لوله های فلزی

لوله فلزی چیست؟

لوله فلزی (Steel Pipe) یکی از اصلی‌ ترین اجزای پایپینگ صنعتی، ساختمانی و تأسیسات به شمار می‌ رود. این نوع لوله یک مقطع توخالی استوانه‌ای شکل است که وظیفه آن انتقال انواع سیالات اعم از آب، گاز، بخار، نفت و سایر مواد شیمیایی در فشار و دمای مختلف می‌ باشد. لوله‌ های فلزی به دلیل دارا بودن استحکام بالا، طول عمر زیاد و قابلیت کار در شرایط سخت محیطی، جایگاه ویژه‌ای در صنایع گوناگون از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه، ساختمان‌ سازی و صنایع غذایی دارند.

در فرآیند ساخت لوله فلزی، ابتدا شمش فولادی یا آلیاژی با استفاده از روش‌ های نورد گرم یا سرد به شکل استوانه‌ای توخالی تبدیل می‌ شود. بسته به نوع فرآیند و روش تولید، این لوله‌ ها در دو گروه کلی مانیسمان (بدون درز) و لوله درزدار (جوشی) قرار می‌ گیرند.

لوله‌ مانیسمان به‌ دلیل ساختار یکپارچه و عدم وجود خط جوش، دارای مقاومت مکانیکی بالاتر و تحمل فشار و حرارت بیشتری است، به همین دلیل در سیستم‌ های حساس و فشارقوی نظیر خطوط بخار، سیالات شیمیایی و هیدرولیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل، لوله‌ های درزدار به روش نورد ورق‌ های فولادی و جوش طولی تولید می‌ شوند که از نظر قیمت اقتصادی‌ تر بوده و برای خطوط انتقال آب، گاز شهری، تهویه و سازه‌ های فلزی گزینه‌ ای مقرون‌ به‌ صرفه محسوب می‌ شوند.

لوله فلزی از نظر جنس و متریال، در انواع مختلفی مانند فولادی کربنی (Carbon Steel)، استنلس استیل (Stainless Steel) در گریدهای 304 و 316، گالوانیزه (با پوشش ضد زنگ روی)، آلیاژهای نیکل و مسی ساخته می‌ شود. انتخاب جنس مناسب لوله به ماهیت سیال، دمای کاری، فشار سیستم و شرایط محیطی مانند رطوبت و خوردگی بستگی دارد.

فروشگاه اینترنتی پیکاتک به عنوان یکی از مراکز تخصصی تأمین تجهیزات صنعتی، مجموعه‌ای متنوع از انواع لوله فلزی شامل لوله مانیسمان، درزدار، گالوانیزه، داربستی، اسپیرال، استیل و مسی را از معتبرترین برندهای ایرانی همچون بابک مس ایرانیان، لوله‌ سازی اهواز، و لوله دقیق کاوه عرضه می‌ کند. تمامی محصولات ارائه‌ شده در این مجموعه، مطابق با استانداردهای بین‌ المللی تولید و با تضمین کیفیت و اصالت قابل تأمین هستند.

هدف از این مقاله، آشنایی کامل کاربران با مفهوم و ویژگی‌ های فنی لوله فلزی و راهنمای انتخاب بهترین گزینه بر اساس نوع پروژه، فشار کاری، جنس سیال و شرایط محیطی می‌ باشد تا خریداران بتوانند خریدی آگاهانه و مطمئن از فروشگاه پیکاتک داشته باشند.

مشخصات لوله فلزی

• نوع ساخت: مانیسمان (بدون درز – Seamless) یا درزدار (جوشی – Welded)
• متریال: فولاد کربنی (Carbon Steel)، استیل ضدزنگ (Stainless Steel 304/316)، گالوانیزه، مسی، آلیاژهای نیکل و غیره
• استانداردهای تولید: ASTM A106، ASTM A53، DIN 2448، API 5L، ISO 3183 و BS 1387
• سایز: 1/8 تا 30 اینچ
• ضخامت: 0.7 تا 15 میلی متر
• دمای کاری مجاز: حدود °C 200- تا °C 600 بسته به جنس لوله
• رده لوله: 10، 20، 40 و 80
• طول: شاخه 6 متری، 12 متری، 15 متری، 50 متری
• نوع پوشش سطح (Coating): سیاه (Black Steel)، گالوانیزه سرد یا گرم، اپوکسی، ضدخوردگی (FBE)

روش ساخت لوله فلزی

لوله‌ های فلزی بر اساس روش تولید به دو گروه اصلی لوله‌ های بدون درز (مانیسمان) و لوله‌های درزدار (جوشی) تقسیم می‌ شوند. تفاوت اصلی این دو نوع در نحوه شکل‌ گیری و وجود یا عدم وجود خط جوش است. در ادامه به معرفی این دو مدل می پردازیم:

لوله بدون درز یا مانیسمان (Seamless Pipe)

این نوع لوله از سوراخ کردن شمش فولادی و نورد آن در دماهای بالا تولید می‌ شود و هیچ خط جوشی در ساختار آن وجود ندارد. نتیجه‌ی این فرآیند، لوله‌ ای با استحکام مکانیکی بالا، مقاومت عالی در برابر فشار، حرارت و خوردگی است. مهم‌ ترین ویژگی‌ های لوله مانیسمان:

• ساختار یکپارچه و بدون درز جوش
• دوام و مقاومت بالا در شرایط کاری سخت (فشار و دمای زیاد)
• مناسب برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، بخار و خطوط هیدرولیک
• امکان تولید با ضخامت دیواره زیاد
• ابعاد دقیق‌تر پس از عملیات کشش سرد و نورد دقیق

لوله درزدار (Welded Pipe)

لوله‌های درزدار از ورق فولادی نوردشده ساخته می‌ شوند که پس از شکل‌دهی به صورت استوانه‌ای، با جوش مستقیم یا مارپیچی (اسپیرال) اتصال داده می‌ شوند. ویژگی‌ های لوله درزدار:

• دارای خط جوش در امتداد طول یا به‌صورت مارپیچ
• وزن کمتر و قیمت اقتصادی‌ تر نسبت به لوله مانیسمان
• تولید سریع‌ تر و در تیراژ بالا
• دقت ابعادی بیشتر و سطح صاف‌ تر
• مناسب برای خطوط کم‌ فشار، سازه‌ ها، داربست‌ ها و سیستم‌ های تهویه

انواع لوله فلزی بر اساس متریال

لوله‌ های فلزی یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌ های انتقال مایعات و گازها در صنایع مختلف محسوب می شوند. انتخاب جنس مناسب لوله تأثیر مستقیم بر دوام، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام مکانیکی و هزینه نگهداری دارد. متریال لوله‌ ها معمولاً شامل فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد ضد زنگ، گالوانیزه و مس می‌ شود که هرکدام خصوصیات فنی و کاربردهای خاص خود را دارند:

لوله فولاد کربنی (Carbon Steel Pipe)

فولاد کربنی پرکاربردترین نوع در میان لوله‌ های فلزی است و نزدیک به 90 درصد تولید جهانی لوله‌های فولادی را به خود اختصاص داده است. ترکیب شیمیایی این فولادها شامل آهن و مقدار نسبتاً کمی کربن است. نبود عناصر آلیاژی سنگین باعث می‌ شود هزینه تولید آن نسبتاً پایین‌ تر باشد، در حالی که همچنان از استحکام و چقرمگی کافی برای مصارف عمومی برخوردار است.

این لوله‌ ها به دلیل شکل‌ پذیری بالا، قابلیت جوشکاری مناسب و قیمت اقتصادی، گزینه‌ ای مناسب برای خطوط انتقال کم‌ فشار، تأسیسات ساختمانی و سیستم‌ های حمل‌ و نقل نفت و گاز هستند. با این حال، در فشارهای بالا و شرایط محیطی شدید، مقاومت محدودی دارند. از میان گریدهای رایج فولادهای کربنی میتوان به A106، A53، A252 و A500 اشاره کرد که به صورت درزدار (Welded) و بدون درز (Seamless) تولید می‌ شوند.

لوله فولاد آلیاژی (Alloy Steel Pipe)

در فولادهای آلیاژی، حضور کنترل‌ شده‌ی عناصر مانند نیکل، کروم، مولیبدن، منگنز و مس باعث تقویت خواص مکانیکی و شیمیایی می‌ شود. این لوله‌ ها در برابر فشار زیاد، حرارت بالا و مواد خورنده مقاومت قابل‌ توجهی از خود نشان می‌ دهند. درصد این عناصر آلیاژی می‌ تواند از 1 تا 50 درصد وزنی متغیر باشد و بسته به کاربرد نهایی، نوع ترکیب اصلاح می‌ شود.

ویژگی‌ های کلیدی فولاد آلیاژی شامل استحکام کششی بالا، مقاومت در برابر خزش و تغییر شکل در دمای بالا است. به همین دلیل، این نوع لوله‌ ها به طور گسترده در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، پالایشگاه‌ ها و نیروگاه‌ ها به کار می‌ روند.

لوله استنلس استیل (Stainless Steel Pipe)

فولاد ضد زنگ نوعی فولاد آلیاژی است که عنصر اصلی آن کروم (10 تا 20 درصد وزنی) است. حضور کروم باعث تشکیل لایه‌ ای محافظ از اکسید کروم روی سطح فلز می‌ شود که از تماس مستقیم اکسیژن و رطوبت با فولاد جلوگیری کرده و خاصیت ضد زنگ و ضد خوردگی را ایجاد می‌ کند.

این نوع لوله‌ ها علاوه بر مقاومت در برابر زنگ‌ زدگی، دارای ظاهر براق، دوام بالا و قابلیت پاکسازی آسان هستند. به همین دلیل در صنایع دریایی، فرآوری آب و فاضلاب، صنایع غذایی، پزشکی، شیمیایی و انرژی به کار می‌ روند. انواع متداول عبارتنداز:

• استیل 304 / 304L: مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و اکسیداسیون، مناسب برای صنایع غذایی و تجهیزات بهداشتی
• استیل 316 / 316L: دارای مولیبدن برای مقاومت بالاتر در مقابل اسیدها و کلر، مناسب برای محیط‌ های دریایی و صنایع شیمیایی

لوله گالوانیزه (Galvanized Steel Pipe)

لوله‌ های گالوانیزه همان لوله‌ های فولادی هستند که سطح آنها به وسیله‌ی یک پوشش روی (Zinc Coating) برای جلوگیری از زنگ‌ زدگی و مقاومت در برابر خوردگی محافظت شده است. این پوشش ضمن حفظ استحکام مکانیکی فولاد، از تماس مستقیم آن با هوا و رطوبت جلوگیری می‌ کند و طول عمر لوله را به حدود 40 تا 50 سال می‌ رساند.

اگرچه در گذشته به عنوان رایج‌ ترین گزینه برای خطوط لوله آبرسانی خانگی استفاده می‌ شد، اما به دلیل وزن زیاد، دشواری در نصب و احتمال خوردگی از داخل، امروزه کاربرد آن محدود به تعمیرات شبکه‌ های موجود و پروژه‌ های تجاری بزرگ است. 

لوله‌ مسی (Copper Pipe)

لوله‌ های مسی به دلیل هدایت حرارتی بالا، مقاومت عالی در برابر خوردگی و دوام طولانی، گزینه‌ ای ایده‌ آل برای سیستم‌ های تبرید، تهویه مطبوع (HVAC)، انتقال گازهای فشرده و آب آشامیدنی محسوب می‌شوند. مس به طور طبیعی خاصیت آنتی‌ باکتریال دارد و در برابر زنگ‌زدگی و رسوب‌گذاری مقاومت نشان می‌ دهد. وزن نسبتاً کم، انعطاف‌ پذیری بالا و عمر مفید زیاد از دیگر مزایای آن است. البته هزینه بالاتر نسبت به فولاد، اصلی‌ ترین محدودیت این نوع لوله محسوب می‌ شود.

مزایای استفاده از لوله فلزی

• استحکام مکانیکی بالا و تحمل فشار و ضربه‌های شدید
• طول عمر زیاد در شرایط کاری متنوع
• مقاومت حرارتی مناسب برای کار در دماهای بالا و پایین
• مقاومت در برابر خوردگی (به‌ خصوص در انواع استیل و گالوانیزه)
• قابلیت استفاده با انواع سیالات (آب، گاز، بخار، مواد شیمیایی)
• قابلیت جوشکاری و اتصال متنوع (دنده‌ای، فلنجی، جوشی)
• انتخاب متریال متنوع مطابق نیاز پروژه (کربنی، آلیاژی، استیل، مسی، گالوانیزه)
• دقت ابعادی بالا در لوله‌ های صنعتی
• قابلیت تولید در ضخامت و قطرهای مختلف برای فشارهای متفاوت
• تنوع استانداردها و گریدهای تولید برای کاربردهای خاص صنعتی و ساختمانی

تولیدکنندگان ایرانی لوله فلزی

شرکت بابک مس ایرانیان

شرکت بابک مس ایرانیان از شرکت‌های تابعه‌ی هلدینگ بزرگ توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) است که با هدف سرمایه‌گذاری در صنعت مس تأسیس شده است. این شرکت در تاریخ 1389 در اداره ثبت شرکت‌ های استان تهران به ثبت رسید و هم‌ اکنون سرمایه ثبت‌شده آن به 16980 میلیارد ریال افزایش یافته است.

محصولات اصلی این شرکت، لوله‌ های مسی شاخه‌ای هستند که در سه گرید نرم، نیمه‌نرم و سخت تولید و بر اساس نیاز مشتری عرضه می‌شوند. لوله‌های مسی بابک مس ایرانیان به دلیل کیفیت بالا و دوام زیاد، در انواع سیستم‌های سرمایشی نظیر چیلر، سردخانه، یخچال و تجهیزات تأسیسات تهویه مطبوع (HVAC)، همچنین در سیستم‌ های گرمایشی، لوله‌کشی گاز خانگی و صنعتی و شبکه‌های آبرسانی کشاورزی کاربرد گسترده‌ای دارند. ابعاد لوله های مسی این شرکت در تصویر زیر مشاهده می شود.

شرکت لوله سازی اهواز

شرکت لوله‌ سازی اهواز (سهامی عام) در تاریخ 1345 با نام اولیه کارخانجات لوله‌سازی اهواز تأسیس و در اداره ثبت شرکت‌ ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید. این مجموعه در ناحیه صنعتی کارون شهر اهواز احداث شده و از قدیمی‌ ترین تولیدکنندگان لوله در کشور محسوب می‌ شود.

در سال 1379 و هم‌ زمان با اجرای سیاست‌ های خصوصی‌ سازی، شرکت به بخش خصوصی واگذار شد و امروز به‌ عنوان یک شرکت سهامی عام فعالیت می‌کند. هدف اصلی لوله‌سازی اهواز، تولید و تأمین انواع لوله‌ های فولادی با استانداردهای بین‌ المللی برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و آب است. از مأموریت‌ های کلیدی این شرکت میتوان به اجرای پروژه‌ های خطوط انتقال نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و آب به روش EPC، تأمین مالی پروژه‌ ها و ایجاد ارزش افزوده از طریق توسعه زنجیره تأمین و فناوری‌ های نوین تولید اشاره کرد.

کاتالوگ لوله سازی اهواز

شرکت لوله های دقیق کاوه ایرانیان

شرکت لوله‌ های دقیق کاوه ایرانیان به‌ عنوان اولین تولیدکننده خصوصی لوله‌ های بدون درز دقیق فولادی در کشور شناخته می‌ شود. این شرکت با تکیه بر بیش از بیست سال تجربه تخصصی در تولید لوله‌ های بدون درز در مجموعه لوله‌ های دقیق کاوه، با هدف تولید سالانه 15هزار تن تیوب بدون درز به روش کشش سرد و 75 هزار تن لوله بدون درز به روش نورد گرم تأسیس گردیده است.

این مجموعه با بهره‌گیری از تجهیزات و خطوط تولید مدرن، توانایی تولید محصولاتی مطابق با استانداردهای بین‌ المللی و تحویل به‌موقع به بازارهای داخلی و خارجی را دارد. همچنین همکاری‌های مشترک تولیدی و بازرگانی با برندهای معتبر جهانی در زمینه تولید لوله‌ های دقیق فولادی از دستاوردهای مهم این شرکت است. محصولات اصلی شرکت عبارتند از:

• لوله‌ های بدون درز فولادی (نورد گرم): مورد استفاده در خطوط انتقال نفت، گاز و فرآورده‌ های پالایشگاهی، واحدهای فرآیندی پتروشیمی، شبکه‌های گازرسانی، سیستم‌های حمل مایعات هیدروکربنی، لوله‌ کشی گاز شهری و انتقال سیالات تحت فشار
• تیوب‌ های بدون درز دقیق فولادی (کشش سرد): کاربرد در مبدل‌های حرارتی، دیگ‌ های بخار، قطعات خودرویی، سیستم‌های هیدرولیک فشار بالا، تیوب‌های ضدانفجار، بوش‌های صنعتی و لوله‌های کاندوئیت مقاوم در برابر انفجار

قیمت لوله فلزی

قیمت لوله فلزی از ثابت‌ترین مؤلفه‌ های بازار فولاد نیست و مانند سایر محصولات صنعتی، تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، فنی و تجاری نوسان می‌ کند. این تغییرات می‌ تواند ناشی از شرایط بازار جهانی فلزات، نرخ ارز، موجودی مواد اولیه، هزینه حمل‌ و نقل، تعرفه‌ های گمرکی و میزان عرضه و تقاضا در بازار داخلی باشد.

بنابراین، تعیین رقم دقیق و ثابت برای هر نوع لوله فلزی غیرممکن است و معمولاً قیمت‌ها به‌صورت روزانه توسط تأمین‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام می‌ شود. از مهم‌ ترین پارامترهای اثرگذار بر قیمت لوله‌های فلزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شرکت سازنده و برند تولیدکننده: اعتبار، فناوری تولید و کنترل کیفیت هر کارخانه نقش مستقیمی در قیمت نهایی دارد. برندهای معتبر بین‌ المللی و داخلی معمولاً به‌دلیل تطابق با استانداردهای جهانی، قیمت بالاتری دارند.
• جنس و متریال لوله: نوع آلیاژ (کربنی، آلیاژی، استنلس استیل، گالوانیزه، مسی و غیره) یکی از اصلی‌ترین فاکتورها است. به‌ عنوان مثال، لوله‌ های استیل ۳۱۶ به دلیل مقاومت بالاتر در برابر خوردگی، نسبت به فولادهای کربنی قیمت بیشتری دارند.
• روش ساخت: لوله‌های بدون درز (مانیسمان) به دلیل تکنولوژی پیچیده‌تر، کیفیت یکنواخت‌تر و کاربرد در فشارهای بالا، گران‌تر از لوله‌ های درزدار (جوشی) هستند.
• ضخامت (SCH): هرچه عدد Schedule لوله بالاتر باشد، ضخامت و وزن بیشتر بوده و به‌ تبع آن، قیمت افزایش می‌ یابد.
• سایز و قطر خارجی (OD): افزایش قطر خارجی معمولاً منجر به افزایش مصرف مواد اولیه و در نتیجه بالا رفتن قیمت می‌ شود.
• وزن و ترکیب شیمیایی: وزن لوله و نوع آلیاژ مصرفی تعیین‌ کننده بهای نهایی است، زیرا مستقیماً به حجم فولاد یا فلز به‌کاررفته مربوط می‌ شود.
• مقدار و زمان خرید: خرید عمده یا مستقیم از کارخانه معمولاً موجب کاهش هزینه‌ها می‌شود، در حالی‌که در دوره‌ های پرمصرف (پروژه‌ای یا فصلی)، قیمت‌ها به‌طور موقت افزایش می‌ یابند.
• استاندارد تولید و گرید فنی: لوله‌ هایی که بر اساس استانداردهای خاصی مانند ASTM A106، A53، API 5L یا DIN ساخته می‌ شوند، معمولاً به دلیل کنترل کیفی بیشتر و کاربرد صنعتی سنگین، قیمت بالاتری دارند.

خرید انواع لوله فلزی از فروشگاه پیکاتک

فروشگاه آنلاین پیکاتک به‌ عنوان یکی از مراکز تخصصی عرضه تجهیزات صنعتی و ابزار دقیق در کشور، ارائه‌دهنده‌ی مجموعه‌ای جامع از محصولات مورد نیاز پروژه‌های ساختمانی، تاسیساتی و صنعتی است. در سبد کالای این فروشگاه، طیف کاملی از محصولات شامل شیرآلات صنعتی، آهن‌ آلات، پمپ‌ ها و تجهیزات برق صنعتی تا انواع لوله‌ ها عرضه می‌ شود.

در میان محصولات متنوع پیکاتک، لوله‌ های فلزی جایگاه ویژه‌ای دارند. این گروه شامل انواع پرکاربرد صنعتی لوله‌های مانیسمان (بدون درز)، لوله‌های درزدار، لوله‌های گالوانیزه، داربستی، اسپیرال، استیل و مسی است. تمامی این محصولات از برندهای معتبر داخلی مانند بابک مس ایرانیان، لوله‌ سازی اهواز و لوله‌های دقیق کاوه ایرانیان به فروش می رسند.

کاربران با ورود به بخش انتخاب محصول در همین صفحه می‌ توانند مدل‌ ها را مشاهده کرده، ویژگی‌ های فنی و قیمت روز هر نوع لوله را مقایسه و متناسب با نیاز پروژه‌ی خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند. تیم تخصصی پشتیبانی و مشاوره پیکاتک نیز در تمامی مراحل خرید از ارائه اطلاعات فنی دقیق و راهنمای انتخاب محصول گرفته تا اعلام قیمت روز لوله فلزی و مشاوره در انتخاب مناسب‌ترین نوع لوله برای کاربردهای مختلف صنعتی، ساختمانی یا خطوط فرآیندی همراه مشتریان است. در واقع هدف پیکاتک، ایجاد تجربه‌ای مطمئن، سریع و مقرون‌ به‌ صرفه برای خریداران تجهیزات صنعتی و تأسیساتی است تا فرآیند تأمین کالا با بالاترین سطح کیفیت و رضایت انجام پذیرد.