پیش از پرداختن به انواع بدنه در شیرآلات صنعتی لازم است به طور کامل با این ابزارها آشنا شد. شیرها یا ولوها (Valve) کامل ترین تجهیزات مکانیکی هستند که در سیستم های لوله کشی (Piping) مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع مختلف این تجهیزات جهت قطع و وصل کامل جریان و همچنین تنظیم پارامترهای حیاتی از جمله دما، فشار، جریان سیال، سطح مایعات و ایمنی آن ها استفاده می شود. این تجهیزات را با در نظر گرفتن فاکتورهایی از جمله نوع سیال، دما و فشار و نوع محیط نصب در متریال های مختلفی تولید می کنند.
انواع شیرآلات صنعتی و جنس بدنه آن ها
شیرآلات صنعتی بر اساس جنس بدنه به انواع مختلفی دسته بندی می شوند. اصلی ترین دسته بندی این تجهیزات بر اساس آلیاژ و متریال به کار رفته در آن ها به شرح ذیل هستند.
● شیر چدنی:
● شیر برنجی:
● شیر فولادی:
● شیر استنلس استیل:
کاربرد شیرآلات صنعتی
شیرآلات صنعتی با توجه به جنس بدنه در موارد متعددی مورد استفاده قرار می گیرند و دارای کاربردهای متفاوتی هستند.
از شیرآلات چدنی برای کنترل و تنظیم قطع و وصل جریان سیالات در بخش های مختلف صنعتی استفاده می شود. مهم ترین کاربرد این شیرها در سیستم های انتقال آب، سیستم های آبرسانی، نفت و گاز نیروگاه ها، انتقال، تأسیسات آب و فاضلاب، صنایع غذایی و دارویی صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی است. کاربردی ترین شیرهایی که از جنس چدن ساخته شده اند عبارتاند از:
● شیر کشویی یا شیر دروازه ای (Gate Valve)
● شیر پروانه ای (Butterfly Valve)
● شیر فشارشکن
● شیر تخلیه هوا
شیرآلات برنجی
شیرآلات صنعتی از جنس برنج (Brass Valve) جزء پرمصرف ترین تجهیزات در صنایع مختلف هستند. مهم ترین کاربرد این شیرها شامل تأسیسات ساختمانی، سیستم های تهویه مطبوع، لوله کشی های آب گرم و سرد، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی هستند. فلز برنج به کار رفته در این شیرها متشکل از آلیاژهای مس و روی است. برنج نسبت به فلزات ذکر شده از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار است. همچنین در مواجه با حرارت، خوردگی و زنگ زدگی مقاومت بی نظیری دارد. از جمله متداول ترین شیرهای برنجی که در صنایع مختلف استفاده می شوند شیرهای برنجی گازی و شیرهای برنجی فلکه کشویی هستند.
شیر فولادی/ شیرآلات صنعتی
این نوع از شیرآلات صنعتی از مقاومت بالا و قیمت پایینی برخوردار هستند. علاوه بر آن جزء پیشرفته ترین تجهیزات به کار گرفته شده در صنعت هستند. از این شیرها در صنایع مختلفی مانند صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و آب و فاضلاب استفاده می شود.
شیرآلات صنعتی استنلس استیل
شیرآلات استنلس استیل دارای استحکام بالایی در برابر اکسیده شدن با دما و حرارت هستند. علاوه بر آن این ابزارها از لحاظ ظاهری بسیار زیبا و شکیل هستند. شیرهای پروانه ای، گیوتینی و کروی از جمله شیرهایی هستند که از متریال استنلس استیل در ساخت آن ها استفاده شده است.
ساختار شیرآلات صنعتی
برخی از شیرآلات صنعتی از لحاظ ساختار با هم متفاوت هستند. با این حال در ساختمان همه آن ها بخش هایی وجود دارند که ثابت و همیشگی هستند. این بخش ها شامل موارد ذیل هستند.
بدنه شیرآلات صنعتی (Body Valve)
بدنه شیرآلات صنعتی همانند محفظه ای فلزی است که سایر اجزاء تشکیل دهنده در درون آن قرار داده می شوند. بخش انتهایی بدنه از نظر نوع اتصال فلنجی و جوشی هستند که با روش ریخته گری و فورج ساخته می شوند. لازم به ذکر است که ضخامت و نوع تولید بدنه به فشار و دمای کاری بستگی دارد.
درپوش یا بونت شیر
درپوش یکی دیگر از بخش های تشکیل دهنده ساختار شیرآلات صنعتی است که برای خودداری از ورود گرد و غبار به درون دستگاه تعبیه شده است. درپوش روی بدنه شیرها اغلب به روش های پیچی و روش جوشی نصب و مونتاژ می شود.
مجرا بند دستگاه (Closure member)
مجرا بند یکی از مهم ترین و اصلی ترین اجزاء تشکیل دهنده شیرآلات صنعتی است. این بخش همان جسمی است که مسیر عبور سیال را مسدود می کند.
تریم شیر (Trim valve)
تریم یکی از محکم ترین و مقاوم ترین بخش های شیرآلات است که به دلیل تماس با سیالات مختلف آن را از متریال های بسیار محکم تولید می کنند. تریم ولو در واقع مجموعه از قطعاتی است که تأثیر بالایی در آببندی دستگاه ایفا می کنند.
نشیمنگاه شیر یا سیت شیر
نشیمنگاه یا همان سیت قسمتی است که جهت آببندی اطراف مجرا بند مانند دیسک، بال و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
استم یا ساقه شیر
ساقه ولو یا استم شیر بخش ارتباط دهنده میان مجرا بند و عملگر است که مسئول انتقال نیرو از عملگر (اهرمی و گیربکس) دستگاه به مجرا بند یا دیسک و بال است.
یوک
یوک در شیرآلات صنعتی به رابط بدنه و درپوش با عملگر اطلاق می شود که جنس آن را از محکم ترین و مقاوم ترین متریال ها مانند فولاد انتخاب می کنند.
پکینگ آب بندی شیر
از پکینگ جهت آببندی و جلوگیری از تجمع آلودگی و گرد و خاک به درون شیر استفاده می شود. این بخش معمولاً ما بین استم و درپوش تعبیه می شود.