لوله داربستی ، که به آن داربست نیز گفته می شود، یک ساختار موقت است که برای پشتیبانی از خدمه کار و مواد برای کمک به ساخت ، نگهداری و تعمیر ساختمان ها ، پل ها و سایر سازه های در حال ساخت و ساز استفاده می شود. لوله داربستی یا داربست ها به طور گسترده در سطح شهر مورد استفاده قرار میگیرند تا به ارتفاعات و طبقات بالا دسترسی پیدا کنند که در غیر این صورت دستیابی به آنها دشوار است. لوله داربست بی کیفیت و در نتیجه داربست ناامن می تواند منجر به مرگ یا آسیب جدی به افراد در حال کار در ساختمان شود. در این مقاله از پیاتک می خواهیم به بررسی لوله داربستی و شرح آن بپردازیم.
لوله داربستی
داربست های ساختمانی سازه هایی فلزی می باشند که برای دسترسی به نقاط دشوار ساختمان در هنگام ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. داربست ها از لوله هایی ۶-۳ متری از جنس فلز تشکیل می شوند. این لوله ها که به نام لوله داربستی شناخته می شوند در دو نوع سبک و سنگین و برای شرایط وزنی متفاوت فراهم گردیده اند. سایز استاندارد این محصول دارای قطر خارجی ۴۸٫۳ میلی متر و ضخامت دیواره ۳٫۲ میلی متر و طول ۶ متر است. هدف از داربست و کابرد آن, فراهم کردن بستر کاری ایمن و دسترسی مناسب برای خدمه کار برای انجام کارهای خود است. استاندارد‌های بین المللی شرایط عملکرد داربستهای کاری را تعیین می کند. این استانداردها بطور قابل توجهی مستقل از موادی هستند که لوله داربستی از آنها ساخته شده است.
عوامل موثر بر قیمت
این لوله ها در دو نوع گالوانیزه و فولادی موجود هستند اما زیر مجموعه ی لوله های فولادی قرار می گیرند و دو نوع درزدار و بدون درز آنها وجود دارند. به منظور کاهش هزینه تولید، این مصالح به صورت درزدار تولید می‌شوند اما نوع بدون درز ایمنی به مراتب بیشتری دارد.لوله های داربستی در سه دسته سبک، معمولی و سنگین تولید میگردند.قیمت تمام شده برای لوله های داربستی به دو صورت وزنی یا شاخه ای محاسبه خواهد شد که بر این اساس قیمت لوله داربستی سبک به صورت شاخه ای نسبت به دو نوع معمولی و سنگین، ارزانتر است اما اگر به صورت وزنی محاسبه شود، سه نوع سبک، معمولی و سنگین تفاوت قیمتی زیادی با یکدیگر نخواهند داشت. قیمت لوله داربستی به عوامل زیر بستگی می باشد:
- جنس لوله که متاثر از محل مورد استفاده می باشد.
- وزن لوله که متاثر از ضخامت ورق و سایز آن می باشد.
- طول لوله و سایز لوله که تعیین کننده قطر داخلی و خارجی آن می باشد.
- ضخامت لوله که رایج ترین آنها 2 و 2.5 میلی متر می باشد.
انواع لوله داربستی
پنج نوع لوله داربستی اصلی وجود دارد که امروزه در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. که شامل موارد زیر است
- اجزای لوله و کوپلر (اتصالات)
- اجزای داربست پیش ساخته سیستم مدولار
- داربست های سیستم مدولار H-frame (نما)
- داربست های الوار
- داربست های بامبو (بخصوص در چین)
انواع لوله داربستی در ایران
انواع لوله داربستی به کار رفته در ایران به شرح زیر است:
داربست مثلثی
این سازه از فریم های مثلثی شکل تشکیل گردیده اند که به صورت نر و ماده به یکدیگر متصل شده اند. از مزایای آن نیز می توان به سهولت در باز و بسته شدن و عدم نیاز به کارگر ماهر اشاره کرد.
داربست چکشی کاسه ای
این سازه از پایه های قائم و مهارهای افقی تشکیل شده است. از مزایای آن نیز می توان به قابلیت توسعه در پلان و عدم نیاز به مهاربندی در ارتفاع های زیاد و قابلیت استفاده در داربست بندی نمای ساختمان ها اشاره کرد.
داربست لوله و گیره ای
این نوع داربست معمولا داربست لوله و کوپلر هم نامیده می شود. داربست لوله و گیره نوعی داربست همه کاره است که از لوله های فلزی و گیره تشکیل شده است. لوله های عمودی از طریق بستهای زاویه ای راست به لوله های افقی وصل می شوند. به منظور تثبیت داربست ، لوله های مورب بطور دوره ای از طریق بستهای چرخان به داربست وصل می شوند. این نوع داربست معمولا در مواردی مورد نیاز است که به تطبیق پذیری بیشتر نیاز باشد. در بسیاری از کشورها ، این نوع داربست در ساخت و ساز رایج است. لوله های افقی در این داربست می توانند در هر ارتفاعی در امتداد لوله عمودی قرار بگیرند (طبق محدودیت های مهندسی مجاز است) و لوله های عمودی یا پایه ها را می توان در هر فاصله از دیگری قرار داد. داربست لوله و گیره از همه نوع داربستی بسیار پرتوان و مقاوم‌تر است.
کاربردهای لوله داربستی
- ساختار موقتیست برای پشتیبانی از خدمه کار استفاده میشود
- برای کمک به ساخت ، نگهداری و تعمیر ساختمان ها ، پل ها و سایر سازه های در حال ساخت و ساز استفاده می شود.
- در برج های دیده بانی استفاده میشود.
- در غرفه های نمایشگاهی استفاده میشود.
- در رمپ های اسکی استفاده میشود.
- در پروژه های هنری استفاده می شود.
ساختار لوله داربستی و داربست ها
داربست فلزی در هنگام ساخت ، نگهداری و تعمیر مورد استفاده قرار می گیرد. داربست های فلزی به کارگران اجازه می دهد تا به مکانهای مرتفع و دورافتاده در هر ساختمانی دسترسی پیدا کنند. داربست فلزی بسته به پروژه مورد نظر می‌تواند اشکال مختلف دارد.
داربست های پشتیبانی شده
این رایج ترین نوع داربست است. این بنا از زمین به بالا ساخته شده است و معمولاً در بیشتر اماکن ساختمانی مشاهده می شود. این ساده ترین ، راحت ترین ، ایمن ترین و مقرون به صرفه ترین ساختار داربست است. در صورت وجود ساختار با ارتفاع زیاد یا در صورت نیاز به بارهای بسیار سنگین، می توان به لوله های داربستی اضافه کرد.
داربست های معلق
معمولا از پشت بام یک ساختمان معلق می شوند. این گزینه مناسب برای شرایطی است که امکان ساخت یک پایه وجود ندارد ، یا جایی که نیازهای دسترسی محدود به سطوح بالا باشد و ساختار داربست از سطح زمین به بالا عملی نخواهد بود.
داربست نورد
از نظر ساختاری شبیه به داربستهای پشتیبانی شده است. تفاوت در این است که به جای قرار دادن یک پایه پایدار ، از چرخ های کرچک استفاده می شود تا امکان تحرک داشته باشد. در صورت نیاز به کار در طول ساختمان ، گزینه خوبی است. چرخ ها هر زمان که کارگران یا موادی در داربست وجود داشته باشند برای اطمینان از ایمنی همه قابل قفل شدن هستند.
مواد تشکیل دهنده داربست
مواد داربست فلزی شامل موارد زیر است:
لوله ها
لوله ها معمولا از فولاد یا آلومینیوم ساخته می شوند. نوع فولاد مورد استفاده معمولا از جنس استیل گرم است. در شرایط ویژه ای که خطرات ناشی از کابل های برقی وجود دارد ، می توان از لوله های زخمی با الیاف شیشه در یک ماتریس نایلون یا پلی استر استفاده کرد. تفاوت اصلی بین فولاد و آلومینیوم در وزن است: فولاد تقریباً 3 برابر سنگین تر از آلومینیوم است.
بست ها
لوله های فلزی توسط بستها در کنار هم قرار می گیرند. سه نوع اساسی بست وجود دارد: جفت کننده های زاویه دار راست، جفت کننده های عقب و اتصال دهنده های چرخان. علاوه بر این ، می توان از پین های اتصالی برای اتصال لوله های انتهایی استفاده کرد.
تخته یا عرشه
کف سازه داربست می تواند از تخته های چوبی یا عرشه های ساخته شده از فولاد یا آلومینیوم باشد. در جایی که از تخته های چوبی استفاده می شود ، انتهای آنها توسط صفحات فلزی معروف به آهن آهک یا صفحه ناخن محافظت می شود.
نکات مهم در استفاده از لوله داربستی
- چنانچه ارتفاع ساختمان کم باشد در قسمت های داخلی از داربستهای کوتاه و با وزن کم استفاده می گردد.
- حداکثر ارتفاع مجاز این داربست ها حدود ۳ متر می باشد.
- در ساختمان های بلند از داربست هایی با ارتفاع زیاد استفاده می شود. در این سازه ها از لوله هایی فولادی با قطر ۵ سانتی متر و ضخامت حدود ۴ میلی متر استفاده می گردد.
- برای وصل کردن لوله داربست در این سازه ها از بست داربست استفاده می گردد.
- پایه های عمودی داربست یا همان لوله های استاندارد نقش مهمی در استحکام داربست دارند که حداکثر فاصله آنها از هم ۲ متر می باشد.
- داربست خوب داربستی است که شما تمامی پایه های استاندارد را در یک خط مستقیم مشاهده کنید.
- حداقل بار ایمن برای این بستها ۰/۵۳ کیلو نیوتن می باشد.
نکات ایمنی
یکی از نکات ایمنی که در هنگام کار با داربست لازم است رعایت شود استفاده از کفش های غیر لغزنده می باشد. همچنین در هنگام کار بایستی از کمربند ایمنی استفاده گردد. ورود و خروج به سکوی کار نیز بایستی از طریق راه های ایمن صورت گیرد. نردبان ورودی به سکوی کار نیز بایستی به طور مطمئن به سکوی کار متصل گردد.لازم به ذکر است که حدود ۲۰ درصد خسارات ناشی از این سازه در هنگام نصب و برداشت آن می باشد. بنایراین فراهم کردن سکوی کار مناسب برای کارگر از الزامات مهم نصب داربست می باشد. همچنین اگر تخته های داربست به خوبی با طناب یا تسمه متصل نشوند به آسانی لیز خورده و موجب خسارات جدی در حین ساخت و ساز می گردد. بنابراین بازرسی تخته ها پیش از نصب از الزامات ایمنی این سازه ها است. بارگذاری بیش از حد بر روی داربست ها نیز موجب خمش زیاد تخته ها می گردد. بارگذاری بار زیاد بر روی این سازه در نهایت منجر به واژگونی داربست ها می گردد. عدم تنظیم سکوها و سکوهایی بدون میله های محافظ نیز از عواملی است که منجر به آسیب های جبران ناپذیر در هنگام نصب این سازه ها می گردد. همچنین باید توجه داشته باشید که در هنگام نصب داربست ها با خطوط الکتریکی بالای آن ها تماس پیدا کرده و ممکن است سبب خسارت گردند. بنابراین این مساله پیش از نصب داربست باید به خوبی بررسی گردد.
مشخصات لوله داربستی
- داربستها از لوله هایی ۶-۳ متری از جنس فلز تشکیل می شوند.
- در دو نوع سبک و سنگین و برای شرایط وزنی متفاوت فراهم گردیده اند.
- سایز استاندارد: دارای قطر خارجی ۴۸٫۳ میلی متر و ضخامت دیواره ۳٫۲ میلی متر و طول ۶ متر است.
لینک های مرتبط :
