پمپ های جابجایی مثبت

پمپ جابه جایی مثبت چیست؟

پمپ جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump) یا به اختصار (PD) یکی از محبوب ترین انواع پمپ‌ های فرآیندی است که با به دام انداختن حجم مشخصی از سیال و انتقال مکانیکی آن عمل می‌ کند. در این پمپ‌ ها، جابه‌ جایی سیال به‌ صورت چرخه‌­ای و منظم انجام می‌ گیرد و این چرخه می‌ تواند توسط اجزایی مانند پیستون، پیچ (اسکرو)، دنده، غلتک، دیافراگم یا پره تأمین شود.

ساختار داخلی پمپ‌ های جابجایی مثبت به گونه‌ ای طراحی شده است که حرکت سیال همیشه در مسیر جلو باشد و امکان برگشت آن به ورودی یا محفظه پمپ وجود نداشته باشد. این ویژگی باعث می‌ شود پمپ بتواند حجم ثابت، فشار پایدار و جریان متناسب با سرعت ایجاد کند. این پمپ‌ ها بسته به نیاز فرآیندی در دو گروه اصلی روتاری (چرخشی) و رفت‌وبرگشتی تولید می‌ شوند.

این پمپ ها برخلاف پمپ‌ های گریز از مرکز که با افزایش سرعت جریان کار می‌ کنند، مستقیماً حجم سیال را منتقل می‌ کنند و به همین دلیل برای سیالات مختلف بهترین کارایی را دارند. هدف این مقاله ارائه یک راهنمای کامل برای شناخت عملکرد، انواع، مزایا، کاربردها، قیمت و نحوه خرید پمپ جابجایی مثبت است تا پس از مطالعه آن بتوانید با آگاهی کافی، مناسب‌ ترین مدل را مطابق نیاز پروژه خود از فروشگاه اینترنتی پیکاتک انتخاب کنید.

عملکرد پمپ جابه جایی مثبت چگونه است؟

مکانیزم پمپ جابجایی مثبت بر پایه به دام انداختن یک حجم مشخص از سیال و جابه‌ جایی مکانیکی آن به سمت خروجی است. در هر سیکل کاری، بخشی از سیال وارد محفظه پمپ می‌ شود، سپس با حرکت اجزای داخلی مثل پیستون، دیافراگم، دنده، پیچ یا پره این حجم محصور شده و به سمت خروجی رانده می‌ شود.

به همین دلیل، در هر چرخه مقدار ثابتی سیال منتقل می‌ شود و دبی پمپ تقریباً مستقل از فشار خروجی باقی می‌ ماند. در ادامه مراحل عملکرد در پمپ جابه جایی مثبت به طور خلاصه بیان می شود:

• مرحله مکش: با افزایش حجم محفظه، فشار کاهش یافته و سیال از طریق ورودی وارد پمپ می شود.
• مرحله محصورسازی: حجم مشخصی از سیال در یک محفظه بسته یا بین المان‌ های متحرک گیر می‌ افتد.
• مرحله انتقال: با کاهش حجم محفظه یا حرکت مکانیکی اجزا، سیال با فشار به سمت خروجی هدایت می‌ شود.

این عملکرد باعث می‌ شود پمپ‌های جابجایی مثبت برای سیالات ویسکوز، غلیظ، حاوی ذرات، یا فرآیندهایی که نیاز به دبی دقیق دارند ایده‌آل باشند. همچنین در فشارهای بالا بدون افت دبی کار می‌کنند و به همین خاطر در تزریق شیمیایی، دوزینگ، پالایشگاه‌ ها، صنایع غذایی، انتقال روغن و تصفیه‌ خانه‌ های فاضلاب کاربرد گسترده‌ای دارند.  در تصویر زیر انواع عملکرد پمپ جابه جایی مثبت روتاری و رفت و برگشتی مشاهده می شود.

انواع پمپ جابه جایی مثبت

پمپ های جابه جایی مثبت در انواع مختلفی بر اساس عملکرد و سایر ویژگی ها تولید می شوند. مهمترین آنها در ادامه معرفی می شوند:

پمپ جابجایی مثبت رفت‌ و برگشتی (Reciprocating Positive Displacement Pump):

در این مدل، جابه‌ جایی سیال بر اساس حرکت رفت‌ و برگشتی اجزای داخلی انجام می‌ شود. با عقب رفتن پیستون یا دیافراگم، درون محفظه پمپ خلأ ایجاد می‌شود و سیال از ورودی به داخل کشیده می‌ شود. سپس با حرکت برگشتی، حجم محفظه کاهش یافته و سیال با فشار به سمت خروجی رانده می‌ شود. این چرخه متناوب باعث دبی دقیق و فشار بالا می‌ شود. پمپ‌ های جابجایی مثبت رفت و برگشتی شامل موارد زیر می شوند:

پمپ پیستونی (Piston Pump)

در این پمپ، حرکت رفت‌ و برگشتی پیستون باعث ایجاد سیکل مکش و تخلیه می‌ شود. در مرحله مکش، عقب‌ رفتن پیستون خلأ نسبی ایجاد کرده و دریچه ورودی باز می‌ شود تا سیال وارد محفظه گردد؛ همزمان دریچه خروجی بسته می‌ ماند. با تغییر جهت حرکت پیستون، فشار در محفظه افزایش یافته، دریچه ورودی بسته و دریچه خروجی باز می‌ شود و سیال با فشار از محفظه تخلیه می‌ گردد.

پمپ پلانجری (Plunger Pump)

ساختار این پمپ شامل یک سیلندر و پلانجر رفت‌وبرگشتی است که با حرکت خود جریان سیال را کنترل می‌ کند. هنگام عقب‌رفتن پلانجر، شیر مکش باز شده و مایع وارد سیلندر می‌ شود. در مرحله برگشت و حرکت رو‌به‌جلو، پلانجر باعث افزایش فشار داخل سیلندر شده و سیال از طریق شیر تخلیه به بیرون هدایت می‌ شود. این پمپ‌ ها به‌ دلیل توانایی ایجاد فشار بالا در کاربردهای سنگین صنعتی بسیار محبوب هستند.

پمپ دیافراگمی (Diaphragm Pump)

این پمپ با استفاده از یک یا چند دیافراگم انعطاف‌ پذیر عملیات پمپاژ را انجام می‌ دهد. با حرکت دیافراگم، محفظه پمپاژ منبسط یا منقبض می‌ شود و سیال به داخل کشیده شده یا به بیرون رانده می‌ شود. پمپ‌ های دیافراگمی به‌ دلیل مقاومت بالا در برابر سیالات خورنده، ساینده و حساس، در صنایع شیمیایی، دارویی، غذایی و محیط‌ هایی با الزامات بهداشتی سختگیرانه کاربرد گسترده‌ای دارند.

پمپ جابجایی مثبت چرخشی (Rotary Positive Displacement Pump):

در این نوع پمپ، انتقال سیال با حرکت مداوم و چرخشی قطعات داخلی انجام می‌ شود. چرخش یکنواخت این اجزا باعث می‌ شود سیال به‌ صورت پیوسته از ورودی به سمت خروجی هدایت شود. این پمپ‌ ها معمولاً از مکانیسم‌ هایی مانند چرخ‌دنده، لوب، پره یا روتورهای ویژه استفاده می کنند و به‌خاطر جریان یکنواخت و بدون ضربان شناخته می‌ شوند. انواع رایج پمپ جابه جایی مثبت روتاری عبارتند از:

پمپ پریستالتیک (Peristaltic Pump)

این نوع پمپ که با نام پمپ شلنگی نیز شناخته می‌ شود، از یک موتور الکتریکی و شفتی مجهز به غلتک یا کفشک تشکیل شده است. هنگام چرخش روتور، غلتک‌ ها شلنگ انعطاف‌ پذیر را به‌ صورت پیوسته فشرده می‌ کنند. این فشردگی مرحله‌ای باعث ایجاد خلأ در بخش ورودی شده و مایع به داخل کشیده می‌ شود. در ادامه، با عبور غلتک بعدی، سیال به‌سمت خروجی رانده می‌ شود. پمپ‌های پریستالتیک به‌دلیل ساختار بدون تماس مستقیم سیال با قطعات فلزی، برای سیالات چسبناک، خورنده، ساینده و حساس بسیار مناسب‌ می باشند. 

پمپ پره‌ای (Vane Pump)

در این پمپ، روتور دارای پره‌ هایی است که درون شیارهای روتور قرار گرفته و با چرخش در داخل یک محفظه بیضوی حرکت می‌ کنند. این پره‌ ها با تماس یکنواخت با دیواره محفظه، ناحیه‌ های مکش و تخلیه را ایجاد کرده و سیال را به‌ طور پیوسته از ورودی به خروجی هدایت می‌ کنند.

تغییر شکل و حرکت پره‌ها باعث ایجاد خلأ مؤثر و انتقال نرم و یکنواخت سیال می‌ شود. پمپ پره‌ای به‌ خاطر جریان بدون ضربان، پمپاژ ملایم، توانایی مکش قوی و عملکرد پایدار در کاربردهایی مانند انتقال سوخت، روغن، روان‌کننده‌ ها و مایعات کم‌ ویسکوز و متوسط پرتکرار است.

پمپ اسکرو یا پیچی (Screw Pump)

این پمپ‌ ها بر اساس چرخش یک یا چند روتور پیچ‌ مانند طراحی می‌ شوند که با چرخیدن، سیال را در فضای میان پیچ‌ ها گیر انداخته و به‌سمت خروجی منتقل می‌ کنند. رایج‌ ترین مدل‌ ها شامل پمپ اسکرو تک‌ پیچ (Progressive Cavity)، اسکرو دو قلو و اسکرو سه‌ قلو هستند. پمپ‌ های اسکرو به‌دلیل ایجاد جریان پیوسته، بدون ضربان و با فشار ثابت برای سیالات ویسکوز مانند روغن غلیظ، گریس، پلیمر، دوغاب‌ ها، سوخت‌ های سنگین، لجن و سیالات حساس ایده‌آل‌ می باشند.

جدول مزایا و معایب پمپ جابه جایی مثبت

کاربردهای پمپ جابه جایی مثبت

کاربردهای پمپ‌های جابجایی مثبت بسیار گسترده است و در صنایع مختلف به‌دلیل توانایی این پمپ‌ ها در انتقال مایعات غلیظ، حساس و ویسکوز، جایگاه ویژه‌ ای دارند. در صنایع غذایی و نوشیدنی از آن‌ ها برای جابه‌ جایی موادی مانند کرم‌ها، پوره‌ها، سس‌ها و ترکیبات خمیری استفاده می‌ شود تا بافت مواد بدون آسیب منتقل شود. در بخش داروسازی نیز این پمپ‌ها نقش مهمی در فرآیندهایی مثل تولید، فیلتراسیون و انتقال دقیق محلول‌ ها دارند.

در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، پمپ‌ های جابجایی مثبت گزینه‌ای قابل اعتماد برای انتقال نفت خام، میعانات گازی و مواد شیمیایی در خطوط لوله هستند. همچنین در آزمایشگاه‌ ها برای جابه‌جایی کنترل‌شده مایعات و محلول‌های حساس از این پمپ‌ها بهره گرفته می‌ شود.

این نوع پمپ در صنایع چاپ، نساجی و تولید پوشاک نیز برای انتقال رنگ، رزین و مواد غلیظ کاربرد دارد. در بخش کشاورزی و دامپروری، برای انتقال خوراک‌مایع و تغذیه دام از پمپ‌ های جابجایی مثبت استفاده می‌شود. علاوه بر این، در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب، این پمپ‌ها برای جابه‌جایی لجن، پساب و جریان‌های سنگین بسیار مؤثر هستند. در برخی کاربردهای انرژی و نیروگاهی نیز پمپ‌های جابجایی مثبت وظیفه انتقال مواد خنک‌کننده و سیالات فرآیندی را در شرایط فشار بالا بر عهده دارند.

قیمت پمپ جابه جایی مثبت

قیمت پمپ جابجایی مثبت برای بسیاری از خریداران یکی از مهم‌ترین معیارهای تصمیم‌ گیری است؛ زیرا انتخاب نهایی تنها به مشخصات فنی یا نوع کاربرد محدود نمی‌ شود. مشتریان هنگام خرید این نوع پمپ، به دنبال محصولی هستند که علاوه بر کارایی بالا، دوام مناسب، راندمان ثابت، هزینه نگهداری قابل‌قبول و ارزش خرید واقعی ارائه دهد. به همین دلیل، قیمت نهایی پمپ‌های جابجایی مثبت تحت‌تأثیر عواملی مانند نوع پمپ (دیافراگمی، پریستالتیک، وکیوم، پیستونی و…)، متریال ساخت، ظرفیت دبی و فشار کاری، برند سازنده و فناوری به‌ کاررفته در طراحی آن قرار دارد.

در نهایت، آنچه برای بسیاری از کاربران اهمیت دارد این است که پمپ انتخاب‌ شده عملکرد دقیق، طول عمر بالا و هزینه مالکیت منطقی داشته باشد و بتواند در شرایط عملیاتی مختلف بدون کاهش کارایی کار کند. به همین دلیل، مقایسه قیمت‌ ها همراه با بررسی ویژگی‌های فنی، همیشه بهترین راه برای یک خرید مطمئن و اقتصادی است.

خرید پمپ جابه جایی مثبت از فروشگاه پیکاتک

فروشگاه اینترنتی پیکاتک به‌عنوان یکی از معتبرترین و تخصصی‌ ترین مراکز عرضه تجهیزات ابزار دقیق و صنعت کشور، مجموعه‌ای کامل از پمپ‌ های جابجایی مثبت را با کیفیت بالا، تنوع مدل و قیمت رقابتی ارائه می‌ دهد. پیکاتک با تمرکز بر تأمین تجهیزات موردنیاز صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، شیمیایی، غذایی، دارویی و واحدهای تولیدی، به مرجعی قابل‌اعتماد برای خرید انواع پمپ‌ های صنعتی تبدیل شده است.

در سبد محصولات پیکاتک، طیف گسترده‌ای از پمپ‌ های جابجایی مثبت از جمله پمپ پریستالتیک، پمپ دیافراگمی و پمپ وکیوم عرضه می‌ شود. علاوه بر این، انواع پمپ‌ های دینامیکی مانند پمپ سانتریفیوژ، پمپ بشقابی، پمپ شناور، کف‌کش، بشکه‌کش و همچنین کمپرسور باد نیز قابل انتخاب هستند. این تنوع وسیع به شما امکان می‌ دهد براساس نوع سیال، فشار کاری، شرایط نصب و محیط عملیاتی، دقیق‌ ترین مدل را انتخاب کنید.

برای مشاهده مدل‌ ها و بررسی مشخصات فنی و رنج قیمت پمپ‌ های جابجایی مثبت، کافی است به بخش بالای همین صفحه مراجعه کنید و مدل مناسب کاربرد خود را انتخاب نمایید. در صورت نیاز به مشاوره تخصصی، انتخاب دقیق محصول یا استعلام قیمت روز پمپ جابجایی مثبت، کارشناسان پیکاتک آماده ارائه راهنمایی کامل و همراهی در تمامی مراحل خرید هستند.