دتکتور گاز اکسیژن (O2)

معرفی دتکتور گاز اکسیژن (O2)

دتکتور گاز اکسیژن (O2) یک دستگاه ایمنی است که برای اندازه‌گیری غلظت اکسیژن در محیط استفاده می‌شود. این دستگاه در صنایع مختلفی مانند پزشکی، صنایع شیمیایی، معادن، فضای بسته و محیط‌های کنترل‌شده کاربرد دارد تا از کمبود اکسیژن (هیپوکسی) یا افزایش بیش از حد آن (خطر آتش‌سوزی/انفجار) جلوگیری کند.

انواع دتکتورهای گاز اکسیژن (O2):

1. دتکتورهای الکتروشیمیایی (Electrochemical Sensors)

   • متداول‌ترین نوع برای تشخیص O2

   • بر اساس واکنش شیمیایی بین اکسیژن و الکترولیت کار می‌کنند.

   • دقت بالا در محدوده ۰ تا ۲۵٪ حجمی.

   • عمر سنسور معمولاً ۱ تا ۳ سال (بسته به مدل و شرایط محیطی).

2. دتکتورهای پارامغناطیسی (Paramagnetic Sensors)

   • از خاصیت مغناطیسی اکسیژن برای تشخیص استفاده می‌کنند.

   • بسیار دقیق و مناسب برای کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی.

   • مقاوم در برابر گازهای مزاحم.

3. دتکتورهای زیرکونیومی (Zirconia Sensors)

   • در دماهای بالا کار می‌کنند (مثلاً در کوره‌ها و سیستم‌های احتراق).

   • واکنش سریع به تغییرات سطح اکسیژن.

4. دتکتورهای مادون قرمز (IR) و لیزری

   • در برخی کاربردهای خاص مانند هوافضا و تحقیقاتی استفاده می‌شوند.

ویژگی‌های مهم دتکتور O2:

 محدوده تشخیص:

• کمبود اکسیژن (هیپوکسی): هشدار در سطح کمتر از ۱۹.۵٪ حجمی (حداقل ایمن برای تنفس).

• افزایش اکسیژن: هشدار در سطح بالاتر از ۲۳.۵٪ حجمی (افزایش خطر آتش‌سوزی).

 هشداردهی: آلارم صوتی و نوری در صورت انحراف از سطح نرمال.
 قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترل: خروجی ۴-۲۰mA یا ارتباط RS485/Bluetooth.
 مقاومت در برابر شرایط سخت: ضد انفجار (ATEX) و ضد آب (IP65/IP67).

کاربردهای دتکتور اکسیژن:

• صنایع نفت و گاز: نظارت بر فضای بسته (Confined Space) مانند تانک‌ها و چاه‌ها.

• پزشکی و بیمارستان‌ها: کنترل اکسیژن در اتاق‌های عمل و سیستم‌های اکسیژن درمانی.

• صنایع شیمیایی و فلزی: جلوگیری از خطرات در محیط‌های با گازهای بی‌اثر (نیتروژن، آرگون).

• کشتی‌ها و معادن: تشخیص کمبود اکسیژن در فضاهای بسته.

• سیستم‌های احتراق و کوره‌ها: کنترل نسبت هوا به سوخت.

نکات ایمنی مهم:

 اکسیژن کمتر از ۱۹.۵٪ → خطر خفگی و اختلال در تنفس.
 اکسیژن بیشتر از ۲۳.۵٪ → افزایش شدید خطر آتش‌سوزی (حتی مواد معمولی به راحتی مشتعل می‌شوند).
 کالیبراسیون منظم (با هوای محیط یا گاز کالیبراسیون) برای حفظ دقت دستگاه ضروری است.

انتخاب دتکتور مناسب:

• برای فضاهای بسته (مانند تانک‌ها) از مدل‌های پرتابل با آلارم قابل شنیدن استفاده کنید.

• در محیط‌های انفجاری از دتکتورهای مطابق با ATEX استفاده شود.

• در صنایع پزشکی، دقت بالا (مثلاً ±۰.۱٪) مورد نیاز است.