند به عنوان عامل نگه دارنده رطوبت در تنباکو برای جلوگیری از ایجاد طعم ناخوشایند استفاده شود.
- در صنایع تولید کاغذ این ماده به عنوان پلاستی سایزر و روان کننده استفاده می شود.
- هم چنین در صنعت نساجی برای نرمی پارچه و نخ به کار برده می شود.
تولید گلیسیرین
منبع اصلی گلیسیرین بافت چربی جانوران و گیاهان (روغن زیتون) است. منبع عمده تهیه گلیسیرین، تولید آن از واکنش صابونی شدن است. در فرآیند صابونی شدن، چربی با قلیا وارد واکنش شده و صابون و گلیسیرین را تولید میکند و بعد از جداسازی و تقطیر، گلیسیرین بدست میآید. گلیسیرین در چربیها به صورت ترکیب با اسید پالمتیک (اسید موجود در خرما)، اسیداستئاریک، اسید اولئیک است. گلیسیرین همچنین در زرده تخم مرغ هم وجود دارد. در مغز انسان، گلیسیرین به صورت اسید منو گلیسیریک وجود دارد. استخراج گلیسیرین از منابع آن: شکافتن چربیها به اجزا سازندهاش در آب با سه روش انجام میگیرد: افزودن باز (قلیا) این روش سادهترین و قدیمیترین شیوه تولید صابون است. بعد از واکنش صابونی شدن، گلیسیرین به صورت محلول با آب در لایه زیرین صابون قرار میگیرد. افزودن آب آهک واکنش آب آهک با چربی، در فشار 10atm و در دمای 127 درجه سانتیگراد انجام میگیرد و گلیسیرین به صورت مخلوطی از اسیدهای چرب بدست میآید که بعدا جداسازی میشود.
نکات ایمنی گلیسیرین
اشتعال
- این ماده قابل‌احتراق است
تماس با چشم
- در صورت تماس با چشم باعث ایجاد آسیب‌های جدی به آن میشود
تماس با پوست
- این ماده ممکن است باعث تحریک پوست و سوزش آن شود
لینک های مرتبط :
