تله بخار

 تله بخار چیست؟

تله بخار یا استیم ترپ (Steam Trap) یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌ های بخار صنعتی به شمار می رود که وظیفه اصلی آن تخلیه آب کندانس، هوا و سایر گازهای غیرقابل چگالش از خط بخار، بدون خروج بخار زنده (Live Steam) است. این تجهیز مانند یک شیر خودکار (Automatic Valve) عمل می‌ کند و به‌ صورت مداوم باعث می‌ شود بخار در حالت خشک و با بیشترین راندمان در سیستم در گردش باشد.

در شبکه‌ های بخار، پس از هر مرحله انتقال انرژی یا تغییر دما مانند مبدل‌ های حرارتی، خطوط برگشت، یا انتهای انشعابات بخار، نصب تله بخار الزامی است. حضور این تجهیز مانع بروز مشکلاتی همچون ضربه قوچ (Water Hammer)، خوردگی داخلی و افت بازده حرارتی می‌ گردد. وجود کندانس اگر به موقع تخلیه نشود، سطح تبادل حرارت را کاهش داده، سرعت انتقال گرما را مختل می‌کند و در نهایت به فرسایش تجهیزات منجر می‌ شود.

تله بخارها در سه گروه اصلی مکانیکی، ترمودینامیکی و ترموستاتیکی طبقه‌بندی می‌ شوند که هر یک بر اساس تفاوت چگالی، فشار یا دمای بخار و کندانس عمل می‌ کنند. انتخاب مدل مناسب برای هر کاربرد به نوع سیستم، فشار کاری و دمای فرآیند بستگی دارد.

هدف از این مقاله پیکاتک، معرفی کامل انواع تله بخار و ارائه‌ی راهنمای تخصصی انتخاب و خرید مناسب‌ ترین مدل بر اساس شرایط کاری، مشخصات فنی و نیاز هر واحد صنعتی است.

انواع تله بخار

تله بخارها با توجه به طیف گسترده‌ای از الزامات فرآیندی، در فناوری‌ های متنوعی عرضه می‌ شوند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی انواع تله بخار می پردازیم:

تله بخار مکانیکی (Mechanical)

تله بخار مکانیکی با استفاده از تفاوت چگالی میان بخار و کندانس عمل می‌ کند و زمانی که میعانات درون سیستم جمع می‌ شوند، به‌ صورت خودکار مسیر تخلیه را باز می‌ نماید. دو نوع اصلی این گروه، تله بخار شناور توپی (ball float trap) و تله بخار سطلی (inverted bucket trap) معکوس می باشند.

در مدل شناور توپی، با افزایش میزان کندانس، توپی به سمت بالا حرکت کرده و مسیر خروج مایع را باز می‌ گذارد تا تخلیه انجام شود. در مقابل، در نوع سطلی معکوس، هنگامی که بخار وارد محفظه می‌ شود، سطل به‌واسطه‌ ی نیروی شناوری بالا آمده و شیر را می‌ بندد تا از خروج بخار جلوگیری شود. ماهیت عملکرد هر دو نوع، مبتنی بر واکنش مکانیکی به تغییر وضعیت سیال است.

تله بخار ترموستاتیکی (Thermostatic)

تله بخار ترموستاتیکی یا حرارتی بر پایه‌ ی تفاوت دمای میان بخار و کندانس عمل می‌ کند. ساختار این تله به گونه‌ای است که تنها زمانی مسیر خروج مایع را باز می‌ کند که دمای کندانس به میزان مشخصی کمتر از دمای اشباع برسد، از این‌ رو تخلیه در دمایی پایین‌ تر از بخار صورت می‌ گیرد.

استفاده از این نوع تله‌ ها بیشتر در شرایطی رایج است که حجم کندانس کم باشد. بدنه‌ ی آنها معمولاً از فولاد یا برنج ساخته می‌ شود و توان تحمل فشار تا حدود 50 بار را دارند. تله‌ های بخار ترموستاتیکی از نظر طراحی و عملکرد در سه گروه اصلی شامل مدل‌های تله بخار Liquid Expansion و تله بخار By Metal  و تله بخار Balanced Pressure طبقه‌ بندی می‌ شوند.

تله بخار ترمودینامیکی (Thermodynamic)

تله بخار ترمودینامیکی یا دیسکی یکی از پرکاربردترین و درعین‌ حال ساده‌ ترین انواع تله بخارها است که اساس عملکرد آن بر مبنای تفاوت سرعت و چگالی بخار و کندانس می باشد. در این نوع تله، عبور بخار و کندانس از یک دیسک متحرک کنترل می‌ شود.

هنگامی که کندانس سرد وارد تله بخار می‌ شود، به آسانی از زیر دیسک عبور کرده و از طریق خروجی تخلیه می‌ گردد. با افزایش دمای کندانس و تبدیل آن به بخار، تغییر در فشار و چگالی سبب حرکت دیسک و بسته شدن مسیر خروجی می‌ شود. به‌ محض میعان دوباره بخار و افت فشار، دیسک به حالت اولیه برگشته و سیکل تخلیه مجدداً تکرار می‌ شود.

مزایای استفاده از تله بخار

تله بخار وظیفه‌ ی تخلیه خودکار کندانس، هوا و گازهای غیرقابل تقطیر از خطوط بخار بدون خروج بخار زنده  را به عهده دارد. عملکرد صحیح تله بخار تضمین‌ کننده‌ی بازدهی حرارتی بالا، کاهش مصرف انرژی و افزایش ایمنی تجهیزات است. برخی مزایای کلیدی استفاده از تله بخار عبارتنداز:

• تخلیه مداوم و قابل‌ اعتماد میعانات: تله بخار مانع از تجمع کندانس در خطوط می‌ شود و از ضربه قوچ (Water Hammer) و افت حرارت جلوگیری می‌ کند.
• افزایش بهره‌ وری انرژی: با جلوگیری از نشت بخار و کنترل دمای دقیق فرآیند، مصرف انرژی تا میزان قابل‌ توجهی کاهش می‌ یابد و راندمان سیستم افزایش پیدا می‌ کند.
• طول عمر بالا و مقاومت مکانیکی زیاد: طراحی بدنه از فولاد ضدزنگ یا چدن با پوشش مقاوم در برابر دما و فشارهای بالا، کارکردی مطمئن در محیط‌های صنعتی سخت فراهم می‌ کند.
• کاهش هزینه‌های عملیاتی و نگهداری: کاهش مصرف بخار به معنی کاهش بار دیگ بخار (Boiler Load) و صرفه‌ جویی مستقیم در هزینه سوخت و نگهداری است.
• مساعد در حفظ ایمنی سیستم بخار: حذف به‌ موقع کندانس از تجمع فشار اضافی جلوگیری کرده و ایمنی مبدل‌ها، خطوط انتقال و تجهیزات فرآیندی را تضمین می‌ کند.

برندهای مطرح تولیدکننده تله بخار

• تله بخار اسپیراکس سارکو (Spirax sarco)
• تله بخار TLV
• تله بخار یوشی تاکی (Yoshitake)
• تله بخار میاواکی (MIYAWAKI)
• تله بخار عیوض تکنیک
• تله بخار ARI ARMATUREN

کاربردهای تله بخار

تله بخارها با توجه به مزایایی که ارائه می دهند در طیف گسترده ای از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه مهمترین کاربردهای تله بخار بیان می شوند:

لوله‌ کشی و شبکه توزیع بخار

در خطوط انتقال بخار، هدف، رساندن بخار خشک و باکیفیت به مصرف‌ کننده است. تجمع میعانات در این خطوط نه‌تنها باعث افت فشار و کاهش انتقال حرارت می‌شود، بلکه خطر ضربه قوچ (Water Hammer) را نیز افزایش می‌ دهد. برای این منظور از تله‌ های ترمودینامیکی یا مکانیکی با زمان پاسخ سریع استفاده می‌ شود که میعانات را تخلیه کرده و مانع از جمع‌ شدن کندانس می‌ گردند.

تجهیزات فرآیندی صنعتی

در تجهیزاتی مانند مبدل‌ های حرارتی، درایرها، بویلرها و هیترها، تخلیه دقیق کندانس برای حفظ نرخ انتقال حرارت یکنواخت و بهره‌ وری فرآیند ضروری است. در صورت تجمع کندانس، پدیده‌ هایی مانند گرمایش ناهمگن، افت ظرفیت تبادل حرارتی و شوک حرارتی رخ می‌ دهد. 

خطوط ردیاب بخار و مبدل‌های کوچک (Steam Tracing)

در خطوط Steam Tracing که از بخار به‌ عنوان منبع حرارت برای جلوگیری از انجماد یا حفظ دما استفاده می‌ شود، حجم کندانس معمولاً کم و فشار بالا است. در این کاربردها، تله‌ های ترمودینامیکی به دلیل ابعاد کوچک، مقاومت در برابر فشار زیاد و قابلیت کار در شرایط متغیر بار حرارتی به‌ کار گرفته می‌ شوند.

نکات کلیدی انتخاب تله بخار

• نوع تله بخار (مکانیکی/ ترمودینامیکی/ ترموستاتیکی)
• سایز تله بخار
• نوع اتصال (دنده ای، فلنجی، سوکتی)
• متریال بدنه (چدن/ کربن استیل/ استیل)
• دمای کاری
• کاربرد (در خط اصلی بخار، در مبدل‌ های حرارتی و غیره)
• فشار ورودی تله بخار 
• دبی تخلیه کندانس (kg/h) 
• مقدار فشار برگشتی (عواملی مانند بالا آمدن خط، خمیدگی‌ها، فاصله افقی و اینکه آیا به مخزن اتمسفریک یا بسته می‌ رود، فشار برگشتی ایجاد می‌ کند)
• نحوه عملکرد موردنیاز (پیوستهContinuous Drainage / تناوبی Intermittent Drainage)

خرید تله بخار

فروشگاه آنلاین پیکاتک به‌ عنوان یکی از معتبرترین و تخصصی‌ ترین منابع تأمین تجهیزات صنعتی و ابزار دقیق در ایران، مجموعه‌ای گسترده از تله بخار صنعتی را از برندهای معتبر جهانی و داخلی عرضه می‌ کند.

محصولات این بخش شامل انواع تله بخار مکانیکی، ترمودینامیکی و ترموستاتیکی با ظرفیت‌ ها، فشار کاری و جنس‌ های متنوع (چدن، فولاد، استنلس‌ استیل) است که برای هر نوع فرآیند بخار، از خطوط انتقال گرفته تا مبدل‌ های حرارتی و سیستم‌ های تریسینگ، انتخابی ایمن و اقتصادی فراهم می‌ کند.

برای خرید تله بخار کافی است از منوی دسته‌ بندی بالای صفحه وارد بخش مرتبط شوید، مدل‌ ها را بر اساس فشار، دمای کاری و متریال بدنه مقایسه کرده و محصول متناسب با نیاز پروژه را انتخاب کنید. سیستم هوشمند فروشگاه امکان فیلتر سریع برند، نوع و بازه‌ی قیمتی را فراهم می‌سازد تا زمان انتخاب به حداقل برسد.

همچنین تیم فنی پیکاتک با تجربه‌ی چندین‌ ساله در حوزه‌ی طراحی و راه‌ اندازی سیستم‌ های بخار صنعتی، آماده‌ی ارائه مشاوره انتخاب تله بخار مناسب، اعلام موجودی انبار و قیمت روز است تا خرید شما با اطمینان کامل، سریع و مستقیم از تأمین‌کننده انجام شود.