رله مشعل گازی
رله مشعل گازی
مهم ترین و اصلی ترین بخش در مشعل های گازی رله کنترلی مشعل میباشد که به آن بخش كنترلی مشعل هم می گویند. وظیفه رله کنترل مشعل، كاركرد صحيح مشعل، اعلام خرابی و بهبود وضعيت عملكرد مشعل میباشد.
لازم به ذکر است رله های مشعل دارای انواع مختلفی هستند و از جمله معروف ترین انها رله ساترونيك می باشد. وظیفه ی رله کنترلی اعمال فرمان ورودی و خروجی و کنترل انها به دستگاه را بر عهده دارد. همچنین خطاهایی که ممکن است در مشعل رخ دهد توسط رله کنترلی شناسایی و بررسی خواهد شد. بنابراین به وسیله رله کنترلی به آسانی می نوان خطا های موجود در مشعل را رفع کرد.
رله مشعل گازی قطعه‌ای حیاتی در سیستم احتراق مشعل‌های صنعتی، خانگی و ساختمانی است که وظیفه کنترل فرآیند روشن و خاموش شدن مشعل، پایش شعله، مدیریت جرقه‌زنی و تضمین ایمنی سیستم را بر عهده دارد. این تجهیز به عنوان یک کنترلر هوشمند عمل میکند و سیگنال‌های حسگر شعله، ترموستات و سیستم جرقه را دریافت کرده و با اجرای توالی فرمان‌ها، فرآیند احتراق را به صورت خودکار مدیریت میکند. خرابی یا تنظیم نادرست این قطعه می‌تواند منجر به خاموش‌شدن ناگهانی مشعل، کاهش راندمان و حتی خطرات ایمنی جدی شود.
وظایف اصلی رله مشعل گازی
رله مشعل گازی چندین وظیفه کلیدی را همزمان انجام می‌دهد:
- مدیریت توالی استارت و توقف مشعل: ابتدا فن دمنده را فعال و پس از گذشت زمان پیشتهویه، جرقه‌زن را وارد مدار کرده و در صورت تشخیص شعله، مشعل را روشن نگه می‌دارد.
- پایش ایمنی شعله: چنانچه در مدت زمان مشخص شعله شکل نگیرد یا خاموش شود، سوخترسانی را فوراً متوقف میکند.
- کنترل جرقه‌زنی: زمان و کیفیت جرقه برای ایجاد شعله را مدیریت میکند.
- کنترل زمان دمش هوا: پس از خاموشی شعله، فن را برای تخلیه گاز باقی‌مانده فعال نگه می‌دارد.
ساختار و عملکرد داخلی
یک رله مشعل گازی معمولاً شامل این بخش‌ها است:
- برد الکترونیکی اصلی برای پردازش فرمان‌ها
- مدار ورودی و خروجی برای اتصال به حسگر شعله (UV، فتوسل، میله یونیزاسیون)، ترموستات و اجزای مشعل
- رله‌های قدرت برای کنترل موتور فن، پمپ گاز و جرقه‌زن
- تایمر داخلی برای مدیریت دقیق زمانبندی
مدار رله به گونه‌ای طراحی شده که هرگونه خطا یا وضعیت غیرایمن را به سرعت تشخیص داده و جریان سوخت را قطع کند تا از انفجار یا تجمع گاز جلوگیری شود.
پیکاتک | مرجع قیمت پرشر سوئیچ در بازار ابزاردقیق ایران | استعلام قیمت توسط کارشناسان فروش
انواع رله مشعل گازی
بر اساس نوع سیستم و شرایط کاری، رله‌های مشعل گازی به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- رله تک‌مرحله‌ای – مناسب مشعل‌هایی که فقط دو حالت روشن و خاموش دارند.
- رله دو مرحله‌ای – امکان کارکرد مشعل در دو ظرفیت (Low/High) برای کاهش مصرف سوخت و استهلاک.
- رله مدولاسیون – قابلیت کنترل توان مشعل به صورت پیوسته و هوشمند بر اساس نیاز واقعی حرارتی.
- رله دیجیتال یا میکروپروسسوری – دارای نمایشگر، دکمه‌های تنظیم و قابلیت تشخیص عیب.
برندها و مدل‌های رایج در ایران
برندهای مطرحی چون Siemens (سیمنس)، Dungs (دانگز)، Satronic، Brahma و برخی تولیدکنندگان ایرانی، تنوع گسترده‌ای از این محصول را عرضه می‌کنند. هر برند سری‌ها و مدل‌های مخصوص با زمانبندی متفاوت و قابلیت‌های خاص ارائه می‌دهد که باید بر اساس نوع مشعل و شرایط کاری انتخاب شود.
عوامل مهم در انتخاب رله مشعل گازی
- نوع مشعل (تک‌مرحله، دو‌مرحله، مدولاسیون)
- ولتاژ تغذیه (۲۲۰ یا ۲۴ ولت)
- نوع سنسور شعله (فتوسل، UV، یونیزاسیون)
- زمان پیشتهویه و پس‌تهویه
- میزان سازگاری با سیستم کنترل موجود
انتخاب نادرست رله می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مشعل، افزایش مصرف سوخت و ایجاد خطرات ایمنی شود.
نکات نصب و نگهداری
- در هنگام نصب حتماً به ایزوله بودن سیم‌کشی و فاصله آن با کابل‌های قدرت توجه شود.
- تست عملکرد سنسور شعله و جرقه‌زن پیش از راه‌اندازی الزامی است.
- در محیط‌های صنعتی و پر گردوغبار، بازبینی دوره‌ای اتصالات و تمیزکاری فتوسل یا میله یونیزاسیون توصیه می‌شود.
- در صورت اعلام خطا روی رله، باید کد خطا طبق دفترچه راهنما بررسی و رفع شود.
خرابی‌های شایع رله مشعل
- سخت‌افزار: سوختن برد الکترونیکی بر اثر نوسان برق یا اتصال کوتاه
- حسگر شعله: آلودگی یا خرابی که باعث تشخیص ندادن شعله می‌شود
- تایمر داخلی: باعث خاموش‌شدن ناگهانی یا عدم شروع مشعل
در چنین مواردی تعویض یا تعمیر تخصصی رله الزامی است.
اهمیت رله مشعل در ایمنی
عدم کارکرد صحیح رله مساوی است با حذف لایه اصلی ایمنی در فرآیند احتراق. این قطعه از تجمع گاز در کوره جلوگیری کرده و طبق زمانبندی دقیق، سوخترسانی را فقط در شرایط ایمن آغاز میکند.