اهمیت اندازه گیری فشار در سیستم های مختلف صنعتی و پالایشگاهی به حدی است که انواع گیج فشار را به همین منظور ساخته اند. انواع مختلف این دستگاه در کنترل این سیستم ها نقش بسزایی دارند. همچنین مدل های مختلف این دستگاه که با نام فشارسنج یا مانومتر نیز معروفند یکی از پرکاربرد ترین دستگاه ها در صنایع مختلف هستند. این دستگاه ها بر اساس تکنولوژی های مختلفی طراحی شده اند. هر کدام از این مدل ها بر اساس نوع کارایی و تکنولوژی به کار برده شده در آن ها مورد استفاده قرار می گیرند.
گیج فشار چیست؟
انواع گیج فشار دستگاه های دقیقی هستند که برای اندازه گیری شدت و فشار انواع سیالات مورد استفاده قرار می گیرند. در حقیقت سیستم های سیال تنها به وسیله انواع مختلف این دستگاه قابل کنترل می باشند. به وسیله این دستگاه ها می توان از کارکرد سیستم ها مطمئن شد. همچنین هر گونه نگرانی بابت نشتی و تغییر فشار در سیستم ها از بین خواهد رفت. لازم به ذکر است سیستم ها به شکلی طراحی و ساخته شده اند که تنها در شرایط و حدود خاصی از فشار عمل می کنند. بنابراین لازم است ساختار انواع مختلف این دستگاه نیز به نحوی باشد که قابلیت عملکرد در همان شرایط و حدود را داشته باشند.
انواع گیج فشار کدامند؟
از انواع گیج فشار برای اندازه گیری شدت دبی در محیط های مختلف با شرایط متفاوت استفاده می شود. از این رو این دستگاه ها را بر اساس فاکتور های مختلف طبقه بندی می کنند.
انواع فشارسنج از لحاظ عملکرد عبارتند از:
فشار سنج خلاء(وکیوم)
فشار سنج دیافراگمی
فشار سنج اختلاف فشاری(تفاضلی)
فشار سنج تست(تست گیج)
فشار سنج عقربه ای
فشار سنج اکسیژن
فشار سنج دیجیتالی
همچنین انواع گیج فشار بر اساس نوع فشاری که به وسیله آن ها اندازه گیری می شود به دسته های مختلف تقسیم شده اند. دستگاه های فشار بر اساس رنج اندازه گیری، نوع فشار اندازه گیری و دمای کاری به دسته های ذیل تقسیم بندی شده اند.
دستگاه فشار مهر شده
از این دستگاه جهت اندازه گیری فشار موجود نسبت به سطح دریا استفاده می شود. به همین منظور ساختار آن کالیبره می شود.
دستگاه فشار خلاء
از این دستگاه جهت اندازه گیری و سنجش فشار های پایین تر از فشار اتمسفر استفاده می شود. نحوه اندازه گیری فشار و مرجع آن در صنایع مختلف متفاوت است. مثلا ممکن است اندازه گیری فشار توسط این دستگاه نسبت به فشار خلا مورد سنجش قرار بگیرد و یا سنجش فشار در آن همانند دستگاه گیج منفی صورت بگیرد.
دستگاه فشار مطلق
این دستگاه در میان انواع گیج فشار جزء پرکاربرد ترین ها بوده و فشار را به صورت کامل نسبت به خلاء اندازه گیری می کند.
دستگاه فشار تفاضلی
گیج فشار تفاضلی یکی دیگر از انواع گیج فشار است. از این دستگاه پرکاربرد به منظور سنجش میزان اختلاف میان دو منبع استفاده می شود. جدای از آن برای اندازه گیری شدت دبی یا سطح مخازن، استفاده از دستگاه فشار تفاضلی بهترین گزینه است.
دستگاه فشار گیج(فشار نسبی)
این دستگاه یکی از انواع گیج فشار است که از آن برای اندازه گیری فشار نقطه ای نسبت به فشار اتمسفر در نقطه ای دیگر استفاده می شود.
تفاوت های انواع گیج فشار
انواع گیج فشار مختلف از جهات بسیاری با هم متفاوت هستند. به طور کلی تمامی این گیج های فشاری که در این مقاله از آن ها نام برده شد از لحاظ موارد ذیل با هم متفاوت هستند.
- نوع متریال به کار رفته در طراحی و ساخت آنها
- نحوه اتصال
- نوع سیالی که قابلیت اندازه گیری آن را دارند
- دمای فرایندی که دستگاه قابلیت کار دارد
- جنس بدنه
- نوع کاربرد
- قیمت
- محیط مورد استفاده
کاربردهای انواع گیج فشار
انواع گیج فشار مختلف دارای کارکردها و کاربردهای متفاوتی هستند. به نحوی که از هر کدام از این دستگاه ها در شرایط و مکان های خاص و متفاوتی استفاده می شود. برخی از انواع گیج های رایج و کاربردهای ان ها شامل موارد ذیل می باشند.
- مدل عقربه ای: مدل عقربه ای یکی از انواع گیج فشار است که در بسیاری از صنایع مانند پتروشیمی و شیمیایی جهت اندازه گیری سطح و فشار مورد استفاده قرار می گیرد. در ساختار این نوع گیج معمولا از کپسول یا بوردون و همچنین سیستم دیافراگ استفاده می شود.
- گیج دیجیتالی: این مدل از انواع گیج فشار اغلب در سیستم هایی که به دقت بالا جهت اندازه گیری فشار و سطح نیاز دارند مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد اصلی این دستگاه در فرایند های صنعتی حساس مانند صنایع پتروشیمی است.
- گیج فشار ضد انفجار: مدل ضد انفجار نیز یکی از انواع گیج فشار بوده و همان گونه که از نامش پیداست در سیستم ها و فرایند هایی مورد استفاده قرار می گیرد که خطر بروز انفجار در آنها وجود دارد. با بکارگیری این دستگاه در اینگونه سیستم ها خطر انفجار و آسیب به نیروی انسانی و تجهیزات کاهش پیدا می کند.
- گیج فشار اکسیژن: این مدل یکی از انواع گیج فشار است که در ساختار آن برای اندازه گیری فشار از عقربه استفاده شده است. همچنین از آن در سیستم ها و پروژه هایی که از سیال اکسیژن استفاده شده بهره گرفته می شود.
- گیج فشار خلا: دستگاه خلا یکی دیگر از مدل های پر کاربرد و مهم انواع گیج فشار است که اغلب جهت اندازه گیری فشار های منفی از آن بهره گرفته می شود.
سخن پایانی
انواع گیج فشار از جهات مختلفی با هم متفاوت هستند. با این حال هدف استفاده از آن ها و نحوه کارکردشان کاملا شبیه بوده و بر اساس فاکتور های مشخص و مشترکی ساخته و طراحی شده اند. در واقع کارکرد همه آنها یکی بوده و با هدف سنجش فشار انواع سیالات به کار برده می شوند. نکته مهمی که درباره مدل های مختلف این دستگاه وجود دارد آن است که ان ها اجزاء جدا نشدنی در فرایند های صنعتی هستند. به نحوی بدون به کار گیری آن ها عملکرد سیستم های صنعتی به کلی مختل شده و دچار اختلال خواهد شد.
