فلوسوئیچ یا سوئیچ جریان (Flow Switch) یک دستگاه است که برای کنترل و نظارت بر جریان مایعات و گازها استفاده می‌شود. این سوئیچ‌ها معمولاً شامل یک سنسور حسگر و واحد سوئیچینگ می‌باشند.
حسگر برای تشخیص حضور یا عدم حضور جریان استفاده می‌شود. واحد سوئیچینگ، سیگنال حاصل از حسگر را تفسیر می‌کند و در صورتی که جریان سیال را تشخیص دهد که از مقدار تنظیم شده بیشتر یا کمتر است، اقدام به فعال‌سازی آلارم یا اتصال/قطع دستگاه‌های دیگر مانند پمپ می‌کند.
استفاده از فلوسوئیچ‌ها در صنایع مختلف برای کنترل جریان مایعات، گازها و بخارها بسیار رایج است. آنها به عنوان یک ابزار حفاظتی عمل می‌کنند تا در صورت وقوع مشکلاتی مانند افزایش ناگهانی یا کاهش قابل توجه جریان، سیستم را محافظت کنند. همچنین، فلوسوئیچ‌ها می‌توانند برای اندازه‌گیری دقیق جریان و کنترل آن در سیستم‌ها استفاده شوند.
در کل، فلوسوئیچ‌ها وظیفه کنترل جریان را بر عهده دارند و با تشخیص وجود یا عدم وجود جریان، سیگنال قطع یا وصل را به دستگاه‌های دیگر ارسال می‌کنند.
عملکرد فلوسوئیچ
فلوسوئیچ‌ها (Flow Switches) به منظور سنس کردن دبی سیال یا هوا با استفاده از یک شیر داخلی درون سوئیچ استفاده می‌شوند. یک واحد سوئیچینگ، سیگنالی که توسط شیر ارسال می‌شود را تشخیص می‌دهد و سیگنال الکتریکی را افزایش یا کاهش می‌دهد. این واحد سوئیچینگ می‌تواند یک پمپ یا شیر را روشن یا خاموش کند تا دبی مناسب در سیستم حفظ شود. فلوسوئیچ‌ها قادرند برای نظارت بر خصیصه‌های دبی مانند حجم، سرعت و فشار و همچنین تنظیم هر تغییری که رخ می‌دهد، استفاده شوند. این دستگاه‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات در سیستم‌ها کمک کنند.
انواع فلوسوئیچ
فلوسوئیچ تیغه ای یا پدالی (Paddle Flow Switch):
فلوسوئیچ تیغه ای یا پدالی دارای یک پره (تیغه) است که در تأثیر جریان مایع به حرکت در می‌آید. وقتی جریان مایع پره را به حد تنظیم شده‌ای می‌رساند، سیگنال الکتریکی برای واکنش ارسال می‌شود. این فلوسوئیچ‌ها برای کنترل جریان مایع در دیگ بخار، سیستم‌های تهویه مطبوع، کنترل دمپرها بر اساس جریان، و محافظت از تجهیزات مانند پمپ‌ها، موتورها، چیلرها و سیستم‌های خنک‌کننده، سیستم‌های اطفاء حریق، دستگاه‌های پزشکی و سایر تجهیزات که نیاز به بررسی عبور مایع دارند، استفاده می‌شوند.
فلوسوئیچ پیستونی (Piston Flow Switch):
این فلوسوئیچ از یک پیستون و یک فنر تشکیل شده است. پیستون با جریان سیال به حرکت در می‌آید و سیستم را کنترل می‌کند. فنر پیستون را به حالت اولیه برمی‌گرداند. فلوسوئیچ پیستونی در سیستم‌هایی که جریان سیال در آنها پایین است، مانند خطوط خنک‌کننده و سیستم‌های روغنکاری با فشار بالا، استفاده می‌شود. این نوع فلوسوئیچ در تشخیص جریان کم در خطوط خنک‌کننده، سیستم‌های روغنکاری فشار بالا، و در مورد عبور سیال‌هایی مانند روغن، هوا، آب و گازها کاربرد دارد.
فلوسوئیچ ترمال یا گرمایشی (Thermal Flow Switch):
فلوسوئیچ ترمال یا گرمایشی بر اساس انتقال حرارت از طریق همرفت عمل می‌کند. این فلوسوئیچ دارای دو سنسور دما است، یکی از سنسور قرار داده شده در مسیر جریان و دیگری در خارج از مسیر جریان. وقتی جریان گاز وجود دارد، حرارت از سنسور داخلی به سنسور خارجی منتقل می‌شود و دما در سنسور داخلی بالا می‌رود. این تغییر دما سیگنال الکتریکی را فرستاده و فلوسوئیچ را فعال می‌کند. فلوسوئیچ ترمال برای کنترل جریان در سیستم‌های گرمایشی، خنک‌کننده‌ها، و سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شود.
فلوسوئیچ توربینی (Turbine Flow Switch):
فلوسوئیچ توربینی در مواردی که جریان مایع کم و همچنین دما و فشار فرآیند پایین باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلوسوئیچ‌ها دارای یک توربین هستند که با جریان مایع به حرکت در می‌آیند و سیگنال الکتریکی را تولید می‌کنند. فلوسوئیچ توربینی برای کنترل جریان مایع در سیستم‌هایی مانند فلوسوئیچ‌های پیکیج استفاده می‌شود.
همه این انواع فلوسوئیچ‌ها برای کنترل جریان مایع در انواع صنایع و سیستم‌های مختلف استفاده می‌شوند و بسته به نیازهای خاص هر سیستم، از یکی از این فلوسوئیچ‌ها استفاده می‌شود.
کاربردهای فلوسوئیچ
فلوسوئیچ‌ها کاربردهای گسترده‌ای در صنعت دارند و معمولاً به دو دسته فلوسوئیچ مایعات و فلوسوئیچ هوا تقسیم می‌شوند. در ادامه، به توضیح کاربردهای هر یک از این دسته‌ها می‌پردازم:
1. فلوسوئیچ مایعات:
پمپ: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های پمپاژ مایعات برای کنترل جریان و عملکرد پمپ‌ها استفاده می‌شوند.
دستگاه‌های خنک کننده: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های خنک کننده برای کنترل جریان مایع خنک کننده به کار می‌روند.
آبپاش: در سیستم‌های آبپاشی، فلوسوئیچ‌ها برای تشخیص و کنترل جریان آب استفاده می‌شوند.
آب گرمکن: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های آب گرمکن برای تشخیص و کنترل جریان آب گرم استفاده می‌شوند.
تهویه مطبوع: در سیستم‌های تهویه مطبوع، فلوسوئیچ‌ها برای کنترل جریان سیالات خنک کننده و گرم کننده به کار می‌روند.
سیستم انتقال مایعات: فلوسوئیچ‌ها به منظور کنترل و مانیتورینگ جریان در سیستم‌های انتقال مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تصفیه آب و کلرزنی: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های تصفیه آب و کنترل جریان کلر به کار می‌روند.
2. فلوسوئیچ هوا:
تهویه اگزوز: در سیستم‌های تهویه اگزوز خودروها، فلوسوئیچ‌ها برای تشخیص جریان هوای اگزوز استفاده می‌شوند.
تصفیه هوای اتاق و سیستم فیلتر اتاق: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های تصفیه هوا و کنترل جریان هوای تمیز در محیط‌های داخلی به کار می‌روند.
گرمایش مجرایی: فلوسوئیچ‌ها در سیستم‌های گرمایش مجرایی برای کنترل جریان هوا به کار می‌روند.
سیستم تامین هوا: در سیستم‌های تهویه مطبوع و تهویه هوا، فلوسوئیچ‌ها برای کنترترل جریان هوا و تشخیص حضور آن در سیستم استفاده می‌شوند.
این فقط چند مثال از کاربردهای فلوسوئیچ‌ها در هر دسته است. همچنین، بسته به نوع فلوسوئیچ و نیازهای خاص صنعتی، کاربردهای دیگری نیز وجود دارد. هدف اصلی فلوسوئیچ‌ها در هر دو دسته، تشخیص و کنترل جریان مایعات و هوا در سیستم‌های صنعتی است.
برندهای مطرح فلوسوئیچ
در بازار فلوسوئیچ‌ها، تعداد زیادی برند و تولیدکننده وجود دارد. این برندها همه به عنوان تولیدکنندگان مطرح فلوسوئیچ‌ها شناخته می‌شوند. برخی از برندهای معروف فلوسوئیچ عبارتند از:
- فلوسوئیچ عیوض تکنیک
- فلوسوئیچ مدکو (Madeco)
- فلوسوئیچ E+H (Endress+Hauser)
نکات مهم برای انتخاب فلوسوئیچ و خرید آن
در هنگام خرید و انتخاب فلوسوئیچ، توجه به چند نکته مهم می‌تواند کمک کند تا انتخاب صحیحی انجام شود.
- 1. نوع اتصال
- 2. نوع کانکشن
- 3. رنج جریان
- 4. ویسکوزیته ی
- 5. چگالی سیال
- 6. محل نصب
- 7. ویژگی های خاص
- 8. اعتبار برند
- 9. استانداردها و گواهینامه‌ها
با توجه به این نکات، مهم است که نیازها و مشخصات خاص سیستم را در نظر بگیرید و با تحقیق و مشاوره با تولیدکنندگان و فروشندگان، فلوسوئیچ مناسبی را برای خرید و انتخاب انتخاب کنید.
نتیجه گیری
با توجه به مواردی که در بالا اشاره شد میتوان نتیجه گرفت که فلوسوئیچ، یک دستگاه کنترل جریان سیالات است که در صنایع مختلف به کار می‌رود. با تشخیص تغییرات جریان سیال، سیگنالی تولید می‌کند که می‌تواند برای کنترل سیستم‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
