گسکت اسپیرال وند

گسکت اسپیرال وند یکی از پرکاربردترین انواع درزبندهای صنعتی برای آب‌بندی فلنج‌هاست. طراحی منحصربه‌فرد این گسکت شامل ترکیب نوار فلزی با یک لایه فیلر (معمولاً گرافیت، PTFE یا میکا) است که به‌صورت مارپیچ (اسپیرال) دور یک حلقه‌ی مرکزی پیچیده شده است. همین ساختار باعث می‌شود که گسکت اسپیرال بتواند فشار بالا، دمای شدید و شرایط خورنده را تحمل کند.

این نوع گسکت به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت مکانیکی فوق‌العاده، در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی و پالایشگاهی به‌طور گسترده استفاده می‌شود.

ساختار و اجزای گسکت اسپیرال وند

یک گسکت اسپیرال وند معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود:

1. نوار فلزی

   • معمولاً از جنس فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) با گرید 304، 316 یا Inconel بوده و مسئول ایجاد استحکام مکانیکی و تحمل فشار است.

2. لایه فیلر (Filler)

   • جنس این لایه بسته به نوع سیال، فشار و دما انتخاب می‌شود:
     • Graphite: مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی
     • PTFE: مقاوم در برابر مواد شیمیایی قوی، مناسب محیط‌های خورنده
     • Mica: برای دماهای بسیار بالا و محیط‌های اکسیدکننده

3. رینگ‌های نگهدارنده (Inner Ring و Outer Ring)

   • Inner Ring: جلوگیری از ورود بیش از حد گسکت به داخل لوله و بهبود آب‌بندی
   • Outer Ring: کمک به تراز شدن گسکت و محافظت از ساختار اسپیرال

مزایای گسکت اسپیرال وند

• تحمل فشارهای بالا (تا حدود 250 بار)
• مقاومت در برابر دماهای بسیار بالا و پایین (از -200°C تا بیش از 1000°C بسته به متریال)
• عملکرد پایدار حتی در مواجهه با شوک‌های حرارتی و مکانیکی
• مناسب برای سیالات خورنده، بخار، گازها و روغن‌ها
• قابلیت استفاده مجدد در برخی شرایط بازرسی و تست

استانداردهای تولید

گسکت‌های اسپیرال وند معمولاً طبق استانداردهای بین‌المللی طراحی و تولید می‌شوند:

• ASME B16.20 – ابعاد و الزامات فنی
• API 601 – برای کاربردهای صنایع نفت و گاز
• EN 1514-2 – برای فلنج‌های به استاندارد اروپایی

انتخاب گسکت باید متناسب با استاندارد فلنج مورد استفاده در پروژه باشد تا آب‌بندی کامل تضمین شود.

کاربردهای صنعتی

• خطوط انتقال بخار و گاز
• اتصالات تجهیزات فشار قوی در صنایع نفت و گاز
• مبدل‌های حرارتی و بویلرها
• واحدهای شیمیایی و پالایشگاهی
• صنایع نیروگاهی و تولید برق

نکات کلیدی در انتخاب گسکت اسپیرال وند

1. انتخاب متریال فلزی

   • بر اساس شرایط محیطی، فشار و دما (مثلاً 316SS برای مقاومت شیمیایی بالا، Inconel برای دمای و فشار فوق‌العاده بالا)

2. انتخاب متریال فیلر

   • گرافیت برای بخار و حرارت بالا
   • PTFE برای مواد شیمیایی تهاجمی
   • میکا برای دمای بالای اکسیدکننده

3. انتخاب نوع رینگ

   • بدون رینگ: برای فضای محدود و فشار متوسط
   • با Outer Ring: برای تراز بهتر و مقاومت بیشتر
   • با Inner Ring: برای جلوگیری از تغییر شکل در فشار بالا

4. سازگاری با استاندارد فلنج

   • ابعاد و ضخامت باید دقیقا با استاندارد فلنج (ASME / DIN / JIS) هماهنگ باشد

نکات نگهداری و نصب

• قبل از نصب، سطح فلنج‌ها را کاملاً تمیز و بدون خراش کنید.
• گشتاور بستن پیچ‌ها را به‌صورت متقاطع و مرحله‌ای انجام دهید.
• از روانکار به‌صورت موضعی روی پیچ‌ها استفاده کنید تا از اعوجاج گسکت جلوگیری شود.
• در دوره‌های تعمیر و نگهداری، گسکت‌های کهنه یا تغییر شکل یافته را تعویض کنید.

سوالات متداول درباره گسکت اسپیرال وند

1. تفاوت گسکت اسپیرال وند با گسکت فلزی تخت چیست؟

گسکت اسپیرال وند با ترکیب ساختار فلزی و لایه فیلر، انعطاف بیشتری داشته و عملکرد بهتری در فشار و دمای بالا دارد، در حالی که گسکت فلزی تخت کمتر انعطاف‌پذیر است و بیشتر در فشارهای بسیار بالا و شرایط خاص به کار می‌رود.

2. آیا می‌توان گسکت اسپیرال وند را دوباره استفاده کرد؟

در صورتی که گسکت سالم باشد و تغییر شکل یا فشردگی زیاد نداشته باشد، می‌توان از آن مجدداً استفاده کرد، اما توصیه می‌شود برای اطمینان از آب‌بندی کامل، از گسکت جدید استفاده شود.

3. چگونه ابعاد مناسب گسکت اسپیرال وند را انتخاب کنیم؟

ابعاد گسکت باید دقیقاً مطابق با استاندارد فلنج (قطر داخلی، قطر بیرونی و ضخامت) و کلاس فشاری سیستم انتخاب شود. استفاده از گسکت نامتناسب ممکن است منجر به نشتی یا آسیب تجهیزات شود.