فلومتر (Flow Meter) از مهمترین و پرمصرف ترین تجهیزات اندازه گیری جریان می باشد که برای نظارت و کنترل جریان جرمی و حجمی سیالات مختلف طراحی شده است. این تجهیزات ضروری به عنوان جریان سنج، کنتور، دبی سنج و سنسور جریان نیز شناخته می شوند.
اندازهگیری و کنترل جریان در صنایع مختلف فرآیندی از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا داشتن اطلاعات دقیق از سرعت و نرخ جریان سیالات در خطوط لوله، به افزایش ایمنی، کاهش حوادث، بهبود کنترل و افزایش بهرهوری فرآیند کمک میکند.
در همین راستا تجهیـزات کنترلـی گوناگونـی بـا انـواع عملکرد و تکنولـوژی هـای مختلـف بـرای انـدازه گیـری جریـان انـواع سـیالات مایـع، گاز و بخـار طراحی و تولید می شوند. فلومترها نیز به عنوان پرکاربردترین تجهیز اندازه گیری جریان در صنایع مختلف به کار می روند و دادههای حیاتی را برای کنترل فرآیند، مدیریت موجودی و تضمین کیفیت ارائه میدهند.
توجه داشته باشید که انتخاب نادرست فلومتر میتواند به اندازهگیریهای نادرست، افزایش هزینهها ، ایجاد خطرات احتمالی و کاهش ایمنی منجر شود. بنابراین، درک انواع مختلف فلومترها و تناسب آنها با کاربردهای مختلف بسیار حائز اهمیت است. هدف از ارائه این مقاله آشنایی با انواع فلومتر و عملکردهای آنها جهت انتخاب و خرید بهترین فلومتر بر اساس بودجه و نیازهای فنی است.
فلومتر به عنوان یکی از تجهیزات اساسی ابزار دقیق در تمامی واحدهای صنعتی که با سیالات سر و کار دارند مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از فلومترها در مکانهایی که اندازهگیری دقیق جریان سیالی که هر لحظه از خطوط لوله عبور میکند اهمیت دارد از جنبههای مالی و اقتصادی تا کنترل فنی فرآیندها، ضروری است.
در دنیای صنعتی امروز، برای کنترل فرآیندهایی که شامل سیالات مختلف هستند، لازم است دبی عبوری از سیالاتی که از درون لولهها و مخازن عبور میکنند، به دقت اندازهگیری و کنترل شود. این سیالات میتوانند شامل انواع مختلفی از جمله روغنهای با ویسکوزیته بالا تا گازهای سبک با ویسکوزیته بسیار پایین باشند.
هنگام خرید و انتخاب فلومتر باید به چندین پارامتر مهم از جمله نوع سیال، نصب صحیح، تغییرات آب و هوایی، جنس لولهها، میزان خورندگی سیال و بهویژه نوع کاربری تجهیز در نظر گرفته شود. این عوامل به طور مستقیم بر دقت و کارایی فلومتر تأثیر میگذارند و باید هنگام خرید مورد بررسی قرار گیرند.
فلومترها جهت اندازه گیری جریان سیال مایع، گازو بخار با تکنولوژی های مختلفی تولید می شوند و از اصول اندازه گیری متفاوتی استفاده می کنند. این تجهیزات قابلیت اندازه گیری جریان حجمی (m3/h) و جرمی (kg/h) را دارند.
در فلومترهای جرمی، میزان جریان جرمی سیال که در واحد زمان از خط لوله عبور می کند اندازه گیری می شود. فلومترهای جرمی مستقل از تغییرات فشار، دما، ویسکوزیته و چگالی عمل می کنند و دقت بسیار بالایی را ارائه می دهند.
فلومترهای حجمی، میزان جریان حجمی سیال را بر اساس اختلاف فشار یا سرعت محاسبه می کنند. این تجهیزات در صورتی که چگالی سیال ثابت باشد، دقت مناسبی دارند. میتوان با استفاده از روابط فیزیکی میزان حجم اندازهگیری شده را به مقدار فلوی جرمی عبوری تبدیل کرد.
برای اندازهگیری جریان جرمی، نیاز به دو ترانسمیتر فشار و دما وجود دارد که تغییرات دما و فشار را در هر لحظه محاسبه میکنند. این تغییرات بر چگالی یا دانسیته تأثیر میگذارد و با ضرب چگالی در جریان حجمی، میزان جریان جرمی سیال تعیین می شود.به طور خلاصه انواع عملکرد در فلومترها عبارتنداز:
مقایسه عملکرد فلومترها |
فرمول محاسبه جریان |
انواع فلومتر با این عملکرد |
مزایا |
معایب |
فلومترهای مبتنی بر اختلاف فشار |
Q=K*√ ΔP |
فلومتر اوریفیس فلومتر ونچوری فلو نازل فلومتر پیتوت تیوب |
قیمت مناسب ساختار ساده تعمیرات و نگهداری کم نصب آسان
|
دقت اندازه گیری متوسط تلاطم زیاد در خط لوله |
فلومترهای مبتنی بر سرعت |
Q=A*V |
فلومتر توربینی فلومتر مغناطیسی فلومتر التراسونیک فلومتر ورتکس فلومتر تارگت |
دقت اندازه گیری بالا |
در معرض فرسایش و آسیب های مکانیکی تلاطم زیاد در خط
|
فلومترهای مبتنی بر حجم |
Q=A*V |
فلومتر جابه جایی مثبت فلومتر روتامتر
|
قیمت مناسب
|
احتمال خوردگی و فرسایش (مکانیکی) |
فلومترهای مبتنی بر جرم |
- |
فلومتر جرمی کوریولیس فلومتر جرمی حرارتی (ترمال) |
دقت اندازه گیری بسیار بالا عدم نیاز به جبرانسازی دما و فشار (Flow Compensation) عدم تاثیر پذیری از تلاطم سیال |
محدودیت در سایز قیمت گران |
فلومترها نقش حیاتی در صنایع مختلف ایفا می کنند و در انواع مختلفی با عملکرد حجمی (سرعت یا اختلاف فشار) و جرمی ساخته می شوند. هر کدام از این فلومترها بر اساس عملکرد دارای مزایا و معایبی هستند و بر این اساس در صنایع انتخاب می شوند.
به عنوان مثال در مواقعی که دقت بالایی مورد نیاز نباشد و بودجه کم باشد از فلومترهای اختلاف فشاری استفاده می شود ولی فلومترهای مبنی بر سرعت با توجه به مکانیزم اندازه گیری دقت بیشتری را ارائه می دهند به همین دلیل در صنایع فرآیندی مختلف مانند نفت و گاز، پتروشیمی و بسیاری موارد دیگر پر کاربرد می باشند.
در ادامه این مقاله انواع فلومترها به همراه عملکرد، مزایا و معایب معرفی می شوند:
فلومتر اختلاف فشاری که به اختصار DP نامیده میشود، یکی از رایجترین و پرکاربردترین تکنیکهای اندازهگیری جریان است که برای اندازهگیری جریان حجمی مایعات، گازها و بخارها به کار میرود. این روش اندازهگیری دبی سیالات با محاسبه اختلاف فشار ایجاد شده در سطح مقطع لوله، به عنوان یکی از پرکاربردترین روشهای صنعتی شناخته میشود. در این روش، از ترانسمیترهای اختلاف فشار برای اندازهگیری فلوی سیالات استفاده میشود.
فلومترهای اختلاف فشاری به دلیل عملکرد ساده و عدم وجود قطعات مکانیکی خاص، به عنوان یکی از محبوبترین و سادهترین روشهای اندازهگیری جریان سیالات محسوب میشوند و به همین دلیل استفاده از آنها بسیار رایج و متداول است.
فلومترهایی مانند اریفیس پلیت، فلو نازل و فلومترهای لوله ونچوری با ایجاد یک روزنه کوچک یا کاهش سطح مقطع لوله، موجب ایجاد اختلاف فشار در مسیر سیال میشوند. این اختلاف فشار یا افت فشار به طور مستقیم با افزایش سرعت سیال ارتباط دارد.
به عبارت دیگر اختلاف فشار بین نقاط بالادست و پاییندست المان اولیه با میزان جریان ارتباط مستقیم دارد و ترانسمیتر اختلاف فشار، که المان ثانویه محسوب میشود، وظیفه محاسبه و تبدیل این اختلاف فشار به فلوی عبوری از خط لوله را بر عهده دارد. همچنین توجه به این نکته ضروری است که در اعداد رینولدز کوچک و هنگامی که افت فشار بسیار ناچیز باشد، این تجهیزات دقت مناسبی نخواهند داشت.
بنابراین فلومترهایی مانند اوریفیس پلیت (Orifice Plate)، لوله ونچوری (Venturi Tube) یا فلونازل (Flow Nozzle) همگی با محاسبه اختلاف فشار بین دو نقطه در خط و به کارگیری ترانسمیترهای اختلاف فشار، فلوی حجمی سیال عبوری را محاسبه میکنند.
اوریفیس یا اوریفیس پلیت از ساده ترین انواع فلومترهای اختلاف فشاری است که از یک صفحه دایره ای شکل با سوراخی در مرکز آن و یک دسته تشکیل می شود. این فلومترها در اندازهها و شکلهای مختلفی اوریفیس هم مرکز (Concentric) ، اوریفیس مختلف المركز (Eccentric)، اوریفیس قطعه ای (Segmental) و چهارگوش (Quadrant)وجود دارند و هر یک برای کاربردهای خاصی استفاده میشوند.
این فلومترها برای ایجاد اختلاف فشار عمود بر جریان سیال نصب می شوند و به همین جهت قطر سوراخ اوریفیس از قطر لوله کمتر خواهد بود. توجه نمایید که ضخامت ورق اوریفیس با سایز خط لوله رابطه مستقیم دارد. اوریفیس همراه با فلنجها خریداری میشود و برای نصب روی لوله به واحد پایپینگ تحویل داده میشود.
اوریفیس پلیت با ایجاد یک اختلاف فشار در لوله عمل میکند و سپس با اندازهگیری این اختلاف فشار و استفاده از رابطه مجذور اختلاف فشار و فلو، دبی جریان سیال تعیین میشود. تلاطم ایجاد شده در خط بعد از اوریفیس به علت شکل ظاهری به مراتب بیشتر از فلومتر ونچوری خواهد بود.
ضریب β در محاسبه قطر سوراخ اریفیس (bore) نشاندهنده نسبت قطر سوراخ اریفیس به قطر داخلی پایپ است. با استفاده از این ضریب، میتوان اندازهگیری صحیح فلو را تضمین و از بروز مشکلاتی مانند گرفتگی خط choke و پدیده کاویتاسیون جلوگیری کرد.
ضریب بتا با استفاده از فرمول B=d/D محاسبه می شود و باید بین 0.2 تا 0.75 باشد. ضریب β برای انتخاب سوراخ اریفیس مناسب بسیار مهم است و باید در محدودهای قرار گیرد که از گرفتگی و کاویتاسیون جلوگیری کند و همچنین افت فشار مناسب برای اندازهگیری فلو را ایجاد کند.
اوریفیس متر ران یک تجهیز اندازهگیری جریان است که بهطور خاص برای خطوط لوله با قطر کمتر از 2 اینچ طراحی شده است. این تجهیز بهصورت یک مجموعه کامل خریداری میشود و بهطور کلی به آن “مجموعه Straight Run” گفته میشود. در این تجهیز، محدودههای upstream و downstream بهصورت داخلی و در طراحی مجموعه لحاظ شدهاند.
اوریفیس Restriction یا به اختصار RO، نوعی تجهیز است که برای ایجاد اختلاف فشار در خطوط لوله استفاده میشود، اما برای اندازهگیری جریان به کار نمیرود. این تجهیز معمولاً در خطوطی که نیاز به ایجاد اختلاف فشار دارند، مانند خطوط فلر استفاده میشود.
فلومتر ونچوری یکی دیگر از انواع فلومترهای اختلاف فشاری است که بر اساس اصل برنولی و اختلاف فشار در داخل لوله عمل میکند. در واقع فلومترهای ونچوری مانند فلومتر اوریفیس یک محدودیت یا تنگی در مسیر عبوری جریان ایجاد می کنند.
فلومترهای ونچوری از یک گلوگاه، مخروطی همگرا و یک مخروطی واگرا تشکیل می شوند. با نصب ونچوری درون خط لوله سرعت سیال عبوری افزایش می یابد و این امر موجب افزایش سرعت و کاهش فشار استاتیک می شود. در نهایت با استفاده از یک ترانسمیتر اختلاف فشار و رابطه Q=K*√ ΔP جریان حجمی محاسبه می شود. این فلومتر برای اندازهگیری جریان سیالات مختلف مانند گازها، مایعات و بخارها استفاده میشود و دارای دقت بالا و قابل اعتماد است.
با این حال، باید توجه داشت که فلومتر ونچوری برای سیالاتی با ذرات جامد بزرگ و مواد متخلخل مناسب نیست و ممکن است در طول زمان مسدود شود. فلومتر ونچوری با استفاده از ساختاری شبیه به ساعت شنی (Venturi) جریان حجمی را اندازه گیری می کند. پس از گلویی، تا یک فاصله (3D که هر D برابر با قطر لوله است) جریان نوسان حداقلی دارد و سپس سیال به حالت عادی باز میگردد. مقایسه افت فشار در اوریفیس، ونچوری و فلونازل به صورت زیر است:
افت فشار Orifce > افت فشار Flow Nozzel >افت فشار Venturi
استفاده از اورفیس ها به مراتب بیشتر و متداول تر است و این به این دلیل است که ساخت فلو نازل ها و ونچوری سخت است و برای نصب فضای بیشتری می خواهد.
فلومتر پیتوت تیوب نرخ جریان سیالات را بر اساس اصل برنولی اندازه گیری می کند و از اختلاف فشار استاتیکی و فشار دینامیکی برای اندازهگیری جریان استفاده میکند. این تجهیز نرخ جریان سیال را با مقایسه فشار کل و فشار استاتیک اندازهگیری میکند. فشار کل شامل فشار استاتیک و فشار دینامیکی است و فشار استاتیک به فشار سیال در حال سکون اشاره دارد. تفاوت بین این دو فشار بهوسیله ترانسمیتر اختلاف فشار اندازهگیری میشود و برای تعیین جریان حجمی مورد استفاده قرار می گیرد.
فلومتر آنوبار (Annubar) از نظر ساختاری مشابه فلومتر پیتوت تیوب است، با این تفاوت که در طراحی آن چندین سوراخ در طول لوله وجود دارد. این سوراخها به فلومتر این امکان را میدهند که چندین بار نرخ جریان سیال را اندازهگیری کند. در نهایت، با محاسبه میانگین آنها جریان حجمی نهایی تعیین میشود. این روش اندازهگیری به افزایش دقت و قابلیت اطمینان در نتایج کمک میکند و به ویژه در کاربردهای صنعتی که نیاز به اندازهگیری دقیق جریان دارند، بسیار موثر است.
فلومتر توربینی یکی از دقیقترین انواع فلومترهای مبتنی بر سرعت است که برای اندازهگیری جریان حجمی انواع سیالات مایع و گاز مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع فلومتر بر اساس حرکت مکانیکی و چرخش پرههایی که به توربین نیز شناخته میشوند، جریان سیال را اندازهگیری میکند.
در فلومترهای توربینی، سیال با برخورد به سطح تیغههای توربین، باعث حرکت و چرخش یک شافت دوار (روتور) میشود. معمولاً تیغههای این فلومترها مغناطیسی هستند و در قسمت بالای توربین، یک سنسور اثر هال برای آشکارسازی و تولید پالسهای الکتریکی وجود دارد. به این ترتیب، با جریان سیال، توربین و روتور آن شروع به چرخش میکنند که این چرخش منجر به تولید پالسهای الکتریکی در فلومتر میشود.
سرعت جریان سیال عبوری در فلومترهای توربینی بهطور مستقیم با تعداد پالسهای الکتریکی تولید شده ارتباط دارد. این فلومترها برای سیالات تمیز و عاری از هرگونه ذرات جامد و همچنین سیالات با ویسکوزیته کم مناسب هستند. نوع دیگری از فلومترهای توربینی که برای سیالات با ویسکوزیته بالا طراحی می شود فلومتر توربینی Dual bladed helical می باشد. در این حالت از دو پره توربین استفاده می شود که در راستای مخالف قرار دارند و دقت اندازه گیری بسیار بالایی را ارائه می دهند.
فروشگاه تخصصی پیکاتک | خرید فلومتر توربینی | جهت مشاوره و خرید تلفنی با شماره : 87700142-021 تماس بگیرید
عملکرد فلومترهای توربینی به ویسکوزیته سیال وابسته است و تغییرات در ویسکوزیته میتواند دقت اندازهگیری را تحت تأثیر قرار دهد. افت فشاری که فلومتر توربینی ایجاد میکند، معمولاً در حدود 0.3 تا 0.4 میلی بار است که میتوان آن را نادیده گرفت.
همچنین هنگام نصب این فلومترها، توجه به حداقل جریان بالا دست (UPSTREAM) برابر با 20D و حداقل پایین دست (DOWNSTREAM) برابر با 5D ضروری است.
فلومتر الکترومغناطیسی یکی از پرکاربردترین و محبوبترین نوع فلومترها در بازار است که بهویژه برای اندازهگیری جریان حجمی مایعات رسانا مناسب میباشد. این نوع فلومترها بر اساس قانون القای فارادی عمل میکنند. طبق این قانون، هرگاه یک میله فلزی که رسانای جریان الکتریسیته است از درون یک میدان مغناطیسی حرکت کند، ولتاژ الکتریکی القا میشود.
زمانی که مایعات رسانای الکتریسیته از داخل میدان مغناطیسی فلومتر که توسط الکترودها ایجاد شده است عبور میکنند، ولتاژ القایی تولید میشود که بهطور مستقیم با سرعت جریان مایع متناسب است. ولتاژ تولید شده توسط فلومتر الکترومغناطیسی متناسب با سرعت جریان سیال V، عرض لوله D و میدان مغناطیسی B است و با فرمول E=K*B*D*Vمحاسبه می شود.
فلومترهای مغناطیسی برای اندازهگیری جریان مایعاتی مانند آب آشامیدنی، فاضلاب، دوغاب و سیالات اسیدی بسیار مناسب هستند و در صنایع آب و فاضلاب، معدنی و شیمیایی کاربرد گستردهای دارند.
یکی از مزیت های این فلومترها این است که به دلیل عدم وجود قطعات مکانیکی در مسیر جریان سیال، هیچ افت فشاری ایجاد نمیکنند. برای جلوگیری از اتصال کوتاه الکتریکی در فلومترهای مغناطیسی، از یک لاینر یا آستری در بخش داخلی لوله اندازهگیری استفاده میشود. این لاینر معمولاً از مواد تفلون، الاستیک و سایر مواد عایق ساخته میشود و با توجه به دمای سیال و خواص شیمیایی آن انتخاب میگردد.
فلومتر ورتکس یا گردابی، بر اساس ایجاد جریانهای گردابی یا ورتکس توسط مانع (Bluff Body) برای اندازهگیری مقدار جریان عبوری عمل میکند. مکانیزم این فلومتر بر مبنای اصل فیزیکی به نام فون کارمان (von Kármán) است.
هنگامی که سرعت سیال افزایش مییابد، سیال به مانع برخورد کرده و گردابههایی در پاییندست آن تشکیل میشود. فرکانس تشکیل این گردابهها ارتباط مستقیمی با سرعت سیال، اندازه و شکل مانع دارد.
فرکانس ریزش گرداب متناسب با سرعت جریان سیال است. این رابطه را می توان به صورت ریاضی با عدد استروهال (St) بیان کرد، که یک عدد بی بعد است و فرکانس ریزش گرداب (f) را به سرعت جریان (V) و طول مشخصه (D) جسم بلوف مرتبط می کند. (f = St * (V / d) )
پس از جدا شدن گردابهها، اختلال فشاری بین دو سمت مانع ایجاد میشود که منجر به نوساناتی در یک سنسور خازنی یا پیزوالکتریکی میگردد. سنسور پس از شناسایی هر نوسانی که به علت ایجاد اختلال فشار ناشی از گردابهها رخ میدهد، یک سیگنال خروجی ارسال میکند. این سیگنال با فرکانس تشکیل گردابه یا به عبارت دیگر با سرعت سیال ارتباط مستقیم دارد.
سنسور و مانع در این فلومترها از مواد مختلفی با توجه به نوع سیال و شرایط فرآیندی ساخته میشوند. فلومترهای ورتکس در بسیاری از صنایع برای اندازهگیری جریان عبوری انواع سیالات بهویژه بخار همراه با سنسور دما و فشار برای جبرانسازی مورد استفاده قرار میگیرند. این فلومترها معمولاً مجهز به سنسورهای دمایی RTDهستند تا تغییرات چگالی ناشی از تغییرات دما را در محاسبات جریان لحاظ کنند و در نهایت جریان اندازهگیریشده با کمترین خطای اندازهگیری محاسبه گردد.
فلومترهای التراسونیک با استفاده از امواج فراصوتی، قادر به اندازهگیری دبی حجمی طیف وسیعی از گازها و مایعات هستند. این دستگاهها معمولاً از دو یا چند سنسور پیزوالکتریک تشکیل شدهاند که در کنار یا روبروی یکدیگر نصب میشوند. این سنسورها به صورت متناوب به عنوان فرستنده و گیرنده عمل میکنند. مدت زمانی که طول میکشد تا سنسور گیرنده امواج اولتراسونیک را از فرستنده دریافت کند، به عنوان معیاری برای دبی یا فلو سیال درون لوله استفاده میشود.
برای عملکرد بهینه فلومترهای التراسونیک، سیال باید آرام، بدون تلاطم و تمیز باشد تا امواج به درستی منتقل شوند. به همین دلیل، نصب این فلومترها معمولاً در نواحی Upstream (قبل از تجهیزات و موانع) و Downstream (بعد از تجهیزات) انجام میشود. این شرایط به کاهش اثرات تلاطم و افزایش دقت اندازهگیری کمک میکند.فلومترهای التراسونیک بر اساس دو اصل اصلی عمل میکنند:
این فلومترها به دو روش کمربندی و داخل خطی نصب میشوند. فلومترهای کمربندی (Clamp on) به صورت غیرمستقیم روی لوله نصب میشود و فلومترهای التراسونیک داخلی (In line) به صورت مستقیم در خط لوله نصب میشود و معمولاً برای کاربردهای خاص و نیاز به دقت بالا استفاده میشود.فلومترهای التراسونیک به عنوان ابزارهایی کارآمد و دقیق در اندازهگیری دبی سیالات، در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، آب و فاضلاب، و صنایع شیمیایی کاربرد دارند.
فلومتر جابه جایی مثبت یکی از انواع فلومترهای بسیار دقیق مکانیکی است که جریان حجمی سیالات را بر اساس پر و خالی شدن دائمی محفظه داخلی خود اندازه گیری می کند. فلومترهای جابجایی مثبت بر اساس به دام انداختن حجم ثابتی از سیال و شمارش تعداد دفعات پر شدن و خالی شدن آن حجم عمل می کنند و سپس حجم کل برای محاسبه نرخ جریان استفاده می کنند.
وجود هر گونه گاز در مایع فرآیندی میتواند باعث بروز مشکلاتی شود. زیرا ماهیت عملکرد این نوع از فلومترها باعث می شود که حجم گاز را به جای حجم مایع اندازه گیری می کند. یکی از روش های رایج برای حل این مشکل قرار دادن تله هوا (Air trap) در بالادست فلومتر می باشد. همچنین فلومترهای جابه جایی مثبت برای سیالات دارای ذرات معلق و رسوب مناسب نمی باشد زیرا موجب آسیب دیدن چرخ دنده های تجهیز می باشد و در این موارد استفاده ار صافی الزامی است.
فلومتر کوریولیس از انواع فلومتر جرمی است که با اندازهگیری مستقیم جرم سیال عبوری بر اساس اثر شتاب کوریولیس یا نیروی گریز از مرکز، قادر به اندازهگیری نرخ جریان سیال در خطوط لوله میباشد. این تجهیز شامل دو لوله خمیده U شکل و دو سنسور است که تغییرات نوسان ناشی از اختلاف فاز را ثبت میکنند.
اندازه گیـری جریـان عبـوری توسـط فلومترهـای کوریولیـس مسـتقل از تغییـرات دمـا، ویسـکوزیته و سـایر پارامترهـای فرآینـدی میباشــد.فلومترهای کوریولیس به دلیل اندازهگیری مستقیم جرم و همچنین محاسبه چگالی سیال، دقت بسیار بالایی در اندازهگیری نرخ جریان جرمی سیال ارائه میدهند. این فلومترها با تحریک لولهها به یک فرکانس ثابت نوسان میکنند.
هنگام عبور سیال از داخل این لولهها، به دلیل وجود نیروی اینرسی، یک حرکت پیچشی به نوسان لولهها اضافه میشود که باعث ایجاد یک اختلاف فاز بین حالت اولیه (که جریان سیالی از لولهها عبور نکرده است) و حالت جاری میشود. این اختلاف فاز به طور مستقیم با نرخ جریان عبوری از خط لوله مرتبط است. لولههای اندازهگیری این فلومترها بسته به فشار و نوع سیال فرآیندی، از متریالهای مختلفی نظیر استیل، هسـتلوی و اینکونل ساخته میشوند.
فلومتر جرمـی حرارتـی یـا ترمـال مـس یکـی از فلومترهـای پرمصـرف و رایج بـرای انـدازه گیـری فلـوی عبـوری گازهـا است. این فلومترها برای اندازه گیری دبی جرمی یک سیال معمولا گازها با استفاده از اصول انتقال حرارت استفاده می شوند و به دلیل دقت، قابلیت اطمینان بالا، محدوده اندازه گیری گسترده و قابلیت اندازه گیری دبی کم در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند.
فلومترهـای ترمـال مـس بـا انـدازه گیـری نـرخ جـرم گاز عبـوری از خـط لولـه، جهـت انـدازه گیـری و کنتـرل مصـرف گازهایـی ماننـد هـوای فشـرده، کربـن دی اکسـید و نشـتی گاز در سـرویس هـای مختلـف مـورد اسـتفاده قـرار می گیـرند. توجه دشاته باشید که وجـود مخلـوط دو فـازی در ایـن فلومتـر موجـب بـروز خطـا در انـدازه گیـری و خوردگـی سنسـور دمـا می شود.
توانایی آنها در ارائه اندازه گیری های دقیق بدون اینکه تحت تأثیر تغییرات دما و فشار قرار گیرند، فلومترهای ترمال مس را در کنترل فرآیند و نظارت بر ایمنی بسیار متنوع و ارزشمند می کند. در واقع یک فلومتر جرمی حرارتی، دبی جرمی گاز را با تعیین مقدار گرمای خارج شده از عنصر گرم شده توسط گاز جاری اندازه گیری می کند. فلومتر ترمـال مـس از دو سنسـور دمایـی کـه یکـی بـه عنـوان سنسـور مرجـع RTDبـرای انـدازه گیـری دمـای گاز اسـتفاده میشـود و یـک سنسـور بـه عنـوان هیتـر Heater تشـکیل شـده اسـت.
سنسـور دوم (هیتـر) گـرم میشـود و اختـاف دمـای ثابتـی بـا سنسـور دمـای اول دارد. بـا عبـور جریـان گاز از خـط لولـه و فلومتـر هیتر مقـداری از حـرارت خـود را ازدسـت خواهـد داد و خنـک میشـود. بنابراین هرچه میزان جریان عبوری بیشتر شود انتقال دمایی بیشتری صورت می گیرد و هیتر خنک می شود و نیاز به اعمال انرژی بیشتری به هیتر می شود. در ایـن حالـت مقـدار انرژی کـه بایـد مصـرف شـود تـا دمـای از دسـت رفتـه هیتر را جبـران کنـد نسـبت مسـتقیمی بـا جـرم گاز عبـوری از خـط لولـه خواهـد داشـت.
پیکاتک بزرگترین و معتبرترین فروشگاه تخصصی تجهیزات ابزار دقیق و شیرآلات صنعتی در ایران است. این فروشگاه جامع و پیشرفته، مجموعهای گسترده از تجهیزات اندازهگیری و کنترل را ارائه میدهد که شامل انواع ابزارهای اندازهگیری فشار، دما، سطح و جریان میباشد.
پیکاتک با بهرهگیری از تیمی مجرب و متخصص، به مشتریان خود مشاورههای فنی و پشتیبانی حرفهای ارائه میدهد تا بهترین انتخاب را بر اساس نیازهای خاص هر پروژه داشته باشند. همچنین، این فروشگاه به دلیل تنوع محصولات و قیمتهای رقابتی، به بهترین گزینه برای خرید ابزار دقیق تبدیل شده است.
با انتخاب پیکاتک مشتریان میتوانند از کیفیت بالا و تحویل سریع محصولات بهرهمند شوند. این فروشگاه با هدف ارتقاء سطح کیفی تجهیزات صنعتی در کشور، همواره در تلاش است تا جدیدترین فناوریها و محصولات روز دنیا را به بازار ایران معرفی کند. در فروشگاه بزرگ ابزار دقیق پیکاتک انواع فلومتر (flowmeter) مایعات ، آب ، فلومتر گاز در مدل های مس فلومتر ، ورتکس ، توربینی ، الکترو مغناطیسی از برندهای اندرس هاوزر، رزمونت، یوکوگاوا، زیمنس، ای بی بی، کرونه با قیمتی مناسب و ارسال به سراسر کشور ارائه می شود.
شرکت پیکاتک با بیش از 400 نوع فلومتر در مکانیزم ها و برند های مختلف کامل ترین موجودی را برای انواع فلومتر دارا می باشد و مشتریان جهت خرید فلومتر به راحتی می توانند محصول مورد نظر خود را در سایت فروشگاهی پیکاتک جستجو کرده و سفارش دهند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه خرید و استعلام قیمت فلومتر با کارشناسان فروش ما به شماره تماس بگیرید.
هنگام خرید فلومترها به عنوان مهمترین تجهیزات اندازه گیری جریان پارامترهای مختلفی باید در نظر گرفته شود که در ادامه به طور کامل پارامترهای مهم شرح می شوند. به عنوان مثال فلو توتالایزر در سیستم های میترینگ وجود سنسورهای Flow totalizer که مجموع فلوی عبوری را در یک واحد زمانی مشخص نمایش می دهند الزامی است.
مهمترین پارامتر هنگام خرید فلومتر، جبرانسازی فلو (Flow Compensation) است. همانطور که اشاره شد، برای تعیین فلو جرمی، فلو حجمی باید در چگالی ثابت ضرب شود. اصل جبران دما و فشار فلومتر به تغییرات پارامترهای فیزیکی مانند چگالی و ویسکوزیته سیال در دماها و فشارهای مختلف بستگی دارد که بر دقت اندازهگیری فلومتر تأثیر میگذارد. از آنجا که چگالی گاز و بخار تابع تغییرات دما و فشار است و در شرایط مختلف ثابت نیست، برای اندازهگیری جریان جرمی همراه با فلومترهای حجمی نیاز به دو ترانسمیتر فشار و دما وجود دارد.
این ترانسمیترها تغییرات دما و فشار را در هر لحظه محاسبه کرده و این تغییرات بر چگالی اعمال میشود و در فلو حجمی لحظهای ضرب میشود. برخی دیگر از نکات مهم خرید در زیر ذکر می شوند:
نوع سیال فرآیندی تأثیر قابل توجهی بر انتخاب فلومتر دارد، زیرا ویژگیهای مختلف سیالات میتواند بر دقت اندازهگیری جریان تأثیر بگذارد. به عنوان مثال سیالات با ویسکوزیته بالا یا محتوای جامد زیاد ممکن است نیاز به نوع خاصی از فلومترها داشته باشند، در حالی که سیالات با ویسکوزیته پایین با فلومترهای متفاوتی اندازهگیری شوند.
یکی از نکات کلیدی در انتخاب یک فلومتر، سازگاری شیمیایی مواد سازنده آن با سیال مورد اندازهگیری است. برخی از سیالات ممکن است خورنده یا ساینده باشند و اگر فلومتر برای کار با این نوع سیالات طراحی نشده باشد، میتواند منجر به قرائت نادرست یا آسیب به تجهیز شود. علاوه بر این، دما و فشار سیال نیز از عوامل مهم در انتخاب دبیسنج هستند. برخی از فلومترها ممکن است نتوانند دما یا فشارهای بالا را تحمل کنند، که این موضوع میتواند استفاده از آنها را در برخی کاربردها محدود کند.
ویژگیهای سیال مانند ویسکوزیته، رسانایی، خورندگی و چگالی نیز میتواند بر دقت و قابلیت اطمینان اندازهگیری جریان تأثیر بگذارد. همچنین، وجود حبابها یا ذرات جامد در سیال نیز میتواند دقت اندازهگیری برخی از دبیسنجها را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، انتخاب فلومتر مناسب برای سیال خاصی که قرار است اندازهگیری شود، برای اطمینان از دقت و قابلیت اطمینان اندازهگیری جریان بسیار مهم است.
محدوده نرخ جریان یکی از عوامل کلیدی در انتخاب یک فلومتر است، زیرا فلومترهای مختلف دارای محدوده عملکرد متفاوتی هستند و برای دبیهای مختلف طراحی شدهاند. انتخاب نادرست فلومتر برای یک محدوده نرخ جریان مشخص میتواند منجر به قرائت نادرست، کاهش دقت و افزایش هزینههای نگهداری و عملیاتی شود. به عنوان مثال، اگر محدوده دبی نسبتاً کم باشد، فلومترهای جابجایی مثبت یا توربینی میتوانند گزینههای مناسبی باشند. این نوع فلومترها در دبیهای کم بسیار دقیق عمل میکنند و برای اندازهگیری و کنترل کاربردهای کمجریان ایدهآل هستند.
فلومترها با عملکرد و ویژگی های مختلفی ساخته می شوند. فلومترهای جرمی (kg/h) با توجه به مزایایی مانند مستقل بودن از ویژگی های سیال، عدم نیاز به جبرانسازی دما و فشار و دقت بسیار بالا قیمت بالاتری نسبت به فلومترهای حجمی (m3/h) دارند. فلومتر کوریولیس گرانترین و فلومتر مکانیکی روتامتر ارزانترین فلومتر موجود در بازار است.
در جدول زیر به طور خلاصه به مشخصات انواع فلومتر و تکنولوژی اندازه گیری آنها و همچنین نوع سیال مناسب هر نوع فلومتر و تولیدکنندگان آنها اشاره می شود تا با آشنایی مختصری از این تجهیز اندازه گیری، مطالب عنوان شده مفید فایده واقع شود.
فلومتر | نوع اندازه گیری | کاربرد | دقت | تولیدکنندگان |
روتامتر | حجمی (سرعت) | گاز، مایعات تمیز و بخار | 1% | KROHNE, ABB, BROOKS |
اوریفیس | حجمی (اختلاف فشار) | گاز، مایعات، بخار | 1% | ABB, KROHNE, ROSEMOUNT |
پیتوت تیوب | حجمی (اختلاف فشار) | گاز، مایعات تمیز | 1% | ABB, ROSEMOUNT |
مغناطیسی | حجمی (سرعت) | مایعات رسانا | 0.5 تا 0.75% | ENDRESS+HAUSER, ROSEMOUNT, ABB, SIEMENS |
توربینی | حجمی سرعت | گاز، مایعات تمیز | 0.2% | SIKA, BOPP & REUTHER, SUPMEA |
اولتراسونیک | حجمی (سرعت) | گاز، مایعات و بخار | 1% تا 1.5% | ENDRESS+HASUER, KROHNE |
ورتکس | حجمی (سرعت) | گاز، مایعات، بخار | 1% | ENDRESS+HASUER,ROSEMOUNT,KROHNE, YOKOGAWA |
جابجایی مثبت | حجمی (سرعت) | مایعات تمیز و گاز | 0.2% | BOPP & REUTHER, FUJI ELECTRIC, TECFLUID |
ترمال (حرارتی) | جرمی | گاز | 0.1 تا 0.2% | ABB, IFM, NEW FLOW, AZBIL |
کوریولیس | جرمی | گاز، مایعات و بخار | 0.5% | ENDRESS+HASUER,MICRO MOTION,KROHNE, ABB, SIEMENS |
دقت و سطح کالیبراسیون مورد نیاز برای فلومترهای مختلف بسته به نوع خاص فلومتر و کاربردی که در آن استفاده میشود متفاوت است. همچنین سطح کالیبراسیون لازم برای فلومترها به کاربرد خاصی که در آن به کار میروند بستگی دارد. به عنوان مثال، در کاربردهای حیاتی که به دقت بالایی نیاز دارند، ممکن است نیاز به کالیبره شدن مکرر برای اطمینان از خوانش دقیق وجود داشته باشد.
علاوه بر این، عواملی مانند تغییرات دما یا فشار نیز میتوانند بر دقت فلومترها تأثیر بگذارند و ممکن است نیاز به کالیبراسیون مجدد داشته باشند.
فلومترهای کوریولیس دقت فوق العاده بالایی را در مقایسه با سایر فلومترها ارائه می دهند. در اندازهگیری (Metering) مطابق با استانداردهای API و IPS-IN-E/M/C-240، از چهار نوع فلومتر با دقت بسیار بالا شامل فلومترهای کوریولیس، توربینی، التراسونیک و جابه جایی مثبت استفاده میشود.
فلومترها برای استفاده در محدودههای دما و فشاری خاصی طراحی شدهاند. فشار سیال میتواند تأثیر قابل توجهی بر انتخاب فلومتر داشته باشد، زیرا برخی فلومترها ممکن است نتوانند در فشارهای بالا کار کنند یا نیاز به نصب تجهیزات کاهش فشار اضافی داشته باشند.
علاوه بر این دمای سیال نیز بر انتخاب دبیسنجها تأثیر میگذارد. برخی فلومترها ممکن است قادر به عملکرد در دماهای بالا نباشند و ممکن است نیاز به عایق یا تجهیزات خنککننده اضافی داشته باشند. در برخی موارد، محدودیتهای دمایی فلومتر میتواند یک عامل کلیدی در فرآیند انتخاب باشد.
متریال فلومتر نیز بر اساس شرایط دما و فشار فرآیند انتخاب میشود، زیرا برای تحمل این شرایط ممکن است به مواد خاصی نیاز باشد. به عنوان مثال، برخی سیالات ممکن است نیاز به فلومترهایی با متریالهایی مانند استنلس استیل، اینکونل یا مونل داشته باشند که در برابر خوردگی و فرسایش ناشی از سیال مقاوم هستند.
بنابراین، در نظر گرفتن محدودیتهای فشار و دما هنگام انتخاب یک فلومتر بسیار مهم است تا اطمینان حاصل شود که فلومتر برای نیازهای خاص نصب مناسب است و میتواند اندازهگیریهای دقیق و قابل اعتمادی از جریان ارائه دهد.
برای تعیین سیگنال خروجی مورد نیاز، مانند آنالوگ یا دیجیتال، و اینکه آیا فلومتر نیاز به ارتباط با سایر تجهیزات یا سیستمهای کنترل دارد، باید به چندین نکته توجه کرد. خروجی سیگنال یک فلومتر میتواند به روشهای مختلفی بر فرآیند انتخاب تأثیر بگذارد و در نظر گرفتن الزامات کاربرد برای تعیین مناسبترین خروجی سیگنال اهمیت دارد. در ادامه، برخی از خروجی ها آورده شده است:
خروجی آنالوگ یا دیجیتال: فلومترها میتوانند خروجیهای آنالوگ (4 تا 20 میلیآمپر) یا دیجیتال ارائه دهند. سیگنالهای آنالوگ معمولاً برای کاربردهایی که نیاز به اندازهگیریهای پیوسته جریان دارند، مناسب هستند، در حالی که سیگنالهای دیجیتال برای کاربردهایی که نیاز به ثبت و تجزیه و تحلیل دادههای پیشرفته دارند، بهتر عمل میکنند.
خروجی پالس: بسیاری از فلومترها خروجیهای پالسی ارائه میدهند که میتوانند برای محاسبه نرخ جریان بر اساس تعداد پالسهای دریافتی در یک بازه زمانی مشخص استفاده شوند.
پروتکلهای ارتباطی: برخی فلومترها از پروتکلهای ارتباطی مانند Modbus، HART یا Profibus پشتیبانی میکنند که برای اتصال فلومتر به یک سیستم یا شبکه کنترل استفاده میشود. انتخاب فلومتر با پروتکل ارتباطی مناسب بستگی به الزامات کاربردی و سازگاری با سیستم یا شبکه کنترل موجود دارد.
به طور کلی، سیگنال خروجی یک فلومتر باید در هنگام انتخاب آن مورد توجه قرار گیرد، زیرا تعیین میکند که فلومتر چگونه در سیستم کنترل یکپارچه میشود و دادهها چگونه تجزیه و تحلیل و پردازش خواهند شد.
الزامات تعمیر و نگهداری یکی از جنبههای حیاتی در انتخاب یک فلومتر است و میتواند تأثیر قابل توجهی بر قیمت کلی و قابلیت اطمینان آن در طول زمان داشته باشد. در ادامه، چند روش خاص که الزامات نگهداری میتواند بر انتخاب فلومترها تأثیر بگذارد عبارتنداز:
دسترسی برای تعمیر و نگهداری: برخی دبیسنجها نیاز به کالیبراسیون یا تمیز کردن دورهای دارند. بنابراین، مهم است که دسترسی به فلومتر برای انجام تعمیرات و نگهداری بهراحتی فراهم باشد. به عنوان مثال، اگر فلومتر در مکانی دشوار برای دسترسی نصب شود، ممکن است زمان و هزینه بیشتری برای انجام تعمیرات و نگهداری لازم باشد که این امر میتواند هزینه کلی را افزایش دهد.
سهولت تعمیر و نگهداری: برخی فلومترها به گونهای طراحی شدهاند که نگهداری آنها آسان باشد و دارای اجزای قابل تعویض توسط کاربر و روشهای کالیبراسیون سادهای هستند. هنگام انتخاب توجه به سهولت تعمیر و نگهداری بسیار مهم است، زیرا این عامل میتواند بر هزینههای کلی و قابلیت اطمینان دبیسنج در طول زمان تأثیر بگذارد.
در دسترس بودن قطعات یدکی: در دسترس بودن قطعات یدکی نیز میتواند بر نیازهای تعمیر و نگهداری فلومتر تأثیر بگذارد. انتخاب یک فلومتر با قطعات یدکی که به راحتی در دسترس هستند، اهمیت دارد تا تعمیر و نگهداری به سرعت و آسانی انجام شود.
قیمت فلومترها تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله نوع، برند تولیدکننده، سایز، محدوده اندازهگیری، متریال، دقت و تأییدیههای ضد انفجاری قرار دارد. هنگام خرید، مهم است که قیمت فلومتر و هزینههای مربوط به نصب و نگهداری آن را بررسی کرده و با بودجه موجود برای پروژه مقایسه کنید.
هزینههای اولیه، هزینههای عملیاتی، هزینه نصب و نگهداری را در کنار مزایا و ویژگیهایی که برای کاربرد خاص مورد نیاز است، در نظر بگیرید. برای تعیین مناسبترین فلومتر، مشاوره با کارشناسان پیکاتک میتواند بسیار مفید باشد. قیمت اولیه یک فلومتر ( قیمت فلومتر آب ) بسته به نوع و ویژگیها و قابلیتهایی که ارائه میدهد، میتواند متفاوت باشد. بنابراین، هنگام انتخاب فلومتر، توجه به هزینه اولیه و تعادل آن با مزایا و ویژگیهای مورد نیاز برای کاربرد خاص بسیار حائز اهمیت است.
علاوه بر هزینه اولیه، هزینههای عملیاتی فلومتر نیز میتواند بر انتخاب تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، برخی فلومترها ممکن است نیاز به کالیبراسیون، تمیز کردن یا نگهداری مکرر داشته باشند که میتواند هزینههای عملیاتی کلی را افزایش دهد. بنابراین، هنگام انتخاب دبیسنج، در نظر گرفتن هزینههای عملیاتی در طول عمر مورد انتظار آن ضروری است.
هزینه نصب نیز میتواند بر انتخاب دبیسنج تأثیرگذار باشد. برخی فلومترها ممکن است برای نصب به ابزار یا تخصص خاصی نیاز داشته باشند که میتواند هزینه کلی نصب را افزایش دهد. بنابراین، توجه به هزینه نصب و اطمینان از انجام صحیح آن برای دستیابی به اندازهگیریهای دقیق و قابل اعتماد جریان، بسیار مهم است.
Filter by:
Clear All