الکتروموتور کولری

الکتروموتور ها با تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی, کاربرد گسترده ای در انواع تجهیزات و صنایع دارند. استفاده روز افزون کولری آبی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران خصوصا در ماه های میانی تابستان، باعث شده است که استفاده از موتور کولری و پمپ آب کولر افزایش یافته و شرکت های بسیاری در ایران اقدام به تولید الکتروموتور کولری نمایند. الکتروموتور کولری به نام دینام کولر نیز معروف هست. دینام کولر با تبدیل کردن نیروی برق به حرکت مکانیکی باعث به چرخش درآمدن موتور کولر و ایجاد سرما می‌شود. در این مطالب از پیکاتک به بررسی الکتروموتور کولری و مشخصات آن می پردازیم.

الکتروموتور کولری چیست؟

دینام کولر یک الکتروموتور AC تکفاز است که در توان های مختلف تولید می شود. در ایران بیشترین مصرف الکتروموتور کولری با توان های یک سوم اسب، یک دوم اسب و سه چهارم اسب است. بسته به اینکه کولر شما چه سایز و ابعادی دارد، از هر یک از این انواع الکتروموتور کولری می توانید استفاده کنید. موتور کولر دو سرعته است که به دور کند و دور تند شهرت دارد. عموما دور 1400 و 3000 دور، دورهایی است که در خروجی این موتورها می توان انتظار داشت.

مشخصات الکتروموتور کولری

موتورهای کولرآبی از نوع قفسه ای بدلیل استفاده از خازن و یا مقاومت به صورت دو دور راه اندازی می شوند، که به همین دلیل به موتورهای خازنی هم معروفند. حجم هوادهی و قدرت کولر ارتباط مستقیمی با قدرت موتور دارد. با توجه به انواع موتور کولر آبی و قدرت آن که به صورت 0.25 ، 0.5 ، 0.75 اسب بخار و در برخی مدل ها بالاتر می باشد، قدرت و حجم هوادهی کولر متناسب با آن انتخاب می شود. به دلیل اینکه موتور کولر آبی از کلکتور استفاده نمی کنند، صدای بسیار کمی دارند و همین موضوع باعث بالارفتن عمر مفید موتور کولر آبی می شود. چون موتور کولر آبی دارای دو دور 1000 و 1500 در دقیقه می باشد، این موتور ها را موتور دو دور می نامند که 1000 به عنوان دور کند و 1500 به عنوان دور تند موتور کولر آبی تعیین شده است.

اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور کولری

• در دینام های کولر پوشش بیرونی آن ها معمولا از جنس فولاد است
• جهت جلوگیری از خوردگی در محیط با لایه ای از رزین پوشیده شده است.
• شفت موتورهای کولری با یک سر خروجی تولید می گردند.
• روتورها از نوع قفس سنجابی و با آلومینیوم خالص دایکاست شده و توسط ماشین آلات،خودکار به طور دقیق ماشینکاری میگردند.
• کلید گریز از مرکز برای چرخش روتر پایه برای نصب درون کولر وغیره اشاره کرد.
• درپوشهای آن از آلیاژ آلومینیوم به روش ریخته گری دایکاست تولید شده،و سوییچ مخصوص(ترمینال) روی درپوش عقب الکتروموتور سوار میگردد.
• خنک کاری الکتروموتورها:با دوران روتورها،کانالهای درپوش های الکتروموتور،به سمت داخل کشیده میشوند و در نهایت از فریم خارج میشوند.

انواع دینام کولری

انواع دینام کولری به شرح زیر میباشد:

موتور های با خازن دائم کار

هر یک از دورهای متفاوت این موتور دارای چهار نوع سیم پیچ متفاوت است. برای هر دور از الکتروموتور یه سیم پیچ مجزا، یک خازن و یک سیم پیچ به صورت سری هستند. به دلیل اینکه خازن ها در همیشه در حال کار هستن به آن ها الکتروموتور کولری با خازن دائم کار می‌گویند.

موتور های سیم پیچ راه انداز

این نوع از موتور ها دارای سه نوع سیم پیچ می‌باشند:

1. سیم پیچ دور کند که دارای شش قطب است
2. سیم پیچ دور تند که دارای چهار قطب است
3. سیم پیچ راه انداز که دارای چهار قطب است

انتخاب الکتروموتور کولری مناسب

عموما برای کولرهای معروف به کولر 3000، از الکتروموتور 1/3 اسب استفاده می شود. برای کولر 5000 از الکتروموتور کولری ½ اسب استفاده شده و برای کولر 7000 دینام ¾ اسب پیشنهاد می شود. عموما در بازار به دلیل نبود دانش فنی مناسب و یا سیاست های فروش، دینام ¾ کولری را برای تمام کولر ها پیشنهاد داده و می فروشند. استفاده از دینام با توان بالا علاوه بر هزینه اولیه زیاد، مصرف برق شما را نیز افزایش خواهد داد. پیشنهاد می شود برای انتخاب بهتر موتور کولر با ابتدا مخصات کولر خود را در نظر بگیرید و سپس اقدام به خرید الکتروموتور کولری مناسب اقدام کنید.

موتور کولر با قدرت 3/4

موتور کولر با قدرت ¾ اسب که به عنوان بالاترین قدرت در موتور کولر است معمولا با دسته های سبز رنگ که از دیگر سایز های موتور کولر متمایز است, شناخته می شوند. این موتور کولر مناسب برای نصب بر روی کولرهای با قدرت 6500 و7000 است که به صورت استاندارد تولید می شود تا قابل نصب بر روی تمامی کولر ها از جمله کولر آبی آبسال - سپهرالکتریک - برفاب و...  ( مصرف آب تقریبی این سایز کولر ها معمولا 30 لیتر بر ساعت است.) این سایز موتور کولر با خازن راه انداز می باشد و خازن راه‌انداز کولر آبی با سیم‌پیچ موتور(سیم پیچ کمکی) آن به صورت سری قرار می‌گیرد و تنها هنگام راه‌اندازی موتور کولر در مدار است. این خازن اختلاف‌فاز لازم برای راه‌اندازی موتور را فراهم می‌کند و سپس توسط کلید گریز از مرکز از مدار خارج می‌شود. موتورکولر زیر ¾ اسب بخار معمولا خازن راه‌انداز ندارند و موتورهای پرقدرت‌تر معمولا از خازنی با ظرفیت 130 تا 140 میکروفاراد و 110 ولت استفاده می‌کنند. پس بنابراین هم به صورت علمی و هم به صورت تجربی برای موتور کولر با قدرت های کمتر از ¾ احتیاجی به خازن راه انداز نمی باشد.

موتور کولر با قدرت 1/2

موتور کولر با قدرت ½ اسب که به عنوان دومین سایز موتور کولر معرفی می گردد مناسب برای نصب بر روی کولرهای آبی 4000 و 5000 می باشند. این سایز موتور کولر که با دستگیره سفید نسبت به باقی موتورها, متمایز شده اند احتیاجی به خازن راه انداز نداشته و توسط سیم پیچ اصلی راه اندازی می شوند . عملکرد مکانیکی این موتور کولر مانند سایر سایز ها به صورت بلبرینگی است که بلبرینگ استفاده شده در آن بسیار مرغوب و مناسب در برابر رطوبت های داخل کولر و همچنین مقاوم در برابر گردو خاک است تا بتواند صدای موتور کولر را به حداقل ترین صدای ممکن برساند. به دلیل اینکه این موتورها باید به وسیله هوای داخل کولر خنک شوند, آی پی آنها 22 است تا باداشتن فضاهایی بر روی موتور, چرخش و خنک کاری سیم پیچ به بهترین شکل ممکن انجام شود.

موتور کولر با قدرت 1/3

موتور کولر با قدرت 1/3 اسب که کوچکترین سایز موتور کولر های آبی می باشد و مناسب برای کولرهای با سایز 3000 و3500 است . این سایز موتور کولر با دسته های به رنگ قرمز هستند که بدون خازن است . بیشتر مشتریان و تعمیر کاران برای بازدهی و قدرت بیشتر برای کولرهای با این سایز نیز قدرت موتور ½ اسب را انتخاب می کنند تا مقاومت بیشتری در برابر بارهای اضافه داشته باشد.

آیا میتوان از الکتروموتور معمولی بجای موتور کولر استفاده کرد؟

استفاده از الکتروموتور معمولی یا به عبارتی الکتروموتور تک دور مطمئنا به لحاظ کاربرد مشکلی ایجاد نمی کند. اما باید توجه داشت که با توجه به اینکه الکتروموتورهای معمولی در ایران IP54 بوده و درجه حفاظت کافی برای استفاده در محل های مرطوب را ندارند. ولی به طور کلی با دینام معمولی هم می توان، با رعایت ملاحظات برقی، کولر را راه اندازی کرده و استفاده کرد.

راه های جلوگیری از سوختن موتور کولر چیست؟

• برای افزایش عمر و بهره وری الکتروموتور کولری بهتر است که بر روی آن محافظ پاشش آب استفاده شود.
• این حفاظ در حقیقت از نفوذ آب به سیم پیچ الکتروموتور جلوگیری میکند،و از سوختن احتمالی دینام کولر جلوگیری خواهدکرد.
• بازدید دوره ای از پولی و تسمه متصل به موتور است،که نباید اصطلاحا گیرپاج کند.لذا با روغنکاری دوره ای،از گیرپاج احتمالی جلوگیری کرد.
• استفاده از خازن محافظ یکی دیگر از نکات مهم در خرید موتور کولر است.
• موتور کولر الکتروژن خازن دار،با استفاده از خازن محافظ سعی کرده است،که از سوختن احتمالی موتور در نوسانات و...جلوگیری کند.