ورق چیست ؟

ورق صفحه‌ای صاف و تخت از جنس فلز می باشد که به‌ واسطه فرآیندهای صنعتی و تحت عملیات‌های خاصی نازک می‌گردد و قابلیت شکل دهی و شکل پذیری بالایی دارد و موجب شده است تا پایه و اساس طیف گسترده ای از صنایع و بسیاری از کاربردهای مهندسی محسوب شود. این محصول از جنس ها و آلیاژهای متفاوت فولاد تولید می شود؛ ورق گالوانیزه ، ورق سیاه ، ورق روغنی و ورق استیل از انواع ورق به حساب می آیند که در ابعاد و ضخامت های مختلفی و در حالت برگی ، برش خورده و یا ورق رول شده تولید و در بازار به فروش می رسند.

کارخانه های بسیاری در ایران تولید کننده انواع ورق هستند که از مهمترین آن ها می توان به  ورق فولاد مبارکه ، اکسین ، امیرکبیر کاشان ، شهرکرد و ورق هفت الماس اشاره کرد. قیمت ورق علاوه بر نوع و جنس ورق به کیفیت آن (کیفیت تولید و متریال) و ضخامت ورق وابسته است. به همین دلیل قیمت ورق فولاد مبارکه با قیمت ورق اکسین و یا قیمت ورق کاشان متفاوت است.

مشخصات ورقهای فلزی شامل چگالی، وزن، ابعاد و سایز آن ها می باشد که خرید ورق نیز بر اساس آن انجام می گیرد. این محصول صنعتی پرکاربرد بر اساس استاندارهای متفاوتی تولید می شوند، این استاندارد را کشور های آلمان، آمریکا و روسیه تعیین می کنند. متداول ترین استاندارد برای ورق فولادیدر کشور ایران، استاندارد DIN است که مربطوط به کشور آلمان می باشد. دومین استاندارد ورق فولادی که مربوط کشور آمریکا می باشد ASTM نام دارد. استاندارد روسیه کم تر از استاندارد های ذکر شده برای تولید ورق فولادی مورد استفاده قرار می گیرد.

همانطور که گفته شد ورقهای فولادی دارای انواع مختلفی هستند که پایه آن ها آلیاژ آهن می باشد این موضوع سبب شده تولید آن ها نیز متفاوت باشد زیرا درصد کربنی که در آن ها استفاده می شود متفاوت می باشد و با توجه به مشخصات فیزیکی و مکانیکی خاص و منحصر به فرد خود دارای کاربرد متفاوتی در صنعت ساخت و ساز و دیگر صنایع دارند که در ادامه به معرفی برخی از انواع آن ها می پردازیم.

انواع ورق:

ورق گالوانیزه:

ورق های گالوانیزه به صورت رول و فابریک در بازار موجود است و به دلیل ویژگی‌های بسیار منحصر به‌ فرد خود، در صنایع و زندگی امروزه دارای کاربرد فراوان و مشخصی هستند. در حقیقت همان ورقهای آهنی هستند که به منظور جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی و افزایش مقاومت این محصول، سطح آن با فلز روی پوشانده شده است و در دو نوع سرد و گرم تولید و در بازار موجود هستند. لازم به ذکر است این نوع بیشتر در جاهای مرطوب و یا مکان هایی مانند سقف شیروانی، گلخانه و هر جایی که در آن امکان این وجود که سطح آن خورده شود به کار می رود. هر چه ضخامت روی بیشتر باشد مقاومت ورق نیز بیشتر می شود زیرا حتی اگر پوشش آن شکستگی پیدا کند باز هم از زنگ زدن محفوظ می ماند.

ورق‌ گالوانیزه گرم در حقیقت، همان پوشش دهی آهن با فلز روی مذاب است که مطلوب‌ترین روش ممکن در صنایع، جهت نگهداری از فولاد می‌باشد چنانچه پوشش دهی آهن، به شیوه الکترو شیمیایی صورت پذیرد، گالوانیزه نمودن به روش سرد یا الکتریکی قلمداد می‌گردد و ورق گالوانیزه سرد را به وجود می آورد.

از مشخصات این محصول می توان به خاصیت ضد خوردگی و مقاومت بسیار بالا، قابلیت جوش پذیری، شکل پذیری و رنگ پذیری آن اشاره کرد. همچنین انعطاف پذیری بالا و عمر بالای این محصول در کنار قیمت مناسب آن باعث کاربرد فراوان این محصول شده است. از کاربرد این محصول می توان به صنایع مختلفی از جمله صنعت ساختمان سازی در فریم بندی و چار چوب‌های فولادی و سقف های شیروانی، صنایع لوله و پروفیل سازی، صنایع خودروسازی برای ساخت اجزای خودرو، برای تولید لوازم خانگی و کالاهای برقی می توان اشاره کرد.

ورق روغنی:

ورق های روغنی از جنس آلومینیوم یا آلیاژهای آهن می‌باشند و با تکنولوژی نورد سرد، طی فرآیندی ورق‌های با ضخامت بالا به ورقهای نازک‌تر تبدیل می شود که داری ضاهری زیبا می باشد. دلیل به کار گیری روش نورد سرد در تولید آن بالابردن کیفیت ظاهری آن است و به همین جهت است از آن به منظور نما سازی و زیباسازی ظاهری در صنایع گوناگون بهره می‌برند. این محصول در انواع ورق نیمه کشش ، معمولی و فوق کش و در ضخامت های حدود 3/0 تا 3 میلی متر تولید و در سایزهای 1830/1 و 2440/2 و 3050/3 میلی متر قابل دسته بندی خواهند بود. از مهمترین کاربردهای آن می توان به صنایع خودرو سازی و بدنه خودرو، لوازم خانگی، ساخت انواع قفسه و پانل‌ها اشاره کرد.

ورق‌ رنگی:

ین محصول نیز نوعی از ورق گالوانیزه است که غالبا از پاشیدن رنگ به ورقهای گالوانیزه در کوره‌های خاص، تولید می‌گردند و در نمای ساختمان و سقف‌ها دارای کاربرد ویژه‌ای هستند.

ورقهای آلوزینک:

آلوزینک، در واقع، فولاد گالوانیزه سرد رول شده است که از فلز آلومینیوم و فلز روی تشکیل شده است و کاربرد آن نسبت به سایر ورق‌ها بسیار شایع و فراوان است. از ویژگی های این محصول می توان به قابلیت انعطاف پذیری، جوش پذیری و مقاومت بالا و همچنین قابلیت رنگ پذیری آن اشاره کرد. این مزایا و عمر بالای آن موجب استفاده از این محصول در همه شرایط جوی شده است و کاربرد آن را در مکان هایی نظیر سردخانه ها، فضاهای متراکم صنعتی و کارگاهی، فضاهای تولیدی و … می شود.

ورقهای آلومینیومی:

فلز آلومینیوم، چیزی در حدود 8 درصد از پوسته زمین را تشکیل داده است این عنصر پر مصرف، در واقع یک فلز از عناصر شیمیایی است که فلزی نقره‌ای و سفید رنگ است که دارای خاصیت غیر مغناطیسی بودن است و به راحتی قابل انفجار نخواهد بود و به دلیل وزن سبک آن، در صنایع بسیار ویژه و خاصی چون صنعت ساخت هواپیما، دارای کاربرد خواهد بود.

مقاومت بسیار بالا، وزن بسیار سبک و ایده آل، قابلیت انعطاف پذیری و شکل دهی بسیار زیاد و همچنین مقاومت این محصول در برابر حریق، سایش و فرسایش موجب استفاده از این محصول در صنعت هواپیما سازی، هوا فضا، حمل و نقل و ساخت و ساز  شده است.

ورق سیاه:

ورق‌های سیاه یا آهنی از طریق تکنولوژی نورد گرم تولید می شود، به این صورت که مواد اولیه و خام، در دماها و فضاهای حرارتی بسیار بالا، ذوب گردیده و در طی فرآیندی، ورق ظاهری مات و کدر به خود می‌گیرد و علت نام گذاری آن نیز رنگ ظاهری می‌باشد. این محصول در ضخامت‌های 5/1 میلی متر تا 100 میلی متر در بازار موجود خواهند بود و یکی از اصلی ترین ورقهای آهن موجود در بازار هستند که در انواع رول شده کویل یا کلاف، فابریک یا شیت، صنعتی و معمولی دسته بندی می شوند.

با توحه به خصوصیات ورق سیاه نظیر انعطاف بالا، عمر طولانی، مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و اکسیده شدن، این محصول در صنایع مختلفی از جمله صنایع ساختمان سازی، مخازن خاص، خودرو سازی، تانکر سازی، کشتی سازی و صنایع سنگین فلزی کاربرد زیادی دارد.

ورقهای اسید شویی:

این محصول با روش نورد گرم تولید می شود و پس از اتمام عملیات نورد گرم به منظور خنک کاری و پایین آوردن حرارت بالای آن، پاشش مدام آب روی سطح آن انجام می گیرد که موجب تشکیل اکسید آهن بر روی سطح آن می شود. به منظور حذف این پوسته‌های اکسید شده، اسید شویی بر روی آن صورت می‌گیرد یعنی ورقها را وارد خط اسید شویی می‌کنند و از مخزن اسید که غالباً اسید کلریدریک می‌باشد، عبور می‌دهند و پس از طی این عملیات در انتها دوباره به صورت کلاف جمع می‌گردند.

ورقهای آج دار:

این ورق‌ها، نوعی از ورقهای گرم محسوب می‌شوند که جهت سطوح قابل استفاده و به کار گیری می‌باشند و داری مزیت ضد لیز خوردگی افراد و اشیاء می‌باشند چرا که دارای بر جستگی‌های گوناگونی هستند.

ورق استیل:

ورق‌های استیل یا فولاد ضد زنگ، حاوی حداقل 11 درصد کروم می‌باشند که وجود این مقدار کروم در آن ها سبب بالا رفتن مقاومت و در نتیجه ماندگاری بالای آن می‌گردد. ورق استیل، غالباً بر پایه آهن تولید می‌شوند البته در تولید آنان عناصر مختلفی ادغام می‌گردد. این نوع ورقها در حقیقت از فلز استیل و ترکیب آن با سایر عنصرها ساخته می‌شود و دارای انواع ورق استیل آستینتی ، استیل فریتی و استیل مارنزیتی می‌باشد.

از ویژگی های این محصول که موجب کاربرد زیاد و خرید ورق استیل می شود می توان به جوش پذیری، شکل پذیری و انعصاف پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی، فرسودگی و ضربه و زیبایی ظاهری آن اشاره کرد. صنایعی چون صنعت ساختمان سازی، صنعت تولید سیمان، صنعت کشتی سازی، صنعت خودرو سازی و لوازم الکتریکی از صنایعی هستند که استفاده از این محصول در آن ها بسیار رایج است.

قیمت ورق:

از جمله عواملی که قیمت ورق به آن ها بستگی دارد عواملی مانند: ضخامت، نوع و ابعاد آن می باشد. امروزه که قیمت آهن دیگر ثبات گذشته را ندارد، و صنعت ساخت و ساز رکود پیدا کرده است و ثابت مانده در نتیجه نمی توان قیمت ثابتی را رای ورقهای فلزی و فولادی در نظر گرفت. از طرفی نوسانات شدید ارز نیز بی تاثیر در قیمت ورق نخواهد بود.

از آنجایی که انواع محتلف ورق با خصوصیات و مشخصات فیزیکی و مکانیکی متفاوت و با هدف کاربرد در صنایع گوناگون تولید و به بازار عرضه می شوند برای خرید ورق ابتدا باید با توجه به نیاز خود و موارد استفاده نوع آن مشخص شود و پس از ان از میان برندها و کارخانه های متفاوت بهترین نوع انتخاب گردد. نکته ی خائز اهمیت در خرید ورق توجه به ضخامت آن است چرا که علاوه بر جنس، ضخامت آن نیز بر میزان مقاومت، شکل پذیری و انعطاف پذیری که از مهمترین خصوصیات انواع ورق ها می باشند، تاثیر گذار است.

عامل مهم دیگری که قیمت روز ورق را تحت الشعاع قرار می دهد، بازار جهانی است. با توجه به روند تحریم ها، واردات این محصول ممنوع شده و ورقهای وارداتی در بازار کمیاب شده اند و یا در صورت موجود بودن نیز با قیمت های بالایی به فروش می رسند.

از دیگر فاکتورهای مهم در تعیین قیمت ورق‌ می توان به موارد پر اهمیت و تأثیر گذار زیر اشاره کرد.

• میزان عرضه و تقاضا
• میزان نیاز مندی صنایع وابسته
• میزان متغیرهای کلان
• میزان هزینه مواد اولیه
• میزان هزینه حمل و نقل محموله‌ها
• میزان دورهای زمانی فعالیت کارخانه
• میزان قیمت ارز و دلار
• شرایط سیاسی و اقتصادی
• شرایط محلی و جهانی
• فرآیند تولید محصول
• قیمت سنگ آهن
• قیمت جهانی نفت
• قیمت ضایعات آهن

محاسبه وزن انواع ورق:

محاسبه وزن انواع ورق فولادی یکی از راحت ترین محاسبات در میان وزن سایر محصولات فولادی می باشد. در واقع با اطلاع از مساحت و چگالی این محصول می توان حدود وزن آن را به راحتی محاسبه نمود. در ادامه ضمن معرفی این فرمول ، جدول کامل وزن ورق فولادی آورده شده است. همان طور که می دانید انواع مختلفی ورق با جنس های متفاوت در بازار موجود است بنابراین برای محاسبه وزن این محصول ابتدا لازم است چگالی چند فلز مهم را مرور کنیم.

چگالی آهن = 7.86

چگالی استیل = 7.84

چگالی آلومینیوم = 2.7

برای راحتی در محاسبات بهتر است چگالی این دو فلز 8 در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که برای محاسبه وزن انواع ورق گالوانیزه، روغنی، سیاه و آجدار نیز همان چگالی آهن در محاسبات لحاظ می شود.

با دانستن چگالی ورق مورد نظر و با استفاده از فرمول زیر به راحتی می توان ورق انواع ورق فولادی را محاسبه نمود.

فرمول محاسبه وزن ورق

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) * عرض ورق (متر) * ضخامت ورق (میلی متر) * چگالی ورق

برای مثال وزن ورق 3*1*2 گالوانیزه برابر 3*2*1*8 و مساوی 48 کیلوگرم می باشد.