معرفی ورق آجدار و موارد استفاده آن در صنعت
ورق آجدار در دسته ورق های گرم با جنس st37 قرار می گیرد. بر روی سطح این محصول برجستگی هایی به اشکال مختلف اعم از شکل بادام، عدسی، لوزی یا الماس مانند برای کاهش اصطکاک سطح تعبیه شده است. برخی الگوهای ایجاد شده بر روی این محصول به گونه ای است که در هنگام بارندگی آب باران در داخل آن ها جمع می گردد. بنابراین نوع بادامی شکل با توجه به شکل خاص آن مانعی در برابر جمع شدن باران نداشته و بیشترین مصرف را در صنایع دارد. موارد مصرف این محصول بیشتر در سطوح شیب دار یا نزدیک پرتگاه جهت جلوگیری از لیز خوردن افراد و یا اشیا می باشد. در ادامه ضمن معرفی بیشتر این محصول، مطالبی در خصوص کاربرد، نحوه تولید و سایر خصوصیات آن آورده شده است.
انواع ورق آجدار
ورق آجدار در صنعت با نام هایی از قبیل ورق شطرنجی، ورق کف سازی و یا ورق برجسته نیز شناخته می شود. این محصول در جنس های آهنی، استیل، گالوانیزه و آلومینیومی در بازار موجود است. این ورق ها یکی از محصولات مهم در سبد تولیدی کارخانجات می باشد. به دلیل جوشکاری مطلوب این محصولات در مصارف صنعتی و غیر صنعتی کاربرد زیادی دارند. همان طور که ذکر شد این ورق بیشتر برای سطوح شیب دار و یا نزدیک پرتگاه که احتمال سر خوردن افراد وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد. سقف های شیروانی نمونه ای از کاربرد ورق آجدار می باشد.
مصرف این محصول در کشور حدود 100000 تا 150000 تن در سال می باشد. یکی از تامین کننده های عمده این محصول شرکت فولاد مبارکه می باشد ولی ورق آجدار چین و روس نیز در کشور وارد می گردد. وجود این محصول در میان تولیدات کارخانجات ورق فولادی علاوه بر افزایش ضریب امنیت آن شرکت، سبب ورود آن به بازارهای خارجی و داخلی می گردد. با ورود ورق آجدار فولاد مبارکه به بازار کشور، قیمت ورق آجدار در بازار داخلی کاهش یافت و سبب کاهش خروج ارز از کشور و امکان صادرات آن به کشورهای خارجی گردید. در حال حاضر نوع گل بادامی بیشترین استفاده را در بازار آهن آلات دارد.
ورق آجدار آلومینیومی: ورق آلومینیوم آجدار به دو صورت رنگی و بدون رنگ تولید میشوند. مقاومت در برابر خوردگی از ویژگیهای این نوع است. عملیات فرمینگ بر روی ورق آلومینیوم امباس به شکلهای فرمینگ کرکره، فرمینگ ذوزنقه و فرمینگ شادولاین انجام میشود. این نوع ورق نیز به دو صورت شیت و رول بستهبندی شده و در بازار عرضه میگردد.
ورق آجدار آهنی: برای تولید این محصول از ورقهای آهنی با جنس St37،St44 و St52 استفاده میشود.
ورق گالوانیزه آجدار: ورق گالوانیزه توسط فلز روی پوشش داده میشود تا در برابر زنگزدگی مقاومت بیشتری پیدا کند. در صورتی که ماده اولیه مورد استفاده برای تولید ورق آجدار، ورق گالوانیزه باشد، به آن ورق گالوانیزه آجدار گفته میشود. چنین محصولی در محیطهای مرطوب، سقف شیروانیها و محیطهای دریایی مانند کف کشتیها، کاربرد بیشتری دارد.
ورق آجدار استیل: از ورق استیل ۳۰۴ جهت تهیه این نوع ورق استفاده میشود. محصول تولیدی در این نوع از مقاومت به خوردگی بالایی برخوردار بوده و مناسب جهت استفاده در محیطهای خورنده و مرطوب است.
این محصول در یک دستهبندی دیگر صرف نظر از جنس، به دو دسته متفاوت از بالا تقسیم میشود که در زیر آمدهاند:
ورق آجدار فابریک: در نوع فابریک، یک لایه آج به ورق اصلی افزوده میشود. در این محصول لایه زیرین کاملا صاف و صیقلی است. مشخص است که این نوع ورق وزن بالاتری دارد. این محصول در سال ۹۵ برای اولین بار در شرکت فولاد مبارکه اصفهان و با ضخامت دو میلیمتر تولید شد. همچنین واردات آن از کشورهای روسیه، چین و قزاقستان صورت میگیرد.
ورق آجدار پرسی: در این نوع، محصول ورقی ساده است که توسط پرسکاری و سنبهزنی، بر روی آن طرحهایی ایجاد میشود. لایه زیرین ورق آجدار پرسی دارای خلل و فرج است. در ورق پرسی، به علت خالی بودن پشت قسمت آجدار شده و توسط فشارهایی که در محیط کار روی ورق وارد میشود، در طول زمان دچار تغییر فرم شده و از خاصیت اصطکاک آن کاسته میشود. بنابراین میتوان گفت تنها در مکانهای با فشار و عبور و مرور کمتر، این نوع میتواند پاسخگو باشد. با توجه به مطالب ذکر شده، میبینیم یکی از راههای تشخیص ورق آجدار پرسی از نوع فابریک، توجه به سطح زیرین آن است.
ورق آجدار چگونه تولید می شود؟
همانطور که گفته شد، در ساخت ورق آجدار از فرآیند نورد گرم استفاده میشود. برای این منظور، شمش از نوع تختال با مقطع و طول مشخصی در کورههای پیش گرم حرارت داده میشود؛ این عمل به منظور رسیدن این شمشها به دمای معین انجام میگردد (که دمای مناسب به منظور انجام ادامه عملیات است). زمانی که شمشها به درجه حرارت تعیینشده رسیدند از قفسههای پوستهزدایی عبور کرده و سپس توسط غلتکهای مخصوص نورد میشوند. به این ترتیب دچار کاهش مقطع (ضخامت) و افزایش طول میشوند.
هدف از پوستهزدایی کاهش سطح مقاطع شمشهای فولادی و افزایش طول آنها است. در مرحله نهایی نورد پایانی و عملیات آجزنی انجام، سپس ورق آجدار با ضخامت ۱.۵ تا ۱۰ میلیمتر تولید و به صورت کلاف و یا ورق بستهبندی میشوند. عملیات غلتککاری خطوط نورد گرم به طور مستقیم بر کیفیت محصول نهایی تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین جهت افزایش کیفیت و بهرهوری ورق نهایی، توجه به جنس و مشخصات متالورژیکی و مکانیکی غلتکها و همچنین نحوه استفاده از آنها در بخش نورد گرم و آجزنی، ضروری است.
همانطور که در قسمت بالا اشاره نمودیم ورقهای آجدار در ضخامتهای ۱.۵ تا ۱۰ میلیمتر در بازار موجود هستند. ورق آجدار به صورت استاندارد در ابعاد ۱ در ۲، ۱.۵ در ۶ و ۲ در ۶ متر تولید میشوند. این ورقها معمولا از جنس ST37 هستند.
.
استاندارد ورق آجدار
این نوع ورق معمولا در ضخامت های 10-1.5 میلی متر و در ابعاد 1*2 متر و 1.5*6 و 2*6 در بازار موجود می باشد. این ورق ها معمولا به صورت شیت در بازار عرضه می گردند ولی در برخی موارد می توان آن ها را به صورت رول فرم (کلاف یا کویل) نیز در بازار عرضه کرد. فولادسازان این محصول را با استانداردهای st52-3 ، st37-2 و st44-2 تولید می کنند. شرکت فولاد مبارکه ورق آجدار را با استاندارد st37 تولید می کند و سایر استانداردها نیز با توجه به سفارش مشتری می تواند تولید گردد. وزن ورق آجدار نیز در جدول زیر مشاهده می گردد.
مزایای استفاده از ورق آجدار
ورقها دارای سطوحی شفاف و روشن می باشند.
دارای مقاومت بالایی هستند همین امر سبب شده تا از آنها در مواردی مانند کف کشتیها، وانت بارها و کشتیها استفاده نمایند.
توان بالایی در برابر سطوح لغزنده دارا میباشند.
به دلیل دارا بودن سطوحی درخشان از آنها در برخی از امور تزیینی استفاده مینمایند.
خاصیت جوشپذیری این نوع از ورقها بالا است.
انعطاف پذیر بوده و به راحتی قابلیت خم شدن دارند.
کاربردهای ورق آجدار
ویژگیهای منحصر به فرد این محصول منجر به کاربرد فراوان آن در صنعت شده است. از جمله کاربردهای مهم آن در نفت و گاز، پتروشیمی، ماشینسازی، کامیونسازی و راهسازی است. در زیر به برخی از این ویژگیها اشاره شده است:
مقاومت بالا
اصطکاک زیاد
سطح براق و روشن
خاصیت جوشپذیری بالا
انعطافپذیری زیاد
سهولت حمل و نقل به علت سبکی
این ویژگیها سبب شده تا از ورق آجدار و امباس در مواردی مانند راهسازی، کفسازی زمینهای در حال عملیات ساخت، کفسازی اتاق کامیونها و وانتبارها و کشتیها، ساخت حفاظ در مناطق حساس نظامی، خطوط جداسازی و دانهبندی در تولید مواد غذایی، سقف و دیوارههای آسانسور، ساخت پلههای اضطرار ساختمانها، ساخت قطعات لوازم خانگی، ایستگاههای اتوبوس، ساخت پلهای عابر پیاده، ساخت دستگاههای صنعتی کارخانجات، استفاده شود.
سطح براق و روشن ورق آجدار و امباس، آن را برای مصارف تزئینی نیز مناسب کرده است. به همین دلیل این محصول میتواند در فرش پلکان نیز استفاده شود. در مکانهایی با اصطکاک کم و با احتمال لیز خوردن افراد، نیز از ورق آجدار جهت ایجاد اصطکاک استفاده میشود. به همین دلیل در اغلب مواقع به عنوان یک قسمت روی سپر و یا قسمت بار وانتها و کامیونها استفاده میشود تا از لغزش احتمالی در زمان ورود به قسمت بار یا استفاده از سپر جلوگیری شود. این کار همچنین باعث ایجاد کشش اصطکاکی برای هل دادن یا کشیدن اجسام به داخل یا خارج کامیون میشود. با این کار اجسامی که در قسمت بار وسیه نقلیه قرار میگیرند، با حرکت ماشین، در کف قسمت بار حرکت نکرده و محکم سر جای خود باقی میمانند.
در یک دید کلی میتوان کاربردهای این محصول فولادی را به صورت خلاصه به شکل زیر نام برد:
دیوار و سقف آسانسورها
به منظور تفکیک سازی خطوط تولیدی
کف زمینها
ساخت حفاظ
ساخت پل
ساخت ایستگاههای اتوبوس
مورد استفاده در کف کامیون و وانت بارها
فرمول محاسبه وزن انواع ورق فولادی
محاسبه وزن انواع ورق فولادی یکی از راحت ترین محاسبات در میان وزن سایر محصولات فولادی می باشد. در واقع با اطلاع از مساحت و چگالی این محصول می توان حدود وزن آن را به راحتی محاسبه نمود. در ادامه ضمن معرفی این فرمول ، جدول کامل وزن ورق فولادی آورده شده است. همان طور که می دانید انواع مختلفی ورق با جنس های متفاوت در بازار موجود است بنابراین برای محاسبه وزن این محصول ابتدا لازم است چگالی چند فلز مهم را مرور کنیم.
چگالی آهن = 7.86
چگالی استیل = 7.84
چگالی آلومینیوم = 2.7
برای راحتی در محاسبات بهتر است چگالی این دو فلز 8 در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که برای محاسبه وزن انواع ورق گالوانیزه، روغنی، سیاه و آجدار نیز همان چگالی آهن در محاسبات لحاظ می شود.
با دانستن چگالی ورق مورد نظر و با استفاده از فرمول زیر به راحتی می توان ورق انواع ورق فولادی را محاسبه نمود.
فرمول محاسبه وزن ورق
وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) * عرض ورق (متر) * ضخامت ورق (میلی متر) * چگالی ورق
برای مثال وزن ورق 3*1*2 گالوانیزه برابر 3*2*1*8 و مساوی 48 کیلوگرم می باشد.