گیربکس هلیکال یکی دیگر از انواع گیربکس صنعتی می باشد که به عنوان گیربکس شافت مستقیم یا Bevel Helical هم معروف است و برخلاف گیربکس حلزونی و مکعبی، دارای راندمانی بیش از 90 درصد است. در گیربکس هلیکال دو محور دوران همانند گیربکس حلزونی بر یکدیگر عمود هستند، با این تفاوت که در گیربکس حلزونی از ماردون و چرخ دنده ساده استفاده شده است ولی در این نوع گیربکس ها از چرخنده دنده پینیون استفاده شده است که راندمان بیشتری دارند. در این مقاله به بررسی گیربکس هلیکال می پردازیم.
گیربکس هلیکال چیست ؟
یکی از پرمصرف ترین گیربکس هـای صنعتی گیربکس هلیکال یا شافت مستقیم است. این گیربکس هـا از تعدادی زوج دنده که داخل یک پوسته قرار گرفته اند تشکیل شده است کـه در دو طرف محورهای چرخ دنده ها نیز یاتاقان های غلتشی قرار گرفته است. چرخ دنده ایـن گیربکس بصورت مارپیچ (هلیکال) یـا ساده (مستقیم) است. در این گیربکس هـا بدلیل زاویـه مـورب امتداد دنده ها با مـحور ، در هر لحظه بیش از یک دنده از هر چـرخ دنده با هم درگیر هستند و این امر موجب کاهش استهلاک دنده ها و وارد آمدن فشار کمتری به آنها می شود. در این گیربکس ها محور خروجی در امتداد محور الکتروموتور قرار داشته و قطر شافت خروجی با اندازه های استاندارد مختلف است. بـا توجه به نوع کاربری ، این گیربکس هـا به صورت پایه دار ، فلانچ دار و پایه و فلانچ است. جنس پوسته این گیربکس ها معمولا از چدن یا فولاد و شافت های فولادی و یاتاقان آنها معمولا غلطشی است. در حالیکه در ساختار درونی گیربکس حلزونی و مکعبی ، فقط از یک نوع چرخ دنده استفاده شده است، در گیربکس هلیکال اجزاء تشکیل دهنده متغیر هستند و گاها متناسب با کاربرد و میزان انتقال دور, به صورت چند محوره تولید می شوند، بعضا نیز به صورت دو چرخ دنده عمود برهم (از نوع پینیون) تولید می شوند که علاوه بر توانایی انتقال گشتاور قادر به تغییر جهت 90 درجه گشتاور ورودی هستند ، این نوع از گیربکس هلیکال به گیربکس BEVEL معروف می باشد.
مشخصات گیربکس هلیکال
یکی از اصلی ترین ویژگی های گیربکس صنعتی هلیکال ( شافت موازی) کم صدا بودن گیربکس در هنگام کار است. این نوع گیربکس برا جلوگیری از برگشت پذیری خروجی دارای ترمز است و در ورودی و خروجی دارای فلنچ است. گیربکس هلیکال وابسته به نسبت تبدیل و سایر مشخصات انتخابی در صنایع مختلفی از جمله فولاد ، نساجی ، معدنی ، بسته بندی ، بالابر ، سیمان ، انتقال مواد ، غذایی و آشامیدنی ، چوب ، لاستیک ، پلاستیک و سایر صنایع مرتبط کاربرد دارد. این نوع گیربکس شامل تعدادی چرخ دنده است که دارای یک ساختار مارپیچ یا هلی (هلیکال) هستند . این گیربکس ها از محل پایه به صورت افقی و عمودی بر سطح موردنظر نصب می شوند و معمولا از طریق چرخ دنده ها ، چرخ زنجیر ، کوپلینگ و در بعضی مصارف با کوپله مستقیم انتقال قدرت و نیرو می نمایند. این نوع چرخ دنده ها از دسته چرخ دنده های ساده ولی با امتداد پروفیل مورب نسبت به امتداد شفت می باشند. انتقال قدرت و نیرو در این گیربکس ها به علت کاهش یافتن صدا و درگیری نرم چرخ دنده در سیستم انتقال نیرو به کار می روند و می توانند در دورها و توان های بالاتری نسبت به دنده های ساده استفاده می شوند . اساس کار این گیربکس ها به این صورت است که با کاهش دور باعث افزایش گشتاور در قسمت خروجی می شوند .
مزایا گیربکس هلیکال
گیربکس هلیکال دارای مزایای فراوانی است. یکی از مزایا استفاده از گیربکس هلیکال ، این است که در حالی که چرخش محور خروجی نسبت به محور ورودی بسیار کمتر است قدرت در خروجی چند برابر قدرت در ورودی است. گیربکس هلیکال نیز همانند گیربکس معکبی و حلزونی هم به صورت فلنچ دار و هم به صورت بدون فلنچ تولید می شود. در موارد فلنچ دار, گیربکس به صورت مستقیم با منبع تولید توان( الکتروموتور) کوپل می شود، برخلاف موارد فلنچ دار در تیپ های بدون فلنچ، گیربکس با تسمه پولی و چرخ زنجیر به منبع تولید توان(الکتروموتور) متصل می شوند. در این موارد حجم فضای اشغالی برای نصب گسترش می یابد. به طور معمول الکتروموتور الکتروژن بهترین گزینه برای کوپل شدن با گیربکس هلیکال است.
- این گیربکس ها از استحکام ، مقاومت و گشتاور بسیار بالایی برخوردار می باشد.
- همچنین دارای کارکرد و طول عمر بسیار بالایی می باشد که به همین علت در صنایع سنگین بسیار پر کاربرد است.
کاربرد گیربکس هلیکال
گیربکس هلیکال در صنایعی مانند، صنایع زیر کاربرد دارد:
- صنایع آب و فاضلاب
- صنایع ماشین سازی
- صنایع مس و فولاد
- صنایع داروسازی
- صنایع شیشه و سرامیک
- صنایع غذایی
- صنایع بسته بندی
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
- صنایع دریایی
- بالابرها ، رولینگ ،
- صنایع کشاورزی
- وینچ ها و کوره ها
- مخلوط کن های صنعتی ،
- تابلوهای تبلیغاتی ،
- نوار نقاله ها ، جرثقیل های سقفی ، بچینگ ، کانوایر و …..
انواع گیربکس هلیکال
- انواع گیربکس هلیکال در بازار به سه صورت گیربکس هلیکال پایه دار ، گیربکس هلیکال فلنچ دار و گیربکس هلیکال پایه و فلنچ دار میباشد.
- معمولا پوسته ی این گیربکس ها ازجنس فولاد یا چدن می باشند.
- یاتاقان ها و شافت های آن از نوع غلطشی می باشند.
روان کاری گیربکس هلیکال
روغنکاری گیربکس ها از مهم ترین مسائل نگه داری آن ها به شمار می رود. البته برخی از گیربکس ها روان کاری دائمی شده اند، این نوع گیربکس ها نیازی به روغنکاری ندارند. از این رو دارای درپوش های تراز روغن، تخلیه و یا هواکش نمی باشد.هدف از روغن کاری در گیربکس های صنعتی به شرح زیر است
- عمدتا جلوگیری از خرابی و فرسایش قطعات متحرک می باشد .
- روغن کاری صحیح از اصول اولیه نگاهداری گیربکس ها است
- انتخاب روان کننده مناسب به عمر طولانی ، کارکرد یکنواخت و راندمان بالای گیربکس کمک می نماید.
زمان تعویض روغن گیربکس صنعتی
با استفاده از کاتالوگ های موجود، دستورالعمل های کارخانه سازنده استخراج می شود. در صورت عدم دسترسی به کاتالوگ، از تجارب علمی و عملی کارشناسان فنی استفاده می گردد. نوع فرآورده روغنی که باید برای روغن کاری مورد استفاده قرار گیرد و همینطور نقاطی از گیربکس را که باید در زمان های مختلف نظیر روزانه ، هفتگی ، ماهانه ، سالانه و غیره روغنکاری شود. تعیین و مشخص میشود و سپس بر اساس برنامه روغنکاری تهیه و تنظیم میشود.
روغن کاری روزانه
با توجه به حساسیت گیربکس ها، نقاطی از آن بایستی روزانه طبق برنامه داده شده روغنکاری شوند. انجام روغنکاری روزانه گیربکس تحت نظارت مسئول روغنکاری بایستی توسط اپراتور دستگاه انجام شود. اولین مرحله از روغنکاری بایستی قبل از شروع بکار ماشین انجام شود.
روغن کاری هفتگی و روزانه
روغنکاری هفتگی و ماهانه به وسیله افراد تیم روغن کاری انجام می گیرد. این تیم موظف می باشد علاوه بر انجام کار روغنکاری ، کارت های مربوطه را که توسط قسمت برنامه ریزی تعمیرات و نگهداری به آنها ارائه گردیده پر و تکمیل نمایند و پس از تایید سرپرست خود به قسمت ذیربط عودت گردد.
روغن کاری سه ماهه و شش ماهه
تنظیم برنامه روغن کاری سه ماهه و شش ماهه که اکثرا توام با تعویض روغن مخازن بعضی از گیربکس های مستقر در کارخانه می باشد توسط قسمت برنامه ریزی تعمیرات و نگهداری تنظیم و برای اجرای دقیق آن به سرپرست تیم روغنکاری ارائه می گردد. در این برنامه اموری را که کارخانه سازنده در کاتالوگ ها توصیه گردیده، درج شده است.
لینک هار مرتبط :
