در ماشین آلات مختلف صنایع، در مواقع بسیار زیادی لازم است کـه یک وسیله یا ماشین با دورهای متفاوتی کار نماید. برای مثال در دوک هـای نسـاجی با افزایش قطر دوک، نیاز است سرعت دوران نیز تغییر نماید تـا از بروز اشکال در جمع کردن نخ هـا جلوگیری شود. این امر یا به صورت مکانیکی و یا به صورت الکترونیکی انجام می شود. در نوع الکترونیکی امروزه استفاده از اینورتر ها در صنایع بسیار رایج است. برای کاهش دور به صورت مکانیکی از گیربکس دور متغیر استفاده می شود. در گیربکس دور متغیر با مکانیزم خاص دیسک و ذغال هایی که دارند با حرکت پیچ دور دستگاه می توان به دورهـای مختلفی در محدوده ماکزیمم تا مینیمم دور تعریفی رسید که این تغییر دور به صورت خطی انجام می شود. در این مقاله به بررسی گیربکس دور متغیر می پردازیم.
گیربکس دور متغیر چیست؟
گیربکس های دور متغیر (Variable Speed gearbox) دسته از گیربکس های صنعتی هستند که قابلیت تغییر دور در آنها از کم به زیاد و از زیاد به کم با ضریب تغییر دور مشخص وجود دارد. در صنایع مختلف بسیار اتفاق می افتد که در شرایط ایده آل گشتاور آغازین کار بالا و دور آغازین پایین تر بوده و به تدریج این نرخ تغییر نماید. در این موارد از این گیربکس ها استفاده می شود. بعنوان مثال در نخ ریسی ها که به تدریج با گشتن نخ به دور دوک قطر دوک افزایش پیدا می کند و یا در کاربردهای صنایع سنگین مانند کشتی ها که برای جلوگیری از ضربه های احتمالی به دیگر قطعات ایده آل تر است که شروع حرکت با گشتاور بالا و دور کم صورت پذیرد. گیربکس دور متغیر یک نوع از گیربکس های مکانیکی هستند. این گیربکس های مکانیکی (ذغالی و دیسک) که با تغییر دور خروجی بصورت خطی به سازندگان و استفاده کنندگان ماشین آلات این امکان را می دهد که در محدوده دوری خاصی بتوانند دورهای مختلفی در محدوده ماکزیمم تا مینیمم دست پیدا کنند. در این سری ازگیربکس ها باید به دلیل خاص بودن آنها, به نگهداری و مراقبت ازآنها توجه خاصی شود. برای مثال هنگام خاموش بودن دستگاه از تغییر دادن دور آن خودداری کرد. از گیربکس دورمتغیر در صنایع تولید قطعات پلاستیکی, ماشین های نخ ریسی, رنگ رزی های نخ و پارچه, کارخانجات تولید نوشابه, ماشین های سیم پیچی اتوماتیک, انواع نوار نقاله ها و نوارهای خطی حمل کننده مواد و ماشین های بسته بندی اتوماتیک و دستگاه های سنگبری استفاده می شود.
مشخصات گیربکس دور متغیر
گیربکس دور متغیر در شکل های مختلف و با سری کد های مختلف شامل گیربکس دور متغیر فلنج دار، گیربکس دور متغیر بسته بدون تهویه و گیربکس دور متغیر اتصال از پایین دسته بندی می شوند. این گیربکس ها به دو صورت کنترل دستی و کنترل از راه دور عمل می کنند. در کنترل دستی تغییر دور این گیربکس بنا به کاربرد توسط اپراتور صورت می گیرد. البته راهکارهایی نیز برای تغییر دور الکتروگیربکس های معمولی نیز وجود دارد که این امر با نصب اینورتر و استفاده از اتصال سری اینورتر و گیربکس در کنار هم میسر می باشد.
مزایا گیربکس دور متغیر
مهمترین مزیت استفاده از این گیربکس ها کاهش تنش کششی در خروجی و در درایوی است که بصورت متصل با این گیربکس کار می کند که این قابلیت به سبب امکان تغییر سرعت به میزان کم و زیاد و بصورت آرام و سریع می باشد. همچنین سیستم های هوشمند و کیت های نصب شده بر روی این گیربکس ها قابلیت تعریق یک مکانیزم تغییر دور بصورت الگوریتم کار دائمی را نیز به آنها می دهد. قابلیت اتصال به الکتروموتور ها در هر دور کاری بدون ایجاد ضربه خروجی این دسته از گیربکس های صنعتی را تبدیل به تطابق پذیرترین نوع گیربکس نموده است. همچنین قابلیت هم کردن میزان دور خروجی به صفر سبب شده است در برخی سیستم های مکانیکی از این گیربکس ها به عنوان کلاچ نیز استفاده شود. هوزینگ بسیار بسته و نفوذ ناپذیر بودن این گیربکس ها قابلیت نصب در هر محیط و در هر زاویه ای بصورت عمودی و افقی را فراهم آورده است.
کاربرد گیربکس دور متغیر
گیربکس های دور متغیر،در صنایع مختلفی کاربرد دارد که بعضی از این کاربردها به شرح زیر است:
- تولید قطعات پلاستیکی
- رنگ رزی های نخ و پارچه
- ماشین های نخ ریسی
- انواع نوار نقاله ها
- نوارهای خطی حمل کننده مواد
- ماشین های بسته بندی اتوماتیک
- کارخانجات تولید نوشابه
- ماشین های سیم پیچی اتوماتیک
- دستگاه های سنگبری و …
تعمیر گیربکس دورمتغیر
برای پیشگیری از خرابی این گیربکس ها بهتر است نکات مهمی را رعایت کنید تا نیاز به تعمیر گیربکس دور متغیر نداشته باشید. این نکات مهم در رابطه با نگهداری و تعمیر گیربکس دورمتغیر است, به شرح زیر هستند :
- هنگام خاموش بودن گیربکس از تغییر دادن دور خودداری کنید.
- با توجه به حرکت موتور به سمت بالا و پایین، در زمان طراحی و نصب محل قرار گیری گیربکس طوری باشد که موتور آزادانه بتواند حرکت کند و دقت کنید که پایه موتور هیچگاه بسته نشود.
- چنانچه از گیربکس های دور متغیر با گیربکس های کوبل مستقیم استفاده می نمایید دقت کنید که مقدار روغن دنده داخل گیربکس طبق استاندارد باشد و روغن کاری مستقیم بلبرینگ های سوزنی گیربکس های دور متغیر الزامی است.
انواع گیربکس دور متغیر
سری S پوسته چدنی
سری S گیربکس دور متغیر، از جنس چدن بوده و شامل طیف گسترده ای از مدل های با فلنج ها، پایه های مختلف و در هفت سایز ارائه می شود. نسخه موتوردار این نوع گیربکس نیز در دسترس است. در نسخه SD با دیفرانسیل می توانید در کاربردهای مختلف با سرعت های نزدیک به صفر نیز از آن استفاده نمایید.
سری TXF پوسته آلومینیوم
سری TXF گیربکس دور متغیر از جنس آلومینیوم است. سبک و کم هزینه در اندازه های مختلف موجود می باشد.
موارد مهم در نصب گیربکس دورمتغیر
نحوه نصب و راه اندازی هر نوع گیربکس صنعتی نیاز به رعایت کردن برخی موارد و اصول مهم دارد که در صورت عدم رعایت نکردن آن ها, ممکن است خسارت های جبران ناپذیری به گیربکس زده شود. این نکات عبارتند از :
- از مسطح بودن محل نصب گیربکس اطمینان حاصل شود تا از ارتعاشات احتمالی جلوگیری شود
- در صورت احتمال ضربه با بار بیش از حد،از کوپلینگ های هیدرولیکی کلاج و محدود کننده های گشتاور نیرو استفاده گردد
- بدلیل سهولت در نصب پولی و یا چرخ زنجیر انتهای شافت خروجی گیربکس ها دارای رزوه می باشد.
- برای جلوگیری از اکسید شدن محور ورودی و خروجی روی سطوح ان را تمیز کرده و گریس کاری نمایید
- قبل از راه اندازی گیربکس از سطح واسکازین ان اطمینان حاصل فرمایید.
- درنیمه اول سال از واسکازین EP250 و در نیمه دوم سال از واسکازین EP140 استفاده شود
- واسکازین را در مرحله اول پس از 200ساعت کارکرد و در مراحل بعدی،پس از 1000ساعت کارکرد تعویض نمایید
- میزان واسکازین با توجه به موقعیت دستگاه متفاوت است که معمولا درکاتالوگ همراه گیربکس دور متغیر نوشته می شود.
- از ریختن بیش از حد مجاز واسکازین داخل دستگاه خودداری نمائید و به پیج فول کنار دستگاه دقت فرمائید.
- سوپاپ هوای گیربکس(پیچ سوراخ دار ) در هر موقعیت باید;در قسمت فوقانی دستگاه قرار گیرد.تا گاز تشکیل شده از واسکازین تخلیه شود.
- در گیربکس های دور متغیر، از تغییر دور دستگاه هنگام خاموش بودن خودداری نمایید.
- لطفا هنگام انتخاب دستگاه به سرعت و گشتاور آن که در دفترچه راهنما ذکر شده است،توجه فرمایید.
لینک های مرتبط :
