تیرآهن بال پهن IPB یا H شکل یا هاش برای اولین بار در شرکت بثهلم تولید گردید و از مهمترین دستاوردهای این واحد تولیدی به شمار می رفت. چرا که با تولید آن تحول عظیمی در صنعت فولاد ایجاد گردید و به سرعت توانست از بخش های دیگر این صنعت فاصله بگیرد. در حالی که این کارخانه تولیدی تیرآهن به دنبال ایجاد ابتکار و تحول در صنعت فولاد در اوایل قرن بیستم بود با ابتکار و تولید هاش بال پهن توانست به این هدف خود دست یابد. تیر I شکل قبل از تیر بال پهن ابداع و تولید شده بود، اما تیرآهن هاش بال پهن به عنوان یک اختراع بسیار مهم محسوب می گردید که حتی در لوگوی این کمپانی نیز مورد استفاده قرار گرفت.
در ابتدا تیرهای معمولی به طور عمده در قالب شاخه های بلند تولید می شدند و به دلیلی خاصیت ضد حریق بودنشان نسبت به چوب محبوبیت بالایی داشتند؛ اما به دلیل آنکه ابعاد آن ها بسیار طویل بود بارها با شکست روبرو شدند. در نهایت در سال 1856 در زمانی که اولین تیر مرغوب در ترنتون برای ساختمان فدرال تولید گردید دیگر از شکست های قبلی خبری نبود و این نقطه عطفی در تولید و نورد تیرآهن به شمار می آمد.
تیرآهن IPE یا همان تیر I شکل مدتها به عنوان مصالح پایه در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گرفت؛ اما بعد از آن هاش بال پهن در صنایع بثهلم با ورود موفقیت آمیز خود به بازار در اوایل قرن بیستم توانست جایگاه بسیار مهمی را در میان سایر موارد مشابه پیدا کند و برای ساخت پل ها و آسمان خراش ها به میزان بسیار زیادی مورد استفاده قرار گرفت.
خط تولید هاش در این کمپانی بسیار بزرگ بود به طوری که قادر بود تا تیرآهن های بال پهن تا عمق 36 اینچ یا 44/91 سانتی متر تولید نماید. به دلیل تقاضای بالا و محبوبیت هاش در سراسر ایالت متحده ی آمریکا قیمت تیرآهن هاش بال پهن تولید شده این کمپانی بالا رفت. همچنین تیر بال پهن هاش در طول جنگ جهانی اول به عنوان مواد مورد نیاز در جنگ کاربرد بسیار فراوانی داشت.
تیرآهن هاش چیست ؟
هاش به نوعی تیرآهن با مقطع H شکل گفته می شود از مهم ترین پروفیل های ساختمانی است و در صنعت ساختمان سازی کاربرد فراوانی دارد. سطح مقطع تیرآهن H متشکل از دو بال پهن و یک جان می باشد که اندازه بالها و جان یا یکدیگر برابر است و از این رو به آن تیرآهن بال پهن نیز گفته می شود. هاش سنگین و هاش سبک از انواع تیراهن H می باشند که به ترتیب با علامت اختصاری HEB و HEA نشان داده می شود و در ایران توسط کارخانه ی ذوب آهن اصفهان تولید می شود و یا از کشورهای کره و ترکیه ( هاش ترک و کره ) به ایران وارد می شود. از کابردهای مهم این تیرآهن می توان به استفاده از آن در سازههای فولادی، ستونها و خرپاها اشاره کرد. این محصول در سایزهای مختلفی از نمره ی ۱۰ تا ۶۰ در بازار به فروش می رسد و قیمت هاش به سایز، نوع و کارخانه تولید کننده بستگی دارد و قیمت هاش اصفهان با قیمت هاش وارداتی ترک و کره متفاوت است.
انواع تیر آهن هاش
تیرآهن هاش با علامت اختصاری IPB نیز نشان داده می شود و همانطور که گفته شد در تیراهن IPB یا بال پهن ، طول بالها نسبت به تیرآهن IPE افزایش یافته است و سطح مقطعی H شکل دارد و بسته به اندازه بال و عرض و استاندارد آن در انواع مختلفی تولید می شود. این نوع تیرآهن در سه نوع سبک HEA ، سنگین HEB و فوق سنگین HEM مطابق با استاندارد دین اروپا تولید می شود که همانطور که گفته شد در ایران انواع هاش سنگین و سبک بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. در نامگذاری تیراهن بال پهن علامت V نشان دهنده سنگین بودن و علامت L نشان دهنده سبک بودن تیرآهن می باشد و IPBV نمایانگر تیرآهن هاش سنگین و IPBL نمایانگر تیرآهن هاش سبک می باشد. که با استحکام بالا در سه نمونه استاندارد St52، St44 و St37 تولید می شوند.
این نوع تیرآهن به دلیل افزایش طول بال قادر به تحمل مقاومت کششی و خمشی بیشتری می باشد و به همین علت قیمت هاش نسبت به دیگر انواع تیرآهن کمی بالاتر می باشد. در ادامه توضیحاتی در خصوص انواع هاش ارائه شده است:
تیر آهن هاش سری HEB: تیر آهن هاش سنگین یا HEB ( IPBV ) دارای بال پهن و ضخامت بیشتر و وزن سنگین تری نسبت به تیرآهن بال پهن HEA ( IPBL ) است و از سایز 100 الی 600 موجود می باشد که در نمره ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۰ و ۳۰ توسط کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می گردد. این نوع تیرآهن دارای اندازه بال و ارتفاع جان مقطع برابری است مثلا تیر آهن HEB 12 دارای ارتفاع مقطع و پهنای بال 12 سانتی متر است.
تیراهن هاش سری HEM:این نوع تیر آهن نوع فوق سنگین تیرآهن هاش می باشد و ارتفاع مقطع و پهنای بال یکسان نیست و از سایز 100 تا 600 تولید می شود.
تیر آهن هاش سری HEA: تیرآهن بال پهن نوع سبک با علامت HEA یا IPBL نشان داده می شود و از سایز 100 تا 600 تولید می شود و سایز آن بر اساس اندازه بال بر حسب میلی متر تعیین می شود. برای مثال HEA100 دارای ارتفاع مقطع 96 میلی متر و عرض بال 100 میلی متر است.
مشخصات و تاثیر بر قیمت هاش
همانطور که گفته شد تیرآهن H در دو نوع هاش سنگین HEB و هاش سبک HEA موجود است که در نوع سنگین اندازه بالها و ارتفاع جان با هم برابر است ولی در نوع سبک ارتفاع جان کوچک تر از اندازه بال هاست و همچنین ضخامت کمتری دارد که باعث می شود وزن کمتری نسبت به HEB داشته باشد بنابراین قیمت هاش سنگین از سبک بیشتر است و قیمت HEB 14 از قیمت HEA 14 بیشتر است. هر دو نوع از نمره ۱۰ تا ۶۰ در طول ۶ متر در بازار موجود است و نام گذاری آن براساس اندازه طول بالها بر اساس سانتی متر می باشد که در کشورهای مختلف با استانداردهای متفاوتی تولید می شود و استاندارد اروپا جز معروف ترین آنها می باشد. این محصول با استانداردهای زیر و گریدهای ST44 ، ST37 و ST52 تولید می شود و در این بین تنها استاندارد St37 در ایران استفاده میشود.
DIN1025
EURONOEM53-62
EN10034
EN10163-3
STN42135
تولید تیرآهن H
برای تولید تیرآهن هاش نیز مانند اغلب پروفیل‌های فولادی از فرآیند نورد گرم استفاده میشود. به طور کلی بالا بردن دمای فولاد تا ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد و رساندن آن به حالت موم سانی که فولاد به بالاترین قابلیت شکل‌پذیری می‌رسد، نورد کردن و یا رولینگ نام دارد. در این مرحله پس از موم سان شدن فولاد آن را از میان غلطک‌هایی عبور می‌دهند تا با اعمال فشار به شکل دلخواه درآیند. به طور کلی فرآیند تولید تیرآهن هاش را می‌توان به ترتیب زیر بیان نمود:
افزایش دمای شمش‌ها تا رسیدن به حالت موم سانی
شکل دهی شمش‌ها
عبور شمش‌ها از استندها یا ایستگاههای چند مرحله ای قالب جهت تحت فشار قرار دادن شمش‌ها
کاهش لبه و ضخامت بال
عیید و مشخص نمودن سایز نهایی تیرآهن
کاربرد تیرآهن H
مقاوم‌سازی در برابر زلزله: تیرآهن هاش با داشتن سطح مقطع پهن تنش کمتری را به سازی منتقل می‌کند که این امر موجب خنثی شدن نیروهای وارده به سازه از جمله نیروی رانش زمین است. این ویژگی تیرآهن‌های هاش موجب شده تا تبدیل به یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی جهت تقویت ساختمان در برابر زلزله شود.
برج‌سازی: برای استفاده از این تیرآهن‌های هاش که استحکام بالایی دارند، در ساخت سازههای بلند مرتبه، آهن‌ها را در اندازه ی حدود ۱۰۰ متری تولید می‌کنند.
پالایشگاه: در پالایشگاه این محصول به صورت بست تیرآهنی مورد استفاده قرار میگیرد یعنی یک لوله که تکیه گاه آن تیرآهن است به کار گرفته میشود.
نعل درگاه: نعل درگاه در ساخت دیوارهایی بالاتر از سطح زمین مانند پنجره و چارچوب در که نیتز به استحکام بالایی دارند، کاربرد دارد. تیرآهن هاش یکی از مصالحی است که در تولید نعل درگاه استفاده میشود. نعل درگاه در بالای درگاه قرار دارد و به دیوارهای کناری تکیه می‌کند.
خرپا: در یازه‌ها ستونها وظیفه تحمل بارهای سقف را دارند. در سازههای که ستون را حذف می‌کنند از خرپاها برای تحمل بار سقف استفاده می‌شوند. در خرپاها از تیرآهن به شکل تک یا دوبل بهره گرفته میشود.
پل‌سازی: تیرهای فولادی و بتنی از اصلی‌ترین مصالح سازنده پل‌ها می‌باشد. در پلهای با مقاومت بالا از تیرآهن مستحکم و بلند مثل تیرآهن H سنگین است استفاده می کنند.
جدول اشتال تیرآهن H
جدول اشتال کتابی است که بواسطه مهندسی آلمانی به نام اشنایدر بورگر نوشته شده است. در این کتاب نام و مشخصات کامل تمام مقاطع فولادی بر اساس استاندارد DIN آلمان آورده شده است که این امر موجب تبدیل این کتاب به گنجینه‌ای در دستان مهندسین شده است. تیر آهن نیز به عنوان یکی از مهمترین مقاطع فولادی به طور کامل در این کتاب توضیح داده شده است. تمامی مشخصات فنی و هندسی تیرآهن هاش مانند سطح مقطع، ممان اینرسی، اساس مقطع، شعاع ژیراسیون و وزن واحد طول بر اساس استاندارد DIN آلمان در این کتاب ارائه گردیده است. جدول اشتال تیرآهن H در سه نوع عمده IPE ، IPN و IPB تنظیم شده است.
در جدول اشتال تیرآهن هاش علامت‌های اختصاری وجود دارند که هر کدام نشان‌دهنده مشخصه‌ای در تیرآهن هستند، در زیر به این علامت‌ها اشاره می‌کنیم.
h: ارتفاع جان تیرآهن
s: ضخامت جان تیرآهن
b: عرض بال تیرآهن
r: شعاع انحنای داخل جان به بال
c: ضخامت بال تیر آهن + انحنای داخلی
A: محیط سطح مقطع
h-2c: ارتفاع جان تیرآهن – ضخامت دو بال
G: وزن یک متر از تیرآهن
Jx: ممان اینرسی محور x
Wx: مدول مقطع محور x
Ix: ژیراسیون حول محور x
Jy: ممان اینرسی محور y
Wy: مدول مقطع محور y
Iy: ژیراسیون حول محور y
A1: مساحت سطح مقطع
Rt: شعاع تنش
خرید هاش
تیرآهن هاش از پر فروش ترین محصولات فولادی و آهن آلات ساختمانی است و برای خرید هاش باید به نوع کاربرد مورد نظر توجه کرد و بر اساس کاربرد ، نوع و سایز هاش انتخاب می شود. تصور عمومی برای تشخیص سبک یا سنگین بودن تیرآهن به معنی این است که هرچه سایز بالاتر باشد، هاش سنگین و سایز پایین‌تر هاش سبک می‌باشد، که اشتباه است. برای مثال برای سایز 10، تیرآهن H هم در نوع سبک تولید میشود هم در نوع سنگین که تفاوت آنها تنها در ارتفاع جان و ضخامت می باشد و این باعث تفاوت در وزن آنها می شود. برای خرید هاش باید به کارخانه تولید کننده نیز توجه کرد و در حال حاضر به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب تیرآهن هاش اصفهان از پر فروش ترین تیرآهن موجود در بازار است و بسیاری از فعالان صنعت ساختمان سازی از آن استفاده می کنند.
جدول تیرآهن هاش سبک
جدول تیرآهن هاش سنگین
تماس فوری(مشاوره و خرید)