ورق A516
ورقهای فولادی در حقیقت یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت هستند. ورق A516 نیز که به نام (alloy carbon steel plate A516) نامگذاری شده است که به آن PVQ516 نیز گفته میشود، از خانوادهی ورقهای فولادی است. در حقیقت ورق A516، ورقی فولاد کربنی است که در آن از مقادیر ناچیزی مانند فسفر، گوگرد و عناصر دیگری مانند منگنز و سیلیکون در بالاترین حدی که مجاز است، استفاده شده است. خاصیتی که این ورق را از سایر ورقهای فولادی، متمایز میکند، خاصیت خمش و عدسی شدن است. همچنین به دلیل مقاومت بالایی که در برابر شعله دارد، به آن ورق آتشخوار نیز گفته میشود.
تولید ورقهای فولادی در سه مرحلهی کلی انجام میگیرد:
تولید تختال اولیه در واحد ریختهگری مداوم
ورق A516 – در اولین مرحله، باید با روش ریختهگری (که سبب افزایش سرعت تولید میشود)، تختالها را ایجاد کرد. تختالهای حاصل از این مرحله، اغلب دارای ضخامت بین ۱۶۰ تا ۳۰۰ میلیمتر و عرض بین ۶۰۰ تا ۲۲۰۰ میلیمتر و طول بین ۵ تا ۱۶ متر هستند. ابعاد تختالها، بستگی به ابعاد مورد نیاز برای تولید محصول نهایی متغیر خواهد بود.
کاهش ضخامت تختال در واحد نورد گرم
تختالهایی که در مرحلهی قبلی تولید شدند، باید کم ضخامت شوند. برای این منظور آنها را باید به کورههای پیش گرم منتقل نمود. این کورهها تختالها را برای ورود به خط نورد گرم آماده میکنند. ورق A516 با ورود به خط نورد گرم، تختال باید از مراحلی عبور میکند که در نهایت ضخامت آن کاهش یافته و نازک میشود.
ورق A516 برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد فراوانی دارد. از این ورقها میتوان برای ساختن مخازن گازی (گاز ترش- گاز شیرین)، مخازن تحت فشار، اتصالات و مبدلهای فشار، مخازن کروی، تجهیزات انرژیهای تجدیدپذیر و … استفاده کرد. این نوع ورق چهار گرید دارد که ۵۵، ۶۰، ۶۵ و ۷۰ نامگذاری شدهاند. گریدهای مختلف این محصول، با تفاوتهایی که در درصد عناصر موجود در آلیاژ وجود دارد، مشخص میشود که هر کدام از آنها را برای یک کاربرد آماده میکند. هر چه درصد کربن موجود در هر کدام از این گریدها بیشتر باشد، خاصیت استحکام کششی و تنش تسلیم آن بالاتر میرود. (درصد کربن در گرید ۷۰ از همهی گریدها بالاتر است.)
وجود عناصر خاص در یک آلیاژ، به آن ترکیب خواص ویژهای میدهد. به عنوان مثال، اگر به آلیاژ A516 درصدی عنصر کروم اضافه کنیم، مقاومت ورق آلیاژی A516 در برابر خردگی، بالا خواهد رفت. همچنین وجود عناصری مانند مولیبدن و نیکل، خواص مکانیکی (مانند کشش و …) ورق A516 را افزایش میدهد.
گرید ۶۵ معمولتربن نوع فولاد در کل دنیاست. این گرید، مقاومت فوقالعادهای در برابر خوردگی دارد. دوام بالای این گرید از ورق A516 سبب شده است تا برای فضاهای داخلی ساختمان (دکوراسیون داخلی) مانند کابینت آشپزخانه، مبلمان و … ایدهآل باشد. از ورق A516 گرید ۶۵ برای شرکتهای حفاری نفت، تولید برق، پتروشیمی، فراوری گاز، صنایع داروسازی، تجهیزات دارویی تجهیزات شیمیایی، تجهیزات آب دریا، مبدلهای حرارتی و صنایع خمیرکاغذ و کاغذ استفاده میشود. در تمامی این شرایط نیاز به مقاومت دربرابر خوردگی بالاتری نیاز است که این ورق این مقدار مقاومت را تامین میکند.
گرید ۶۰ برای مواردی که درجه حرارت متوسط تا پایین لازم دارند، ایدهآل است. این گرید از ورقهای A516 برای ساختن دیگ بخار صنعتی و مخازن تحت فشار، بسیار ایدهآل هستند. از ورق A516 گرید ۶۰ در مصارف ساخت و سازهای نفتی، بویلرها، مبدلهای حرارتی، خطوط لوله، مخازن تحت فشار، تانکهای ذخیره سازی، اتصالات و لولهکشی و اتصالات لوله استفاده میشود.
گرید ۵۵ بسیار شبیه به گرید ۶۰ است و اصلیترین تفاوت این دو گرید، در درصد کربن آنهاست. همین امر سبب شده است تا استحکام ورق گرید ۶۰ بالاتر از استحکام ورق گرید ۵۰ باشد.
ورق A516 در دنیا توسط کارخانههایی مانند شرکت ایلیج در اکراین، شرکت پوسکو در کره جنوبی و شرکت دوفرکو در بلژیک تولید میشوند. در کشور ما، ایران، نیز این ورق در کارخانههای اکسین اهواز، فولاد کاویان، و فولاد مبارکه اصفهان تولید میشود.
ورق A516 Gr 70
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، ورق A516 در چهار گرید دستهبندی میشود که با شمارههای ۵۵-۶۰-۶۵-۷۰ مشخص میشود. ورق A516 Gr 70، در حقیقت گرید ۷۰ از ورق A516 است. این گرید، برای مواردی که دمای کار کمتر از محیط دارند، بسیار مناسب است. خاصیت ویژه و ممتاز ورق A516 در گرید ۷۰، خاصیت چقرمگی عالی آن است. این گرید نسبت به گرید ۶۵ مقاومت کششی و نقطه تسلیم بالاتری دارد و در مقایسه با گرید ۶۰، از کیفیت برتر و خواص جوشکاری و شکل پذیری بهتری برخوردار است. از ورق A516 گرید ۷۰ برای ساخت پلها، ساختمانها، قطعات خودرو و کامیون، راه آهن، ظروف محموله، کانتینرها، تجهیزات ساخت و ساز، لوله ساختمان و تیر برق استفاده میشود.
ترکیباتی که در گرید ۷۰ از ورق A516 موجود است به شرح زیر میباشد:
کربن (بسته به ضخامت) بین ۰.۲۷ تا ۱.۲۰
سیلیسیوم بین ۰.۱۳ تا ۰.۴۵
فسفر ۰.۰۳۵
گوگرد ۰.۰۳۵
خواص مکانیکی برای گرید ۷۰ از ورق A516 به شرح ذیل میباشد:
استحکام کششی: ۴۸۵-۶۲۰ MPa
حداقل تنش تسلیم: ۲۶۰ MPa
حداقل درصد افزایش طول: ۱۷-۲۱ میلیمتر
کاربرد ورق A516
این نوع ورق ها با دارابودن متریال خاص فولادی مورد مصرف صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی می باشد.
با توجه به شکل بافت فولادی این نوع فولاد گزینه مناسبی جهت ساخ مخازن گازی ( گاز ترش-گاز شیرین ) است. این ورق ها در ساخت مخازن ذخیره گاز CNG_LPG_OPG_LNG میباشد.
مخازن تحت فشار ، اتصالات و مبدل های تحت فشار ، مخازن کروی و تجهیزات انرژی های تجدید پذیر.
پل ها، ساختمان ها، قطعات خودرو و کامیون، ماشین های سنگین، کانتینرها، تیرهای برق از دیگر کاربردهای این نوع از ورق میباشند.
ویژگی های ورق فولادی A516
A516 Gr 70 در مقایسه با A516 Gr 60 دارای کیفیت ، خواص جوشکاری ، برشکاری و انعطاف پذیری بهتر است.
شرکت های داخلی مخزن سازی، عمدتا از ورق های ساخت ایران ( فولاد مبارکه ) و ساخت کشورهای اوکراین ، کره جنوبی و چین استفاده می کنند که در این میان ، ورق های A516 ایرانی و چینی دارای کیفیت پایین تر و درصد منگنز کم تر هستند.
گفتنی است ورق کربن استیل A516 دارای گرید های ۵۵ و ۶۵ ( مطابق ASTm امریکا ) نیز می باشد.
ورق های A516 با گریدهای دیگری مانند A516 Gr 55 و A516 Gr 65 ( مطابق ASTM امریکا ) نیز تولید می شوند.
در واقع تفاوت گریدهای مختلف ورق آتشخوار در تحمل فشار و دما ، قابلیت عدسی شدن ، تست کشش و تست ضربه است.
تولید کنندگان ورق های A516
شرکت ایلیج – اکراین
Ilyich Comany – Ukraine
شرکت پوسکو– کره جنوبی
Posco Company – South Korea
شرکت دوفرکو – بلژیک
Dufrco Steel Company – Belgium
جمع بندی
ورق A516 از فلزهای کربن، گوگرد، فسفر، کروم، منگنز و غیره ساخته می شوند. وجود منگنز و کروم باعث افزایش مقاومت آن دربرابر فشارهای حرارتی وارد بر آن است. همانطور که گفته شد، این مدل از ورق، دارای گرید های مختلفی هستند که هر کدام کاربردهای مشابه و متفاوتی دارند.