غبار سنج

غبار سنج یا پارتیکل کانتر چیست؟

غبار سنج (Particle Counter) یکی از تجهیزات اندازه‌ گیری دقیق کیفیت هوا است که با استفاده از نمایشگر دیجیتال LCD، مقدار و تعداد ذرات معلق و گرد و غبار موجود در هوا را سنجش می‌ کند. این دستگاه با نام‌ های دیگری مانند آنالایزر کیفیت هوا، غلظت‌ سنج و شمارنده ذرات معلق (پارتیکل کانتر) نیز شناخته می‌ شود.

پارتیکل کانتر تنها تجهیزی است که علاوه بر شمارش تعداد ذرات، توانایی تشخیص اندازه آنها بر حسب میکرون (µm) را دارد. برخی مدل‌ های پیشرفته نیز قابلیت اندازه‌گیری رطوبت (RH) و دمای محیط را ارائه می‌ دهند و برای ارزیابی دقیق‌ تر شرایط محیط‌ های صنعتی یا آزمایشگاهی به کار می‌ روند.

غبار سنج یا پارتیکل کانتر از برندهای مختلفی  نظیر تستو، فلوک، یونیتی، تس و غیره با مشخصات فنی گوناگون تولید می شود. هدف این مقاله راهنمای جامع انتخاب و خرید غبارسنج است تا شما پس از مطالعه آن، با درک کامل از مزایا، کاربردها و برندهای آن بتوانید مناسب‌ ترین دستگاه را با اطمینان از فروشگاه پیکاتک خریداری نمایید.

عملکرد غبار سنج چگونه است؟

همانطور که بیان شد غبارسنج یا پارتیکل کانتر دستگاهی دقیق برای شمارش و اندازه‌گیری ذرات معلق در هوا یا مایعات است. اساس عملکرد این تجهیزات بر پایه‌ی تکنولوژی نوری بنا شده که توانایی شناسایی ذرات با اندازه بسیار کوچک تا 0.3 میکرون را دارد. این اندازه‌گیری، مطابق با استانداردهای بین‌ المللی ISO 14644 و GMP انجام می‌ شود تا دقت و صحت نتایج تضمین شود. روش‌ های اندازه‌گیری ذرات با غبارسنج عبارتنداز:

پراکندگی نور لیزر (Light Scattering)

در این روش، ذرات معلق هنگام عبور از پرتو لیزر موجب پراکندگی نور می‌ شوند. حسگر حساس دستگاه شدت و زاویه‌ی نور پراکنده‌شده را ثبت کرده و آن را به اطلاعاتی درباره‌ی تعداد و اندازه ذرات تبدیل می‌ کند. این شیوه، پرکاربردترین روش در غبارسنج‌ های مدرن است.

انسداد نور (Light Obscuration)

در دستگاه‌ های مبتنی بر انسداد نور، منبع نوری (لیزر یا لامپ هالوژن) از میان جریان هوا عبور می‌ کند. هر ذره‌ای که در مسیر قرار گیرد، بخشی از نور را مسدود می‌ کند و میزان کاهش شدت نور متناسب با تعداد ذرات اندازه‌گیری می‌ شود. این روش برای محیط‌ های با غلظت بالا از گرد و غبار مناسب‌ تر است.

تصویربرداری مستقیم (Direct Imaging)

در مدل‌ های پیشرفته‌ تر، ذرات توسط نور روشن شده و دوربین با بزرگنمایی بالا از آنها تصویر‌برداری می‌ کند. نرم‌ افزار داخلی دستگاه با تحلیل تصاویر، اندازه و شکل ذرات را شناسایی کرده و دسته‌ بندی می‌ کند. این فناوری برای بررسی ساختار فیزیکی ذرات در تحقیقات علمی و دارویی کاربرد دارد.

دستگاه مقدار مشخصی از هوا یا سیال را از طریق پمپ نمونه‌ برداری داخلی مکش می‌ کند. این نمونه وارد محفظه نوری شده و در مسیر پرتو نور عبور می‌ کند. سپس حسگر لیزری یا اپتیکی داده‌ های مربوط به پراکندگی، انسداد یا تصویر ذرات را ثبت می‌ کند.

سیستم پردازشی دستگاه نتایج را به صورت تعداد ذرات در هر واحد حجم نمایش می‌ دهد و اطلاعات در نمایشگر LCD، حافظه داخلی یا نرم‌ افزار سیستم تهویه ذخیره می‌ شوند. غبارسنج‌ ها بر اساس طراحی در دو مدل زیر تولید می شوند:

• غبارسنج پرتابل (Portable): طراحی سبک و قابل حمل برای اندازه‌گیری نقطه‌ای در محیط‌های مختلف را دارد و دارای ویژگی هایی نظیر کاربری سریع، ثبت داده در حافظه SD، قابلیت اتصال USB می باشد.
• غبارسنج رومیزی یا ثابت (Stationary/Fix Type): این مدل‌ ها در سیستم‌ های تهویه (HVAC) یا اتاق‌ های تمیز نصب شده و به صورت پیوسته و خودکار داده ارسال می‌ کنند.

مزایای غبار سنج

غبار سنج تجهیزی حیاتی و مهم  در پایش کیفیت هواست که با دقت بالا، تعداد و اندازه ذرات معلق را در محیط‌های صنعتی، آزمایشگاهی و شهری اندازه‌گیری می‌ کند. استفاده از این تجهیز مزایای متعددی را ارائه می دهد:

• اندازه‌گیری دقیق ذرات معلق: با استفاده از سنسور لیزری یا نوری بسیار حساس، غبارسنج قادر است ذراتی با اندازه کمتر از 0.3 میکرون را تشخیص دهد. این ویژگی برای کنترل کیفیت هوا در اتاق‌ های تمیز و صنایع حساس حیاتی است.
• شناسایی منشأ آلودگی: دستگاه با تحلیل تعداد و اندازه ذرات در فواصل زمانی مختلف، به شناسایی محل یا منبع تولید گردوغبار (مانند فیلتر معیوب یا نشتی هوا) کمک می‌ کند.
• افزایش دقت در سیستم‌ های تهویه: در صنایع دارویی، الکترونیک و بیمارستان‌ ها، پارتیکل کانتر نقش مستقیمی در کاهش خطای سیستم‌ های تهویه (HVAC) و کنترل کارایی فیلترها دارد.
• پایش سلامت و محیط زیست: با ثبت و تحلیل داده‌ها، امکان پایش مداوم آلودگی هوا و ارزیابی خطرات تنفسی برای کارکنان فراهم می‌ شود؛ بنابراین نقش مهمی در ایمنی شغلی و کنترل آلاینده‌ های PM2.5 و PM10 دارد.
• ذخیره و انتقال داده‌ ها: مدل‌ های دیجیتال قابلیت ذخیره اطلاعات در حافظه داخلی یا کارت SD و انتقال آن‌ ها به کامپیوتر برای تحلیل‌ های بلندمدت را دارند. این مزیت در تنظیم گزارش‌های HSE و ممیزی ISO بسیار کاربردی است.
• قابل‌ حمل: غبارسنج‌ های پرتابل طراحی سبک وزنی دارند و علاوه بر شمارش ذرات، در مدل‌ های پیشرفته دما و رطوبت نسبی (RH) را نیز اندازه‌ گیری می‌ کنند.

کاربردهای غبار سنج

• بررسی کارایی فیلترهای هوای HVAC
• سنجش کیفیت هوا در بیمارستان‌ ها و آزمایشگاه‌ ها
• پایش ذرات در اتاق‌ های تمیز (Clean Room) صنایع دارویی و الکترونیک
• کنترل گرد و غبار در کارخانه‌ های سیمان، فولاد و پتروشیمی
• اندازه‌ گیری غبار حاصل از حفاری و استخراج معادن
• بررسی تمیزی مایعات هیدرولیکی و روغن‌ های صنعتی
• تشخیص ذرات جامد در آب آشامیدنی و محلول‌های دارویی
• کنترل آلودگی در محیط‌ های شهری و صنعتی
• ارزیابی عملکرد سیستم‌ های تصفیه هوا و فیلتر اتاق عمل
• پایش آلودگی در خطوط تولید تجهیزات الکترونیکی 

برندهای مطرح غبار سنج

• غبار سنج CEM
• غبار سنج تس TES Instrument
• غبار سنج یونیتی UNI-T
• غبار سنج فلوک Fluke
• غبار سنج تستو Testo
• غبار سنج اکستچ EXTECH

نکات کلیدی انتخاب و خرید غبار سنج

برای انتخاب غبارسنج مناسب، باید مجموعه‌ای از معیارهای فنی و کیفی را در نظر گرفت تا دستگاهی متناسب با نوع کاربرد، دقت مورد انتظار و شرایط محیطی خریداری شود. در ادامه، مهم‌ ترین پارامترها و نکات تخصصی انتخاب و خرید غبارسنج بررسی می شوند:

• برند و کشور تولیدکننده

یکی از عوامل اصلی در تعیین دقت و دوام غبارسنج است. برندهای معتبر مانند Testo (آلمان)، Fluke (آمریکا)، CEM (چین)، TES (تایوان) و Extech (آمریکا) دارای گواهی‌ های بین‌ المللی ISO و CE هستند.

• رنج اندازه‌ گیری غلظت ذرات

به‌صورت معمول در محدوده‌ی ۰ تا ۱۰,۰۰۰ μg/m³ یا بر اساس PM1، PM2.5 و PM10 بیان می‌ شود. غلظت تعیین‌کننده تراکم گردوغبار در هوا است و در مدل‌های پیشرفته قابلیت تفکیک و نمایش هم‌ زمان چند رنج اندازه دارد.

• رنج جریان هوای نمونه‌ برداری (Flow Rate)

این معیار نشان‌ دهنده حجم هوای عبوری از حسگر در هر واحد زمان است (معمولاً 2.83 لیتر در دقیقه مطابق با استاندارد ISO). هر چه نرخ جریان بیشتر باشد، سرعت آشکار سازی و دقت آماری نتایج بالاتر است.

• تعداد کانال‌ های اندازه‌گیری (Particle Size Channels)

غبارسنج‌ها معمولاً دارای 3 تا 6 یا 8 کانال مختلف هستند که هرکدام مربوط به اندازه خاصی از ذرات (مانند ۰.۳، ۰.۵، ۱.۰، ۲.۵، ۵ و ۱۰ میکرون) می‌ باشد.

• محدوده دمای و رطوبت اندازه‌ گیری

برخی علاوه بر شمارش ذرات، دما (°C) و رطوبت نسبی (%RH) را نیز نمایش می‌ دهند. این قابلیت در نظارت بر کارایی فیلترها و شرایط محیطی اتاق تمیز نقش مهمی دارد.

• سایز ذرات قابل تشخیص

دامنه تشخیص ذرات از 0.3 تا 25 میکرون بسته به مدل دستگاه متفاوت است. مدل‌ های با دقت بالاتر قادر به شناسایی ذرات بسیار ریز (زیر 1 میکرون) هستند که برای صنایع نیمه‌ هادی، دارویی و نانوتکنولوژی حیاتی‌ اند.

• نوع گازها و ذرات قابل تشخیص

برخی تجهیزات علاوه بر ذرات جامد، قابلیت اندازه‌گیری گازهای آلاینده مانند CO₂، VOC، CO ، اتانول (C2H5OH)، بوتان (C4H10)، گاز H2، متان (CH4) و فرمالدهید (HCHO) را نیز دارند.

• منبع تغذیه و نوع باتری

مدل‌ های پرتابل معمولاً دارای باتری قابل شارژ لیتیومی هستند و از طریق آداپتور یا USB-C شارژ می‌ شوند. در مدل‌های ثابت، تغذیه از منبع برق شهری (AC 220V) تأمین می‌ شود.

•  تجهیزات جانبی

لوازم جانبی این تجهیز شامل آداپتور برق، کابل USB یا RS232 جهت انتقال داده، دفترچه راهنما،  کیف حمل ضدضربه و بیلستر ضد گرد و غبار می شود.

خرید غبار سنج از فروشگاه اینترنتی پیکاتک

فروشگاه اینترنتی پیکاتک به‌ عنوان یکی از معتبرترین و تخصصی‌ ترین مراکز تأمین ابزار دقیق و تجهیزات اندازه‌ گیری در ایران، مرجع قابل اعتماد برای خرید غبارسنج (Particle Counter) محسوب می‌ شود.

این مجموعه با سال‌ ها تجربه در زمینه ابزار دقیق، مجموعه‌ای متنوع از تجهیزات سنجش پارامترهای فیزیکی و محیطی مانند نیروسنج، نورسنج، گشتاورسنج، دورسنج، ضخامت‌ سنج، لرزش‌ سنج، صوت‌ سنج، رطوبت‌ سنج، غبارسنج و جریان‌ سنج پرتابل را عرضه می‌ کند.

برای خرید غبارسنج کافی است در ابتدای همین صفحه، مدل‌ های موجود را مشاهده کرده و با بررسی قیمت، مشخصات فنی و امکانات هر دستگاه، گزینه مناسب خود را انتخاب نمایید.

تمامی مدل‌ ها همراه با شرح کامل مشخصات، لوازم جانبی و استانداردهای بین‌ المللی ارائه شده‌اند تا امکان مقایسه دقیق و انتخاب آگاهانه برای شما فراهم شود. همچنین در صورت نیاز به مشاوره تخصصی خرید یا استعلام قیمت به‌ روز غبارسنج، کارشناسان ابزار دقیق پیکاتک آماده راهنمایی و پاسخگویی به شما هستند.