پارامترهای شیمیایی

تجهیزات اندازه گیری پارامترهای شیمیایی

تجهیزات اندازه‌گیری پارامترهای شیمیایی (Chemical Parameter Measuring Instruments) مجموعه‌ای از تجهیزات تست و اندازه گیری می باشند که برای پایش، کنترل و تحلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مایعات و محلول‌ ها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌ گیرند. این تجهیزات نقش مهمی در حفظ کیفیت فرآیندها، ایمنی سیستم‌ ها و بهینه‌ سازی مصرف مواد دارند.

تجهیزاتی مانند pH متر، هدایت‌سنج (Conductivity Meter)، TDS متر، اکسیژن‌سنج (DO Meter)، کلرسنج و یون‌سنج‌ ها در صنایع شیمیایی، پتروشیمی، آب و فاضلاب، غذایی، دارویی و غیره برای اندازه‌ گیری دقیق پارامترهایی نظیر pH، هدایت الکتریکی، شوری، اکسیژن محلول، کلر آزاد، و غلظت یون‌ های خاص به کار می روند.

تجهیزات اندازه‌گیری پارامترهای شیمیایی به کاربران کمک می کنند تا کیفیت سیالات فرآیندی را در لحظه (Real‑Time) نظارت کرده و در صورت انحراف از محدوده مجاز، به سرعت سیستم را اصلاح کنند. تجهیزات مدرن‌ تر معمولاً با قابلیت‌ های خروجی دیجیتال، ارتباط Modbus یا Ethernet، دیتالاگر داخلی و صفحه نمایش TFT عرضه می‌ شوند تا با سیستم‌ های کنترل صنعتی (PLC و SCADA) به‌ صورت مستقیم یکپارچه شوند.

در فروشگاه تخصصی پیکاتک، انواع آنالایزرها و سنسورهای اندازه‌گیری پارامترهای شیمیایی از برندهای معتبر بین‌ المللی مانند اندرس هاوزر، روزمونت، لوترون، جورج فیشر و ... موجود می باشد و هدف از این مقاله آشنایی با انواع ، برندهای مطرح و نکات کلیدی خرید تجهیزات اندازه گیری پارامترهای شیمیایی می باشد تا با آگاهی کامل بتوانید بهترین تجهیز را بر اساس نیازها و کاربرد موردنظر خود انتخاب نمایید.

چرا اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی اهمیت دارد؟

اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی از اصلی ترین مراحل کنترل کیفیت در صنایع مختلف است. این پارامترها شاخص‌ های کلیدی برای تشخیص خلوص، پایداری، ترکیب، و قابلیت استفاده‌ی مواد در فرآیندهای صنعتی، آزمایشگاهی و زیست‌ محیطی می باشند. در واقع، بدون دانستن مقدار دقیق این ویژگی‌ ها، نمیتوان فرآیندهای تولید، تصفیه یا کنترل را با دقت و اطمینان انجام داد.

تجهیزات اندازه‌گیری این پارامترها در صنایع آب و فاضلاب، پتروشیمی، غذایی، دارویی، کشاورزی و آزمایشگاهی به عنوان یکی از اجزای اصلی پایش فرآیندها به کار می روند. اندازه‌ گیری مستمر این شاخص‌ ها موجب می‌ شود تا کیفیت مواد در لحظه (Real‑Time) ارزیابی شده و در صورت بروز انحراف از مقادیر استاندارد، سیستم به‌ صورت خودکار اصلاح شود. مهم‌ ترین پارامترهای قابل اندازه‌گیری به شرح زیر است:

• کلر باقی‌ مانده (Residual Chlorine) — کلرسنج: برای کنترل کیفیت آب آشامیدنی، استخرها و سیستم‌های ضدعفونی استفاده می شود.
• هدایت الکتریکی (Conductivity یا EC Meter): نشان‌ دهنده‌ی میزان یون‌ های حل‌ شده و رسانایی الکتریکی محلول‌ ها است.
• pH — بررسی خاصیت اسیدی یا قلیایی محلول‌ها: یکی از پایه‌ای‌ترین پارامترهای شیمیایی است که میزان غلظت یون‌ های هیدروژن (H⁺) را مشخص می‌ کند.
• TDS (Total Dissolved Solids) — کل مواد جامد محلول: معیاری برای سنجش مجموع نمک‌ ها، مواد معدنی و ناخالصی‌های موجود در آب است. مقدار بالای TDS نشان‌دهنده‌ی کیفیت پایین آب است و ممکن است موجب رسوب‌ گذاری، کاهش راندمان تبادل حرارتی و خوردگی تجهیزات شود.
• DO (Dissolved Oxygen) — اکسیژن محلول در آب: معرف میزان اکسیژنی است که به‌ صورت محلول در محیط آبی وجود دارد. اندازه‌گیری دقیق DO ابزاری برای سنجش وضعیت اکسیژناسیون آب و سلامت زیست‌ محیطی آن است.

انواع تجهیزات اندازه گیری پارامترهای شیمیایی

تجهیزاتی که جهت اندازه گیری پارامترهای شیمیایی استفاده می شوند در انواع مختلفی بر اساس نوع پارامتر اندازه گیری تولید می شوند. برخی از مهمترین انواع تجهیزات پارامترهای شیمیایی عبارتنداز:

ORP متر

ORP متر یا دستگاه اندازه‌گیری پتانسیل اکسیداسیون–کاهش (Oxidation Reduction Potential Meter) ابزاری از مجموعه تجهیزات اندازه‌گیری پارامترهای شیمیایی است که برای سنجش توان الکتروشیمیایی محیط‌ های مایع در برابر واکنش‌ های اکسیداسیون و کاهش مورد استفاده قرار می‌ گیرد. این دستگاه با واحد میلی‌ولت (mV) کار می‌کند و نشان می‌دهد که آیا یک محلول دارای خاصیت اکسیدکنندگی (مثبت) یا کاهندگی (منفی) است.

ORP متر از یک الکترود اندازه‌گیری و یک الکترود مرجع (Ag/AgCl یا کالومل) تشکیل شده است. اختلاف پتانسیل بین این دو الکترود اندازه‌گیری شده و میزان فعالیت الکترونی محلول را نمایش می‌دهد. این شاخص در حقیقت بیانگر توان محلول برای تجزیه یا پایدارسازی ترکیبات شیمیایی است.

PH متر

pH متر (اسیدسنج یا pH Analyzer) یکی از ابزارهای کلیدی آنالیز شیمیایی سیالات است که برای اندازه‌ گیری میزان اسیدی یا بازی بودن محلول‌ ها به کار می رود. واژه‌ی pH که مخفف Potential of Hydrogen Ion به معنای پتانسیل یون هیدروژن است، نشان‌ دهنده‌ی غلظت یون‌ های هیدروژن (H⁺) و یون‌های هیدروکسیل (OH⁻) در یک محلول بوده و بر اساس رابطه‌ ی میان این دو یون، ماهیت اسیدی، قلیایی یا خنثی بودن سیال مشخص می‌ شود.

یک pH متر معمولاً از دو بخش اصلی  زیر تشکیل می‌ شود:

• الکترود یا پراب اندازه‌گیری pH: بخش حساس دستگاه است که در تماس مستقیم با محلول قرار گرفته و اختلاف پتانسیل بین الکترود مرجع و الکترود حساس را شناسایی می‌کند.
• واحد نمایش و کنترل دیجیتال (pH Controller): سیگنال دریافتی از الکترود را به عدد pH تبدیل کرده و روی نمایشگر نشان می‌ دهد. 

پیکاتک | مرجع فروش سنسور ph اندرس هاوزر | گارانتی محصولات و مشاوره فنی 

کنداکتیویتی متر (ECمتر) 

کنداکتیویتی متر یا هدایت‌ سنج الکتریکی (Electrical Conductivity Meter) یکی از تجهیزات مهم در حوزه‌ی آنالیز پارامترهای شیمیایی سیالات است که برای اندازه‌ گیری میزان هدایت الکتریکی یا قابلیت رسانایی محلول‌ ها مورد استفاده قرار می گیرد. هدایت الکتریکی (Conductivity) در واقع نشان‌ دهنده‌ی توانایی یک ماده در انتقال جریان الکتریکی از طریق یون‌های آزاد موجود در آن است. هرچه تعداد و نوع یون‌ های حل‌ شده در آب یا محلول بیشتر باشد، هدایت الکتریکی آن نیز افزایش می‌ یابد.

اصل کار هدایت سنج بر مبنای قرار دادن دو یا چند الکترود فلزی در محلول است. هنگامی‌ که جریان متناوب یا ولتاژ مشخصی بین الکترودها اعمال می‌ شود، یون‌ های محلول جریان را عبور می‌ دهند و دستگاه بر اساس مقاومت یا رسانایی محلول مقدار هدایت را محاسبه می‌ کند. واحد استاندارد اندازه‌گیری هدایت الکتریکی به دو شکل زیر بیان می‌ شود:

• میکروزیمنس بر سانتی‌ متر (µS/cm) برای هدایت بسیار پایین (مانند آب خالص و دی‌ یونیزه)
• میلی‌ زیمنس بر سانتی‌ متر (mS/cm) برای محلول‌های با رسانایی بالاتر (مثل آب صنعتی یا شور)

کلر سنج

کلرسنج (Chlorine Tester) یا دستگاه اندازه‌ گیری کلر در آب یکی از تجهیزات پرکاربرد در حوزه‌ ی آنالیز و پایش کیفیت آب و فاضلاب است. این تجهیز برای اندازه‌ گیری مقدار کلر آزاد، کلر ترکیبی و کلر کل (Total Chlorine) در نمونه‌ های آب آشامیدنی، استخرها، صنایع غذایی و دارویی استفاده می شود.

از آنجا که کلرزنی یکی از رایج‌ ترین و مؤثرترین روش‌ های ضدعفونی آب محسوب می‌ شود، اندازه‌گیری دقیق کلر محلول بسیار حیاتی است؛ چرا که افزایش بیش‌ازحد کلر می‌ تواند باعث خوردگی، تغییر طعم و بوی آب یا آسیب به سلامت انسان شود، در حالی که کلر کمتر از حد مجاز نیز کارایی گندزدایی و نابودی میکروارگانیسم‌ ها را کاهش می‌ دهد.

بنابراین، استفاده از کلرسنج در تمامی واحدهای کنترل کیفیت و تصفیه‌ ی آب امری ضروری است و مقدار کلر محلول معمولاً بر حسب میلی‌ گرم بر لیتر (mg/L) یا قسمت در میلیون (ppm) نمایش داده می شود.

کدرورت سنج

کدورت‌ سنج یا توربیدیمتر (Turbidity Meter) یکی از تجهیزات کلیدی در حوزه کنترل کیفیت آب و محلول‌ ها است. این دستگاه میزان شفافیت یا کدر بودن محلول‌ های مایع را تعیین می‌ کند؛ پارامتری که مستقیماً با میزان ذرات معلق، آلودگی یا ناخالصی‌ های فیزیکی ارتباط دارد.

هنگامی که پرتو نور به نمونه‌ ی آب یا محلول تابیده می‌ شود، بخشی از نور توسط ذرات معلق موجود در آن جذب یا پراکنده می‌ شود و از مسیر مستقیم عبور نمی‌ کند. این پدیده باعث ایجاد ظاهر کدر، مات یا ابری در مایع می‌ شود.

مقدار این پراکندگی و جذب نور معیاری است که دستگاه کدورت‌ سنج به عنوان کدورت (Turbidity) اندازه‌گیری می‌ کند. در واقع، هرقدر میزان ذرات معلق در مایع بیشتر باشد، میزان پراکندگی نور و عدد کدورت بالاتر خواهد بود؛ و این شاخص برای سنجش کیفیت، خلوص و عملکرد سیستم‌ های تصفیه حیاتی است.

اساس عملکرد کدورت سنج مبتنی بر روش اپتیکی و نفلومتری (Nephelometry) می باشد. در این روش، دستگاه یک پرتو نور با زاویه مشخص (معمولاً 90 درجه نسبت به سنسور دریافت‌ کننده) به نمونه می‌ تاباند و شدت نوری که توسط ذرات پراکنده شده است را اندازه‌ گیری می‌ کند. الکترونیک داخلی دستگاه با مقایسه‌ی شدت نور ورودی و خروجی، مقدار دقیق کدورت را طبق استانداردهای جهانی محاسبه کرده و بر روی صفحه‌ نمایش دیجیتال نشان می‌ دهد.

TDS متر (سختی سنج آب)

TDS متر یکی از تجهیزات رایج سنجش کیفیت آب است که برای اندازه‌ گیری مقدار کل مواد جامد محلول در مایعات (Total Dissolved Solids) مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد شامل مجموعه‌ای از یون‌ های محلول نمکی، معدنی و آلی مانند کلسیم (Ca²⁺)، منیزیم (Mg²⁺)، سدیم (Na⁺)، پتاسیم (K⁺)، کلراید (Cl⁻) و سولفات (SO₄²⁻) هستند که در آب طبیعی، صنعتی یا تصفیه‌شده وجود دارند.

در واقع مقدار TDS نشان‌ دهنده‌ی میزان خلوص آب و میزان ناخالصی‌ های یونی است و به‌ صورت عددی بیان می‌ کند که در هر میلیون ذره از محلول، چند ذره جامد وجود دارد. به طور کلی، سختی مطلوب آب آشامیدنی بین 50 تا 250 ppm است و مقادیر بالاتر از 500 ppm نشان‌دهنده‌ی آب سخت با ناخالصی زیاد یا املاح محلول بالا می‌ باشد. واحد استاندارد سنجش سختی کل آب به‌ صورت زیر بیان می‌ شود:

• ppm (Part Per Million): یعنی تعداد ذرات جامد محلول در هر یک میلیون بخش از نمونه‌ ی آب
• ppt (Part Per Thousand): برای محلول‌ هایی با غلظت بالاتر از حالت معمول (مانند آب دریا یا محلول‌ های صنعتی غلیظ)

عملکرد TDS متر بر اساس اندازه‌ گیری هدایت الکتریکی محلول می باشد. آب خالص، رسانای الکتریسیته نیست، اما حضور یون‌ های محلول (مانند نمک‌ ها) باعث افزایش رسانایی می‌ شود. دستگاه با اعمال ولتاژ بسیار کم بین دو الکترود، جریان عبوری را اندازه‌ گیری کرده و بر اساس مقدار آن، سختی کل (TDS) را محاسبه می‌ کند.

آنالایزر گاز (CO و O2 و CO2)

آنالایزر گاز (Gas Analyzer)جهت اندازه‌ گیری، تحلیل و پایش غلظت گازهای مختلف در فرآیندها یا محیط‌های کاری استفاده می شود. این دستگاه با سنجش گازهایی مانند دی‌اکسیدکربن (CO₂)، اکسیژن (O₂) و مونوکسیدکربن (CO) کمک می‌ کند تا کیفیت فرآیند، ایمنی محیط و کارایی احتراق یا تصفیه حفظ شود.

به عبارت بهتر آنالایزر گاز وظیفه دارد ترکیب شیمیایی جریان گاز را در زمان واقعی (Real‑Time) اندازه‌ گیری کرده و داده‌ های دقیق را به سیستم‌ های کنترلی نظیر PLC، DCS یا SCADA ارسال کند تا اپراتور بتواند غلظت گازها را نظارت و تنظیم کند. مزیت های استفاده از آنالایزر گازی در موارد زیر بیان می شوند:

• افزایش راندمان احتراق و کاهش مصرف سوخت
• کاهش آلودگی‌ های زیست‌محیطی (CO و CO₂)
• بهبود ایمنی اپراتورها و خطوط تولید
• مانیتورینگ دقیق در زمان واقعی (Real‑Time Monitoring)
• کنترل کیفیت و فرآیندهای تخمیر، سوزاندن و تصفیه هوا

برندهای مطرح تجهیزات پارامترهای شیمیایی

• اندرس هاوزر ENDRESS+HAUSER
• Ezdo
• جورج فیشر GEORG FISCHER
• GESTRA
• لوترون LUTRON
• Hach
• یوکوگاوا Yokogawa
• روزمونت ROSEMOUNT

نکات کلیدی انتخاب تجهیزات پارامتر شیمیایی

انتخاب صحیح تجهیزات برای سنجش پارامترهای شیمیایی مانند pH، ORP، TDS، EC، DO، کلر و کدورت نقش تعیین‌ کننده‌ای در دقت نتایج، دوام تجهیز و پایداری عملکرد فرآیند صنعتی دارد. در ادامه نکات کلیدی انتخاب و خرید تجهیزات پارامترهای شیمیایی عبارتنداز:

• برند سازنده
• وضعیت محصول (نو یا دست دوم)
• دقت و بازه اندازه گیری
• نوع تجهیز اندازه گیری پارامترهای شیمایی
• متریال سنسور و المنت
• دمای فرآیندی
• فشار فرآیندی
• تاییدیه و استانداردها
• تجهیزات جانبی

خرید انواع تجهیزات پارامترهای شیمیایی از فروشگاه پیکاتک

فروشگاه اینترنتی پیکاتک به‌ عنوان یکی از معتبرترین و تخصصی‌ ترین مراکز تأمین تجهیزات ابزار دقیق و کنترل فرآیند در ایران، مرجع مطمئن صنایع کشور برای خرید تجهیزات اندازه‌ گیری پارامترهای شیمیایی محسوب می‌ شود. این مجموعه با تکیه بر دانش فنی و همکاری با برندهای مطرح جهانی، توانسته است نیاز صنایع مختلف از تصفیه آب و فاضلاب تا پتروشیمی و داروسازی را پوشش دهد.

تجهیزات ارائه‌ شده در پیکاتک با استانداردهای بین‌المللی طراحی شده‌اند و از دقت، پایداری و دوام بالا در شرایط فرآیندی برخوردارند. انواع تجهیزات سنجش کیفیت آب و مواد شیمیایی مانند pH متر، ORP متر، هدایت‌سنج (Conductivity Meter)، TDS متر، کدورت‌سنج، کلرسنج و آنالایزر گازهای صنعتی از برندهای معتبر جهانی در انبار پیکاتک موجود و آماده تحویل فوری هستند.

جهت خرید تجهیزات اندازه گیری پارامترهای شیمیایی کافی است به بالای این مقاله مراجعه نمایید و پس از بررسی قیمت و مشخصات فنی هر مدل بهترین محصول را انتخاب نمایید. تمامی مدل‌ ها همراه با مشخصات فنی کامل درج شده‌اند تا امکان مقایسه سریع و تصمیم‌ گیری دقیق فراهم شود. خریداران محترم می‌ توانید برای دریافت مشاوره تخصصی، استعلام قیمت‌ به‌ روز  تجهیزات اندازه گیری پارامترهای شیمیایی و بررسی موجودی انبار با تیم کارشناسان فروش پیکاتک تماس بگیرید.